Οι επτά "ασάφειες" του προϋπολογισμού

"Αδιευκρίνιστα" μέτρα, θέματα εισπραξιμότητας φόρων, επιστροφής της επενδυτικής εμπιστοσύνης, εσόδων αποκρατικοποιήσεων και ΕΣΠΑ. Εντυπωσιακή αλλαγή των προβλέψεων για το ΑΕΠ που δεν συνοδεύεται ωστόσο από "ανάλογη" μείωση των νέων μέτρων.



Εντυπωσιακή αλλαγή των προβλέψεων για το ΑΕΠ που δεν συνοδεύεται από "ανάλογη" μείωση των νέων μέτρων, παρεμβάσεις που αποτυπώνονται μεν αλλά δεν έχουν γίνει νόμος του κράτους με κορωνίδα "αδιευκρίνιστα" μέτρα 646 εκατ. ευρώ στο ασφαλιστικό, φοροκαταιγίδα 2,3 δις ευρώ με ζητούμενο την εισπραξιμότητά της, ζητήματα στον υπολογισμό της ύφεσης, στην βεβαιότητα επιστροφής της επενδυτικής εμπιστοσύνης , στα έσοδα αποκρατικοποιήσεων, στις εισροές ΕΣΠΑ, αλλά και σειρά "κινδύνων" που σύμφωνα με την κυβέρνηση μπορούν να αλλάξουν το τοπίο είναι κάποιες από τις "ασάφειες" θολά σημεία ή και δυνητικούς "κινδύνους" του νέου προϋπολογισμού.

Σύμφωνα με την Εισηγητική Έκθεση του προϋπολογισμού που κατατέθηκε χθες στη Βουλή ο ΥΠΟΙΚ έρχονται παρεμβάσεις συνολικής αξίας 5,7 δισ. ευρώ το 2015-2016 και 4,2 δις ευρώ μόνο μέσα στο υφεσιακό (-0,7% μεταβολή ΑΕΠ) έτος 2016 στο δεύτερο εξάμηνο του οποίου η κυβέρνηση φιλοδοξεί να βγει στις αγορές.

Η θετική και – εντυπωσιακή- αλλαγή είναι η πρόβλεψη για ύφεση μηδέν έναντι -2,3% στο Προσχέδιο του Οκτωβρίου. Η ίδια όμως αυτή η αλλαγή και οι μεταβολές που προκαλεί στους στόχους και τα μέτρα, αποτελεί μόνο μία από τις πολλές "ασάφειες" του νέου προϋπολογισμού:

1. Ο προϋπολογισμός φέρει 500 εκατ. ευρώ λιγότερα μέτρα από τον αρχικό σχεδιασμό (Προσχέδιο Οκτωβρίου), μία "έκπτωση" δυσανάλογα μικρότερη από αυτή που θα μπορούσε δυνητικά να φέρει η αναπροσαρμογή των προβλέψεων για το ΑΕΠ (προβλέπεται πλέον μηδενική μεταβολή φέτος έναντι 2,3% ύφεσης που προβλεπόταν έναν μήνα πριν). Βάση των μετρήσεων του ΟΟΣΑ για την μείωση των αναγκαίων μέτρων λόγω της ίδιας της πορείας του ΑΕΠ (μέτρηση που δεχόταν οι δανειστές, τουλάχιστο μέχρι πρότινος), μία αλλαγή εκτίμησης στο ΑΕΠ κατά 2,3% έπρεπε να φέρει "ελάφρυνση" περί τα 2 δις ευρώ (μεταβολή 1% στο ΑΕΠ φέρει σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ μείωση κατά 0,5% του ΑΕΠ περίπου της ανάγκης για μέτρα από την πλευρά των εσόδων).

