Γιατί αυξήθηκε το ελληνικό χρέος

Η συνεχιζόμενη ύφεση, τα δάνεια για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και οι αστοχίες στην εφαρμογή του προγράμματος προσαρμογής είναι οι βασικές πηγές αύξησης του δημόσιου χρέους της Ελλάδας, η οποία εξακολουθεί να κρατά τα “σκήπτρα” της πιο χρεωμένης χώρας στην Ευρωζώνη αλλά και στο σύνολο της Ε.Ε.





Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat που αφορούν στο πρώτο τρίμηνο του έτους, το ελληνικό χρέος αυξήθηκε σε ετήσια βάση με ρυθμό 24,1% φτάνοντας στο 160,5% του ΑΕΠ.

Καθοριστικός παράγοντας στην αύξηση του χρέους είναι η μείωση του ονομαστικού ΑΕΠ, καθώς η ελληνική οικονομία για έκτη συνεχή χρονιά βρίσκεται σε ύφεση. Μάλιστα, εμπειρογνώμονες της γενικής διεύθυνσης οικονομικών υποθέσεων της Κομισιόν εκτιμούν ότι η μείωση του ΑΕΠ επηρεάζει κατά 8% με 10% στην αύξηση του χρέους.

Εξάλλου, λαμβάνοντας υπόψη ότι το πρώτο τρίμηνο του 2013 το 113% ως ποσοστό του ΑΕΠ από το συνολικό χρέος που έφτασε το 160,5% του ΑΕΠ αφορούσε δάνεια και μόνο το 46,8% τίτλους εκτός μετοχών, κοινοτικοί παράγοντες χαρακτήριζαν αναμενόμενη την αυξητική αυτή τάση στις αρχές του 2013 (το χρέος ανήλθε στο156,9% το τέταρτο τρίμηνο του 2012) και προέβλεπαν την κορύφωση του στα επίπεδα του 175% στα τέλη του έτους.

Όπως τόνιζαν, τα 50 δισ. ευρώ που χορηγήθηκαν υπό μορφή δανείων για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών έχουν συμβάλει αποφασιστικά στην αύξηση του χρέους κατά 24,1% σε ετήσια βάση (πρώτο τρίμηνο του 2013 σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2012). Είναι χαρακτηριστικό ότι τα δάνεια αντιπροσωπεύουν κατά μέσο όρο το 18,4% του χρέους στις χώρες της Ευρωζώνης και το 15,9% στην ΕΕ, ενώ στην Ελλάδα υπερβαίνουν το 70%.

Ωστόσο, όπως επεσήμαναν, προκειμένου να διασφαλιστεί η σταδιακή πτωτική του πορεία από τον επόμενο χρόνο προς το στόχο 124% του ΑΕΠ το 2020 προϋπόθεση είναι η απόλυτη τήρηση του προγράμματος.

Παράλληλα, η υστέρηση των εσόδων σε σχέση με τις δαπάνες συμβάλλει αρνητικά στη διόγκωση του χρέους που επηρεάζεται από τη μη εκπλήρωση των στόχων στις αποκρατικοποιήσεις. Οι εξελίξεις αυτές οδηγούν σε αναθεώρηση των στόχων για έσοδα από αποκρατικοποιήσεις οι οποίες θα πρέπει να “τρέξουν” με μεγαλύτερους ρυθμούς το 2014 σε σχέση με το 2013.

Πρόσθετος παράγοντας αύξησης του χρέους είναι και οι καθυστερήσεις στην υλοποίηση των αναγκαίων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας. Οι διαρθρωτικές αλλαγές στην αγορά εργασίας οδήγησαν μεν στην προσαρμογή των μισθών και στη μείωση του μοναδιαίου κόστους εργασίας που ήταν ο επιδιωκόμενος στόχος της τρόικας, αλλά συγχρόνως οι έμμεσοι φόροι, ο καθορισμός των τιμών σε ορισμένους τομείς-κλειδιά και η προστασία των κλειστών επαγγελμάτων συνέβαλαν επίσης στην αύξηση του χρέους.

Όπως προκύπτει από τα στοιχεία που δημοσίευσε η Eurostat μετά την Ελλάδα το υψηλότερο δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ καταγράφηκε στην Ιταλία (130,3%) και ακολούθησαν η Πορτογαλία (127,2%) και η Ιρλανδία (125,1%). Τα χαμηλότερα ποσοστά σημειώθηκαν στην Εσθονία (10,0%), τη Βουλγαρία (18,0%) και το Λουξεμβούργο (22,4%).

Σε απόλυτους αριθμούς το υψηλότερο χρέος καταγράφηκε στη Γερμανία με 2,150 τρισ. ευρώ, ενώ ακολούθησαν η Ιταλία με 2,034 τρισ. ευρώ, η Γαλλία με 1,833 τρισ. ευρώ και η Ισπανία με 883 δισ. ευρώ.

Στο σύνολο της Ευρωζώνης, το χρέος ανήλθε στο τέλος του πρώτου τριμήνου στο 92,2% του ΑΕΠ, από 90,6% που ήταν στο τέλος του τέταρτου τριμήνου του 2012, ενώ στην Ε.Ε. συνολικά το χρέος αυξήθηκε σε 85,9% από 85,2%.

Οι μοναδικές χώρες της Ευρωζώνης στις οποίες καταγράφηκε μείωση του δημόσιου χρέους στη διάρκεια του πρώτου τριμήνου ήταν η Γερμανία και η Εσθονία.