Η συνεργατική οικονομία ανατρέπει τα δεδομένα στην αγορά

Το 1995, το Internet αρχίζει να γίνεται γνωστό και σταδιακά επηρεάζει την παγκόσμια οικονομία σε σημείο που ορισμένοι αναλυτές να χαρακτηρίζουν την εποχή μέχρι το 2005 ως την «εποχή του Διαδικτύου».



Στα μέσα της περασμένης δεκαετίας, το Facebook κάνει την εμφάνισή του και ξεκινά μία περίοδος όπου η κοινωνική δικτύωση είναι η τάση που επηρεάζει σημαντικά τον τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων που βλέπουν τους καταναλωτές να χρησιμοποιούν εκτενώς τα social media. Και τώρα, μία νέα δεκαετία δείχνει να ξεκινά: αυτή που ορισμένοι αναλυτές αποκαλούν συνεργατική οικονομία (collaborative economy) και κάποιοι άλλοι οικονομία διαμοιρασμού (sharing economy).

Οι διαμορφωτές αυτής της νέας «εποχής» είναι καινούριοι «παίκτες» με πιο γνωστές το Uber και το airbnb. Εταιρείες που ουσιαστικά λειτουργούν πλατφόρμες που προσφέρουν τη δυνατότητα σε απλούς καταναλωτές να γίνουν οδηγοί ταξί ή ξενοδόχοι. «Σε αυτή τη νέα αγορά, δεν μιλάμε καταναλωτές αλλά για ανθρώπους που λειτουργούν ως μικρο-επιχειρηματίες», επισήμανε σε πρόσφατη ομιλία του στο πλαίσιο του Oracle Open World, ο Τζερεμάια Ογουάνγκ, ιδρυτής της Crowdcompanies, μίας εταιρείας που παρακολουθεί τις τάσεις σε αυτό που χαρακτηρίζεται ως συνεργατική οικονομία.
Η συνεργατική οικονομία ανατρέπει τα δεδομένα στην αγορά

Το Uber και το airbnb είναι οι πιο γνωστές εταιρείες αλλά δεν είναι τα μόνα startups που αλλάζουν δραστικά τα επιχειρηματικά μοντέλα σε διάφορους κλάδους.

Στην ίδια κατηγορία υπάρχουν εταιρείες όπως το Lending Club, η οποία λειτουργεί ως μεσάζοντας μεταξύ ανθρώπων που θέλουν να δανείσουν με πολύ χαμηλό επιτόκιο συνανθρώπους τους, το BlaBlaCar, το οποίο είναι μία υπηρεσία ταξί για μεγάλες αποστάσεις που δραστηριοποιείται εντός Ευρώπης και έχει περισσότερους επιβάτες απ' ό,τι το Eurostar και πολλές ακόμη εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε τομείς όπως είναι οι ηλεκτρονικές πληρωμές, οι μεταφορές, ο τουρισμός κ.ά. Ακόμη και στην Ελλάδα υπάρχουν τέτοιες εταιρείες με πιο γνωστό παράδειγμα το Taxibeat.

Οι αιτίες του φαινόμενου
Σύμφωνα με τον Ογουάνγκ, η συνεργατική οικονομία αποτελεί κατά κάποιον τρόπο την «επανάσταση του πλήθους» όπου οι άνθρωποι παίρνουν ό,τι χρειάζονται από άλλους ανθρώπους και όχι από επιχειρήσεις όπως συνέβαινε μέχρι τώρα. Οι λόγοι για την εμφάνιση της συνεργατικής οικονομίας είναι τρεις. Ο πρώτος είναι η οικονομική ύφεση που είχε ως αποτέλεσμα οι καταναλωτές να αναζητήσουν φθηνότερους τρόπους προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες τους. Και εταιρείες όπως η airbnb προσφέρουν κάτι τέτοιο.

Ο δεύτερος είναι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που έδωσαν τη δυνατότητα στους ανθρώπους να επικοινωνούν πιο εύκολα μεταξύ τους, ακόμη και αν δεν γνωρίζονται. Επιπλέον, υπηρεσίες όπως το Facebook και το LinkedIn έχουν το πλεονέκτημα ότι μπορούν να ενισχύσουν τις σχέσεις εμπιστοσύνης που είναι απαραίτητες προκειμένου να λειτουργήσει αυτό το συνεργατικό μοντέλο.

Ο τρίτος λόγος δεν είναι άλλος από τις τεχνολογικές εξελίξεις. Οι φορητές συσκευές, όπως τα smartphones και τα tablets, σε συνδυασμό με το Διαδίκτυο έδωσαν στους πολίτες τη δυνατότητα να έχουν έναν υπολογιστή στην παλάμη του χεριού τους και να μπορούν να έχουν πρόσβαση σε όλες αυτές τις υπηρεσίες οπουδήποτε και αν βρίσκονται. Επίσης, το cloud computing, όπου όλα τα δεδομένα είναι στο Διαδίκτυο και προσβάσιμα ανά πάσα στιγμή, έχει βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση.

