Το καλό και το κακό σενάριο για την ελληνική οικονομία

Νέα δεδομένα στην ελληνική οικονομία και βεβαίως στο τραπεζικό σύστημα, δημιουργούν τα αποτελέσματα των stress tests και η ανακεφαλαιοποίηση η οποία ξεκινά μετά την ψήφιση του σχετικού νομοσχεδίου



Η ανακοίνωση του καλύτερου από τα σενάρια που διακινούνταν τους προηγούμενες ημέρες για τις κεφαλαιακές ανάγκες των τεσσάρων συστημικών τραπεζών, η παραμονή σ’ αυτές των ιδιωτών επενδυτών, καθώς και η επιχείρηση με τον κωδικό «ηρεμία στο σύστημα» τις επόμενες εβδομάδες μπορεί να στρώσει το χαλί για καλύτερες ημέρες στην οικονομία γενικότερα.

Αλλωστε, αυτό που προέχει είναι η επιστροφή στα γκισέ των καταθετών, η αποκατάσταση της τραπεζικής πίστης ώστε να γεμίσουν ξανά τα θησαυροφυλάκια με τα χρήματα που βρίσκονται στα... στρώματα και τις θυρίδες. Μέσω αυτής της οδού θα μπορέσουν οι τράπεζες να χρηματοδοτήσουν εκ νέου την πραγματική οικονομία, η οποία στενάζει εξαιτίας της έλλειψης κονδυλίων.
Το καλό και το κακό σενάριο για την ελληνική οικονομία

Οι επιχειρηματίες βρίσκονται σε απόγνωση καθώς έχουν κλείσει οι στρόφιγγες των τραπεζών, επενδυτικά σχέδια αναβάλλονται αφού το τραπεζικό σύστημα δεν είναι σε θέση να τα υποστηρίξει, ενώ σε κίνδυνο βρίσκονται σημαντικά έργα μέσω ΕΣΠΑ και δεν αποκλείεται να χαθούν πόροι.

Ολο το βάρος των ελληνικών τραπεζών, μετά την ανακεφαλαιοποίηση, θα πέσει στη διευθέτηση των «κόκκινων» δανείων που ξεπερνούν τα 100 δισ. ευρώ και προκαλούν έμφραγμα στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Από τον τρόπο που θα ρυθμιστούν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα κριθεί εν πολλοίς το μέλλον της επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα και θα αλλάξει ο επιχειρηματικός χάρτης της χώρας.

Παράλληλα, θα πρέπει να ξεκαθαρίσει το τοπίο στα στεγαστικά δάνεια, ώστε να υπάρξουν ρυθμίσεις για τα δάνεια των πραγματικά πληγέντων από την οικονομική κρίση, αλλά και να «κυνηγηθούν» οι επαγγελματίες «μπαταχτσήδες». Οσοι δηλαδή διαθέτουν περιουσία, έχουν χρήματα σε λογαριασμούς, αλλά δεν πληρώνουν τις δόσεις για την κατοικία τους. Φαίνεται να επιλέγεται το σενάριο της απελευθέρωσης των πλειστηριασμών για τα επιχειρηματικά δάνεια ή για ακίνητα που θεωρούνται μεγάλης αξίας και δεν θα πειραχτούν οι μικρής αξίας περιουσίες.

Ολα τα ανοικτά μέτωπα για τις τράπεζες θα κλείσουν τις επόμενες εβδομάδες ανοίγοντας τον δρόμο για να επανέλθει μια σχετική ομαλότητα στην οικονομία. Αλλωστε, η ανακεφαλαιοποίηση πρέπει να έχει ολοκληρωθεί εντός του τελευταίου διμήνου, καθώς οποιαδήποτε εκκρεμότητα θα οδηγούσε σε «κούρεμα» καταθέσεων από τις αρχές του 2016 και σε σοβαρή πολιτική αποσταθεροποίηση.

Να μπουν οι βάσεις
Το καλό σενάριο είναι να αρχίσει να «κινείται το σύστημα», όπως λένε παράγοντες της αγοράς. Να μπουν οι βάσεις, δηλαδή, για μια αναπτυξιακή προοπτική της οικονομίας με μοχλό το τραπεζικό σύστημα.

Να δοθούν κεφάλαια στην πραγματική οικονομία, κίνητρα στις επιχειρήσεις, ενίσχυση της εξαγωγικής δραστηριότητας, αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας και βεβαίως κινήσεις προσέλκυσης ξένων επενδυτών. Βεβαίως, κανείς δεν ξεχνά τα capital controls που πνίγουν την επιχειρηματικότητα και που θα αρθούν μόλις οι τράπεζες επανέλθουν σε κανονικούς ρυθμούς.