2. Αδιευκρίνιστα μέτρα. Πολλά από τα μέτρα που καταγράφονται στον προϋπολογισμό για να συμπληρωθεί το ποσό των 5,7 δις ευρώ δεν έχουν γίνει νόμος του κράτους, αλλά πλέον υπάρχει δέσμευση ότι .. θα έρθουν. Μόνο από την πλευρά του ασφαλιστικού τα "αδιευκρίνιστα" μέτρα φτάνουν στα 646 εκατ. ευρώ και αναφέρεται ότι θα προέλθουν από την "ασφαλιστική μεταρρύθμιση των συντάξεων" που μένει να συμφωνηθεί με τους δανειστές. Και τούτο όταν στον κοινωνικό προϋπολογισμό προβλέπεται ότι οι δαπάνες για τις επικουρικές συντάξεις θα μειωθούν κατά 10% (-394 εκατ. ευρώ), αν και οι δαπάνες για τις κύριες συντάξεις θα αυξηθούν κατά 1,9% (-392 εκατ. ευρώ) το 2016. Επιπλέον νέα μέτρα μένει να αποτυπωθούν σε εφαρμοστικούς νόμους από την πλευρά των εσόδων, ενώ στον "λογαριασμό" προστίθενται έσοδα από μία επισκόπηση δαπανών που θα διενεργήσει η κυβέρνηση, επισκόπηση η οποία είχε επιχειρηθεί και στο παρελθόν χωρίς όμως να φέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα….

3. Εισπραξιμότητα. Η ίδια η μηδενική ανάπτυξη φέτος, αλλά και η επιστροφή σε ύφεση 0,7% το 2016 προκαλεί κινδύνους στην φοροδοτική ικανότητα και άρα στην εισπραξιμότητα των εσόδων. Είναι χαρακτηριστικό ότι και η ίδια η κυβέρνηση έχει μειώσει σημαντικά την πρόβλεψη για έσοδα από μία σειρά μέτρων σε σχέση με το προσχέδιο που δημοσιεύθηκε έναν μήνα πριν. Επιπλέον, μόνο το 2016 προβλέπονται πρόσθετα φορολογικά έσοδα ύψους δυο δισεκατομμυρίων ευρώ μέσα από παρεμβάσεις 3,2 δισεκατομμυρίων ευρώ. Το σύνολο των φορολογικών εσόδων που προβλέπεται να εισρεύσουν στα κρατικά ταμεία το 2016 ανέρχονται σε 44,76 δισεκατομμύρια ευρώ έναντι 42,76 που προβλέπεται να εισπραχθούν φέτος.

4. ΑΕΠ και επενδύσεις. Η μηδενική μεταβολή του ΑΕΠ το 2015 συνοδεύεται από εκτίμηση για μείωση του ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές (από τα 177,55 δισ. ευρώ το 2014 υποχωρεί στα 175,65 δισ. ευρώ φέτος και στα 174,4 δισ. ευρώ το 2016). Δηλαδή, η μηδενική ύφεση στα ποσοστά στηρίζεται και στον αποπληθωριστή ΑΕΠ (-1,1%). Κατά τα λοιπά το εισόδημα περιορίζεται το ίδιο και οι δυνατότητες της οικονομίας…

5. Επενδυτική εμπιστοσύνη. Η πορεία της οικονομίας στηρίζεται στο δεδομένο της ολοκλήρωσης των μεταρρυθμίσεων, στις παρεμβάσεις στο χρέος και στην έξοδο στις αγορές στο Β Εξάμηνο του 2016. "Μετά την επικείμενη αναδιάρθρωση του χαρτοφυλακίου του χρέους, αναμένεται να βελτιωθούν περαιτέρω" τα χαρακτηριστικά και η μέση διάρκειά του αναφέρεται στην Εισηγητική. Και έτσι θα επιτρέψει την έξοδο στις αγορές, συμπεριλαμβανομένης και της εκδοτικής, μετά το δεύτερο εξάμηνο του 2016, επισημαίνεται. Δηλαδή η κυβέρνηση στηρίζεται στην ταχεία επιστροφή της εμπιστοσύνης, η οποία προς το παρόν δεν έχει διασφαλισθεί. Και με αυτή συνδέονται οι επιστροφές κεφαλαίων για ιδιωτικές επενδύσεις (που θα μειωθούν σε κάθε σενάριο και το 2016) αλλά και με άλλα κρίσιμα μεγέθη, όπως τα έσοδα αποκρατικοποιήσεων (1,8-2 δις ευρώ το 2016) που επίσης παραμένουν ένας φιλόδοξος στόχος. Συνδέονται όμως και με την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών και μένει να φανεί αν θα πραγματοποιηθούν δεδομένου ότι και φέτος ο αρχικός στόχος δεν ευοδώθηκε (προβλέπονται 268 εκατ. ευρώ).

