Ελλάδα, ο μεγάλος ασθενής της Ε.Ε. και στη διαφθορά

Η διαφθορά στην Ελλάδα χτυπάει... κόκκινο εν μέσω της κρίσης, όπως προκύπτει από την πρώτη σχετική έκθεση της Κομισιόν για τους «28».





Πλήττει δε σχεδόν το σύνολο της πολιτικής και οικονομικής ζωής και είναι ιδιαίτερα έντονη στη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων και τον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.

Σύμφωνα με το ευρωβαρόμετρο που συνοδεύει την έκθεση της Επιτροπής, τo 99% των Ελλήνων θεωρεί ότι η διαφθορά αποτελεί διαδεδομένο πρόβλημα (μέσος όρος Ε.Ε. 76%), το 63% πιστεύει ότι επηρεάζει την καθημερινή τους ζωή (Ε.Ε. 26%) και το 80% ότι η ευνοιοκρατία και η διαφθορά παρεμποδίζουν την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων (Ε.Ε. 69%). Μάλιστα, το 66% των επιχειρηματιών (Ε.Ε. 43%) πιστεύει ότι η διαφθορά αποτελεί πρόβλημα για τις εταιρείες τους, όταν αναπτύσσουν δραστηριότητα στην Ελλάδα. Συνολικά, το 93% των συμπολιτών μας θεωρεί ότι η δωροδοκία και η χρήση διασυνδέσεων είναι συχνά ο ευκολότερος τρόπος για την πρόσβαση σε μια δημόσια υπηρεσία (Ε.Ε. 73%). Επίσης, το 7% παραδέχτηκε ότι κατά τους προηγούμενους 12 μήνες, τους ζητήθηκε ρητά ή έμμεσα να καταβάλουν χρηματικό ποσό για υπηρεσίες (Ε.Ε. 4%).

Ανησυχητική είναι η κατάσταση στα ΜΜΕ όπου, σύμφωνα με έκθεση του οργανισμού Freedom House, η κατάταξη της Ελλάδας ήταν χαμηλή το 2013 όσον αφορά τον δείκτη της ελευθερίας του Τύπου, που γενικά αξιολογείται ως «εν μέρει ελεύθερος». «Η οικονομική αδυναμία και ένα επιλεκτικά εφαρμοζόμενο κανονιστικό πλαίσιο κατέστησαν τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης ιδιαίτερα ευάλωτα σε ενδεχόμενες αθέμιτες πιέσεις», αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Αδιαφάνεια στο πολιτικό χρήμα
Στο μικροσκόπιο της Κομισιόν μπήκε και η χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων καθώς, σύμφωνα με την έκθεση, το νομοθετικό και λειτουργικό πλαίσιο εξακολουθεί να μην είναι ανεπτυγμένο. Το 86 % των Ελλήνων (πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ) θεωρούν ότι δεν υπάρχει επαρκής διαφάνεια και εποπτεία (μέσος όρος ΕΕ 67%).

Σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο, το 76% των Ελλήνων πιστεύουν ότι η διαφθορά είναι ευρέως διαδεδομένη στις δημόσιες συμβάσεις τις οποίες διαχειρίζονται οι εθνικές αρχές (μέσος όρος ΕΕ 56 %) και το 94% πιστεύουν το ίδιο για τις συμβάσεις τις οποίες διαχειρίζονται οι τοπικές αρχές (ΕΕ 60%). Οι ευρέως διαδεδομένες πρακτικές στις δημόσιες συμβάσεις είναι: προσαρμογή της συγγραφής υποχρεώσεων προς όφελος συγκεκριμένων εταιρειών (81%), συγκρούσεις συμφερόντων κατά την αξιολόγηση προσφορών (87%), συμμετοχή των προσφερόντων κατά τον σχεδιασμό της συγγραφής υποχρεώσεων (81%), κατάχρηση διαδικασιών με διαπραγμάτευση (75%), αθέμιτες προσφορές (73%), ασαφή κριτήρια επιλογής ή αξιολόγησης (73%), κατάχρηση των λόγων έκτακτης ανάγκης για παράκαμψη του ανταγωνισμού (72%).

Η πρόκληση της Υγείας
Η υγειονομική περίθαλψη στην Ελλάδα συνιστά σοβαρότατη πρόκληση. Το 11% των ερωτηθέντων που επισκέφθηκαν δημόσιες υπηρεσίες το προηγούμενο έτος παραδέχθηκαν ότι κατέβαλαν πρόσθετη πληρωμή (ΕΕ 5%) και εξ αυτών 24% αισθάνθηκαν ότι όφειλαν να προσφέρουν πρόσθετη πληρωμή ή κάποιο ?δώρο?. Με βάση τα αποτελέσματα έρευνας της Διεθνούς Διαφάνειας για το 2011, το «φακελάκι» που δίνεται στα δημόσια νοσοκομεία για χειρουργικές επεμβάσεις ανέρχεται σε 100-30.000 ευρώ, για ταχύτερη θεραπεία από 30 έως 20. 000 ευρώ και για ιατρικές εξετάσεις από 30 έως 500 ευρώ.

Τέσσερα αναγκαία μέτρα που ζητά η Κομισιόν
Αντιμετώπιση της διαφθοράς στο πλαίσιο των Μνημονίων

Η Κομισιόν, με βάση τις διαπιστώσεις για την κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα στον τομέα της διαφθοράς, ζητά να ληφθούν τα εξής μέτρα, στο πλαίσιο της εφαρμογής των Μνημονίων:

Διασφάλιση επαρκών εξουσιών και στήριξης για τον εθνικό συντονιστή καταπολέμησης της διαφθοράς και ύπαρξη σαφούς καταμερισμού καθηκόντων εντός του θεσμικού πλαισίου.

Ενίσχυση της εποπτείας της χρηματοδότησης των κομμάτων και, ανάμεσα στα άλλα, αποτελεσματικότερος έλεγχος και εντοπισμός των δωρεών και δανείων που γίνονται προς αυτά.

Θέσπιση ολοκληρωμένων κωδίκων δεοντολογίας για τους αιρετούς αξιωματούχους, τόσο σε κεντρικό όσο και σε τοπικό επίπεδο, καθώς και ύπαρξη των αντίστοιχων εργαλείων λογοδοσίας τους σε περιπτώσεις παρατυπιών.

Ενίσχυση της εποπτείας των δημοσίων συμβάσεων σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο, μεταξύ άλλων μέσω της ενδυνάμωσης της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΔΣ - Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ).