Πέντε λάθη που έγιναν και δεν πρέπει να επαναληφθούν

Η ελληνική οικονομική τραγωδία, αντίστοιχη της μεγάλης ύφεσης στις ΗΠΑ, θα πρέπει να διδάξει στους Ευρωπαίους πέντε μαθήματα, με την ελπίδα ότι δεν θα επαναληφθούν στο μέλλον, σημειώνει σε άρθρο του ο Δρ Ντέσμοντ Λάχμαν, στέλεχος του American Enterprise Institute και πρώην διευθυντής στο ΔΝΤ.





1. Η λιτότητα σε νομισματική μέγκενη δεν αποδίδει

Ένα βασικό μάθημα είναι ότι η σκληρή λιτότητα εντός ενός ενιαίου νομίσματος δεν αποδίδει. Χωρίς δυνατότητα υποτίμησης του νομίσματος για την ενίσχυση εξαγωγών και τουρισμού, ως αντισταθμίσματος στην αρνητική επίδραση στην εγχώρια ζήτηση από την προσαρμογή, η οικονομία κινδυνεύει να εισέλθει σε ένα εξουθενωτικό σπιράλ αποπληθωρισμού. Ιδίως όταν το αδύναμο τραπεζικό σύστημα, αντιμέτωπο με αυξανόμενα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, περιορίζει την πίστη σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Πλέον το ΔΝΤ αναγνωρίζει ότι η αρνητική επίδραση των προγραμμάτων αναπροσαρμογής στην ανάπτυξη της Ευρώπης ήταν πολύ ισχυρότερη των εκτιμήσεων. Επίσης, αναγνωρίζει ότι η σκληρή λιτότητα ήταν αντιπαραγωγική στην Ελλάδα.

2. Τα μεγάλα πακέτα διάσωσης έχουν τίμημα

Ένα δεύτερο μάθημα που θα πρέπει να πάρουν τα ευρωπαϊκά κράτη με υψηλό χρέος είναι ότι τα μεγάλα, πολυετή, πακέτα διάσωσης που καλύπτουν τις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας έχουν βαρύ τίμημα.

Στην ουσία, αντικαθιστούν το χρέος που ελέγχουν οι ιδιώτες, το οποίο υπό εθνικό δίκαιο είναι σχετικά εύκολο να αναδιαρθρωθεί, με χρέος που ελέγχεται από τον επίσημο τομέα, υπό διεθνές δίκαιο και με ελάχιστες δυνατότητες τέτοιων ελιγμών. Όπως μαθαίνει η Ελλάδα, η αποδοχή των χρημάτων από το ΔΝΤ και την Ε.Ε. την έχει φορτώσει με ένα βουνό χρέους που δεν είναι διαχειρίσιμο και αναδιαρθρώνεται πολύ δύσκολα.

3. Οι καθυστερήσεις στη μείωση του χρέους κοστίζουν

Το ΔΝΤ πλέον παραδέχεται ότι ένα λάθος ζωτικής σημασία που έγινε στην Ελλάδα ήταν ότι δεν αναγνωρίστηκε εξαρχής ότι το χρέος δεν ήταν διαχειρίσιμο, με αποτέλεσμα να καθυστερήσει η αναπόφευκτη διαγραφή και να επιβληθεί μεγαλύτερος δημοσιονομικός «κορσές» από ό,τι χρειαζόταν. Μάθημα, ιδιαίτερα χρήσιμο σήμερα για χώρες όπως η Ιρλανδία, η Ιταλία και η Πορτογαλία, με χρέος που υπερβαίνει το 125% και ενισχύεται. Η καθυστέρηση στην αναδιάρθρωση των χρεών τους δεν λειτουργεί προς το μακροπρόθεσμο συμφέρον τους.

4. Ο αποπληθωρισμός είναι πραγματικό ρίσκο

Η πολύ υψηλή ανεργία και η ύφεση έχουν οδηγήσει σε αποπληθωρισμό στην Ελλάδα. Κρίνοντας από την ιαπωνική εμπειρία τις τελευταίες δύο δεκαετίες, ο αποπληθωρισμός καθιστά δύσκολη την ανάκαμψη και περιπλέκει το έργο αποκατάστασης της διαχειρισιμότητας του χρέους.

5. Η αναδιάρθρωση της οικονομίας βλάπτει την πολιτική σταθερότητα

Τα χρόνια οικονομικών δυσκολιών, η σκληρή λιτότητα και οι επίπονες μεταρρυθμίσεις έχουν επιφέρει υψηλό κόστος στα κυρίαρχα κόμματα της Ελλάδας. Τα δύο παραδοσιακά κόμματα, που συγκέντρωναν το 70% του εκλογικού σώματος, έχουν πλέον στήριξη που δύσκολα υπερβαίνει το 30%, ενώ συνεχίζεται η ενίσχυση για κόμματα της Ακρας Δεξιάς και της Αριστεράς. Αυτό αποτελεί ξεκάθαρη προειδοποίηση για Ιταλία, Πορτογαλία και Ισπανία, για τους πραγματικούς κινδύνους της επιμονής στο μείγμα πολιτικής ΔΝΤ και Ε.Ε. που δυσχεραίνει την ανάκαμψη.