Τα πρώτα θετικά μηνύματα θα φανούν σταδιακά, ωστόσο, είναι και το μεγάλο στοίχημα για τον Αλέξη Τσίπρα. Με την οικονομία να βρίσκεται σε τέλμα εδώ και πολλούς μήνες, το restart που θα επιχειρηθεί, θα δώσει στον πρωθυπουργό το χρόνο για να προχωρήσει σε διορθώσεις που θα δίνουν ελπίδα στους πολίτες ότι η χώρα μπορεί να βγει από την κρίση. Αλλωστε, μόνο μέσω ενός αναπτυξιακού «μπουμ» θα μπορέσει η οικονομία να ανασάνει και η απασχόληση να αυξηθεί. Και η προοπτική αυτή είναι το πολιτικό διακύβευμα του Αλέξη Τσίπρα και της κυβέρνησης.

O φόβος της συντεταγμένης χρεοκοπίας

Αν συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες το κλίμα οικονομικής «παγωμάρας», τότε η οικονομία θα καταρρεύσει και το Grexit θα έρθει από την πίσω πόρτα.

Υπάρχει, ωστόσο, και το κακό σενάριο. Αυτό που λέει ότι ακόμη και μετά την ανακεφαλαιοποίηση η κυβέρνηση θα συνεχίσει να κάνει λάθη και να μην προχωρεί σε κινήσεις που θα δώσουν ώθηση στην οικονομία. Για περισσότερο από ένα χρόνο η χώρα «σέρνεται», δεν υπάρχει ούτε μια ένδειξη ζωής στον επιχειρηματικό χάρτη, χιλιάδες εταιρείες έχουν κλείσει και η ανεργία συνεχίζει να αυξάνεται.

Περισσότεροι από 228 χιλιάδες νέοι, οι περισσότεροι «λαμπρά μυαλά» έχουν φύγει από την Ελλάδα εξαιτίας της οικονομικής κατάστασης και της απαισιοδοξίας για το μέλλον. Χωρίς νέες δουλειές, χωρίς μεγάλες επενδύσεις και με ένα σκηνικό στον κρατικό μηχανισμό που παραπέμπει σε τριτοκοσμική χώρα, είναι αδύνατον να υπάρξει επανεκκίνηση.

Σε περίπτωση που η ανακεφαλαιοποίηση δεν προχωρήσει τάχιστα, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος του κουρέματος καταθέσεων αλλά και της διατήρησης των περιορισμών κεφαλαίων για μακρύ χρονικό διάστημα. Αν όμως, η κυβέρνηση δεν αντιληφθεί ότι το αναπτυξιακό σοκ που χρειάζεται η Ελλάδα περνά μέσα από την ιδιωτική πρωτοβουλία, τότε δεν μπορεί να αναστραφεί το κακό κλίμα.

Αν συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες το κλίμα οικονομικής «παγωμάρας», η κατήφεια, η μιζέρια και ο φόβος για το μέλλον, τότε είναι σίγουρο ότι η οικονομία θα καταρρεύσει και το Grexit θα έρθει και πάλι από την πίσω πόρτα. Μπορεί το Μνημόνιο να έδιωξε προσωρινά τα σύννεφα, η αδυναμία εφαρμογής ωστόσο βασικών μεταρρυθμίσεων θα επαναφέρει το σενάριο της συντεταγμένης χρεοκοπίας.

Πρωτοβουλίες
Υπ’ αυτές τις συνθήκες, ο πρωθυπουργός και οι βασικοί υπουργοί πρέπει να αναλάβουν πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση της απελευθέρωσης των υγιών δυνάμεων της ελληνικής επιχειρηματικότητας αλλά και της προσέλκυσης επενδυτών, κυρίως μέσω των αποκρατικοποιήσεων.

Αν δεν καταφέρουν να αναστρέψουν το κλίμα, τότε θα ενεργοποιηθεί το καταστροφικό σενάριο της συνεχούς διολίσθησης της οικονομίας. Ομως, πλέον, δεν υπάρχουν τα περιθώρια για πειραματισμούς, αφού η ελληνική οικονομία βρίσκεται εδώ και πολύ καιρό στην εντατική. Το φάσμα της χρεοκοπίας θα πλανάται ξανά πάνω από τη χώρα, αλλά αυτή τη φορά δύσκολα θα αποφευχθεί το σενάριο της καταστροφής.