6. Εισροές ΕΣΠΑ. Τα έσοδα αλλά και η ανάπτυξη βασίζονται σε μία πολύ φιλόδοξη πρόβλεψη για φέτος και για το 2016 στο πεδίο των κοινοτικών κονδυλίων. Και ο στόχος αυτός – προς το παρόν – επιχειρείται να επιτευχθεί με βάση την εκτέλεση προϋπολογισμού Οκτωβρίου (η δαπάνη ΠΔΕ ήταν 1 δις ευρώ κάτω του συντηρητικού στόχου για 3,85 δις ευρώ, έναντι επίδοσης 4,12 δις ευρώ το 2014 και ετήσιου στόχου 2015 για δαπάνη 6.4 δις ευρώ).

7. Υπάρχουν και οι κίνδυνοι που παραδέχεται η ίδια η κυβέρνηση ότι υφίσταται. Όπως επισημαίνεται στην εισηγητική υπάρχουν κίνδυνοι που μπορούν να αλλάξουν την εικόνα του 2016. Συνδέονται με την διασφάλιση της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών και της ρευστότητας που αυτές θα παράσχουν αλλά και με την αντιμετώπιση του ζητήματος των κόκκινων δανείων. Κίνδυνοι συνδέονται και με την παγίωση των δημοσιονομικών αποτελεσμάτων για να γίνει εφικτή η έξοδος στις αγορές αλλά και με την ενίσχυση του δικτύου κοινωνικής συνοχής. Γίνεται λόγος και για εξωγενείς κινδύνους από την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας, των πρώτων υλών, τις γεωπολιτικές εξελίξεις αλλά και το μεταναστευτικό.

Έρχεται ο πολυετής προϋπολογισμός

Τα επόμενα βήματα, είναι πολλά και ο δρόμος δύσβατος. Μετά την πρώτη θετική απόφαση για την εκταμίευση των δόσεων στο χθεσινό EWG, πρέπει να οριστικοποιηθεί το νέο, 2ο, πακέτο προαπαιτούμενων που ακόμη, σύμφωνα με πληροφορίες του capital.gr, παραμένει "ανοικτό" και να έρθει ο νέος πολυετής προϋπολογισμός.

Επόμενος σταθμός είναι το Eurogroup της προσεχούς Δευτέρας, στο περιθώριο του οποίου πολύ πιθανόν να γίνει η αποδέσμευση των δόσεων των 12 δις ευρώ (για τα 10 δις ευρώ των δυνητικά διαθέσιμων για τις τράπεζες η αποδέσμευση θα γίνει σε συνάρτηση με τις κεφαλαιακές ανάγκες).

Ωστόσο, νέα "μάχη" με άδηλο ακόμη αποτέλεσμα θα δοθεί τις επόμενες εβδομάδες και θα αποτυπωθεί στον… νέο πολυετή προϋπολογισμό, στο Μεσοπρόθεσμο με όλα τα μέτρα των επόμενων ετών για πρωτογενές πλεόνασμα 3,% του ΑΕΠ από το 2018 και μετά με κορωνίδα το ασφαλιστικό που η κυβέρνηση επιθυμεί να έρθει σε δύο δόσεις, αλλά οι δανειστές επιμένουν να ολοκληρωθεί σε κάθε του στάδιο πριν ανοίξει το ζήτημα χρέος.