Νέα επιχειρηματικά μοντέλα
Απαραίτητη η προσαρμογή

Ένα πολύ ενδιαφέρον σημείο είναι στη συνεργατική οικονομία ότι τα επιχειρηματικά μοντέλα είναι εντελώς διαφορετικά σε σχέση με το παρελθόν. Η Uber είναι η μεγαλύτερη εταιρεία ταξί παγκοσμίως, αλλά δεν έχει στη ιδιοκτησία της ούτε ένα ταξί. Η airbnb είναι μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες, αν όχι η μεγαλύτερη, παγκοσμίως στον χώρο της διαμονής αλλά δεν της ανήκει ούτε ένα κρεβάτι!

Ουσιαστικά, οδεύουμε προς μία εποχή όπου οι άνθρωποι δεν θα έχουν τίποτα στη ιδιοκτησία τους αλλά θα «ενοικιάζουν» ό,τι χρειάζονται. Ακόμη και το smartphone, τους αν σκεφτεί κανείς ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες η Apple προσφέρει έναντι μίας μηνιαίας συνδρομής τη δυνατότητα να έχει κάποιος το τελευταίο iPhone και κάθε φορά που υπάρχει νέο μοντέλο να το αποκτά. Σε αυτή τη νέα εποχή, το πρόβλημα το έχουν οι υπάρχουσες εταιρείες, οι οποίες καλούνται να προσαρμοστούν στα καινούργια δεδομένα και πρακτικά να αναθεωρήσουν τα μοντέλα με τα οποία λειτουργούν μέχρι τώρα, φθάνοντας ενδεχομένως στο σημείο να γίνουν οι ίδιες μέρος της συνεργατικής οικονομίας. Και ουδείς μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο ένα «προοδευτικό» ξενοδοχείο να ξεκίνησε να διαθέτει τα δωμάτιά του μέσα από την πλατφόρμα του airbnb ή να δημιουργήσει τη δική του αντίστοιχη πλατφόρμα.

Υψηλές αποτιμήσεις
Πήγασοι, Μονόκεροι και Κένταυροι

Την τάση προς τη συνεργατική οικονομία δείχνουν να έχουν υιοθετήσει και οι επενδυτές με τις χρηματοδοτήσεις προς τις εταιρείες του συγκεκριμένου κλάδου να κινούνται σε πολύ υψηλά επίπεδα. Η υπάρχουσα εκτίμηση αναφέρει ότι η συνολική χρηματοδότηση ανέρχεται στα 25 δισ. δολάρια τα τελευταία χρόνια. Ως μέτρο σύγκρισης να σημειώσουμε ότι η συνολική χρηματοδότηση που έλαβαν το Facebook και τα υπόλοιπα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πριν την είσοδό τους στο χρηματιστήριο ήταν... μόλις 6 δισ. δολάρια!

Το αποτέλεσμα είναι οι αποτιμήσεις να έχουν «εκτοξευτεί» και είναι χαρακτηριστικό ότι στη Σίλικον Βάλεϊ έχουν δημιουργήσει μία νέα ορολογία, βασισμένη μάλιστα στην ελληνική μυθολογία, για να ομαδοποιήσουν τις «νέες» εταιρείες της συνεργατικής οικονομίας. Κατ' αρχήν, υπάρχουν οι «Πήγασοι», εταιρείες με αποτίμηση άνω των 10 δισ. δολάρια. Μία κατηγορία με λίγες συμμετοχές, στην κορυφή της οποίας είναι το Uber με αποτίμηση 50 δισ. δολάρια και ακολουθεί το Airbnb με 25,5 δισ. δολάρια.

Η δεύτερη κατηγορία είναι οι «Μονόκεροι» με αποτίμηση άνω του 1 δισ. δολ. όπου είναι αρκετά πολυπληθής, ενώ οι εταιρείες με αποτίμηση άνω των 100 εκατ. δολαρίων χαρακτηρίζονται ως «Κένταυροι». Αυτές οι υψηλές αποτιμήσεις έχουν δημιουργήσει μία ανησυχία ότι υπάρχει μία «φούσκα» αντίστοιχη με εκείνη την περίοδο 1999-2000 με τις .com εταιρείες, τα startups δηλαδή που προέκυψαν από τη «φρενίτιδα» της εποχής του Διαδικτύου.

Δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που υποστηρίζουν ότι αυτή η νέα «φούσκα» πρόκειται να σπάσει, δημιουργώντας πολλά προβλήματα. Υπάρχει, όμως, και η άλλη άποψη, σύμφωνα με την οποία, τα θεμέλια που έχουν στήσει οι συγκεκριμένες εταιρείες είναι πολύ πιο σταθερά σε σχέση με πριν από 15 χρόνια και ότι είμαστε απλώς στην αρχή μίας νέας εποχής.