Τα 23 σημάδια του ...φοροφυγά και τα 5 του ...πονηρού υπαλλήλου

Η επιμονή για πληρωμές σε μετρητά συναλλαγών μεγάλης αξίας, ο πολυτελής τρόπος διαβίωσης, τα απενεργοποιημένα τηλέφωνα, η συχνή αλλαγή διεύθυνσης ακόμη και οι αλλαγές στην εμφάνιση ή τη συμπεριφορά μπορεί να προδώσουν και να αποκαλύψουν τους ύποπτους για διακίνηση ή ξέπλυμα μαύρου χρήματος.





Το υπουργείο Οικονομικών καταγράφει σε εγκύκλιό του 23 περιπτώσεις συναλλαγών, δραστηριοτήτων ή συμπεριφορών που ενδέχεται να συνδέονται με τη διάπραξη αδικημάτων νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες ή χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Η εγκύκλιος απευθύνεται σε 12 κατηγορίες επιχειρηματιών και ελευθέρων επαγγελματιών: εταιρείες κεφαλαίου επιχειρηματικών συμμετοχών, εταιρείες παροχής επιχειρηματικού κεφαλαίου, φορολογικούς ή φοροτεχνικούς συμβούλους, εταιρείες παροχής φορολογικών ή φοροτεχνικών συμβουλών, λογιστές που δεν συνδέονται με σχέση εξηρτημένης εργασίας, ιδιώτες ελεγκτές, κτηματομεσίτες, κτηματομεσιτικές εταιρείες, οίκους δημοπρασίας, εμπόρους αγαθών μεγάλης αξίας, εκπλειστηριαστές και ενεχυροδανειστές.

Τα πρόσωπα αυτά οφείλουν να ενημερώνουν τις αρμόδιες ελεγκτικές αρχές για κάθε συμπεριφορά ή συναλλαγή ή δραστηριότητα που θεωρούν ως ύποπτη για παράνομη νομιμοποίηση εσόδων. Επίσης θα πρέπει να προσέχουν όχι μόνο τις συναλλαγές και δραστηριότητες των πελατών τους αλλά και συγκεκριμένες ασυνήθιστες συμπεριφορές των υπαλλήλων τους.

Ασυνήθιστες συναλλαγές
Οι κυριότερες συναλλαγές ή δραστηριότητες ή συμπεριφορές πελατών, που πρέπει να θεωρούνται ως ασυνήθεις και ύποπτες για τη διάπραξη αδικημάτων νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες είναι:

1. Απροθυμία πελάτη να προσκομίσει κατά τη σύναψη της συναλλαγής τα προβλεπόμενα έγγραφα επαλήθευσης της ταυτότητάς του ή προσκόμιση εγγράφων αμφιβόλου γνησιότητας ή παροχή ανακριβών πληροφοριών.

2. Εκπρόσωπος νομικού προσώπου που επιχειρεί να πραγματοποιήσει συναλλαγή για λογαριασμό του νομικού προσώπου, αρνείται να δώσει τα προβλεπόμενα έγγραφα πιστοποίησης και επαλήθευσης της ταυτότητας του νομικού προσώπου.

3. Επιμονή του πελάτη για διενέργεια και πληρωμή σε μετρητά συναλλαγών μεγάλης αξίας (ιδίως άνω των 15.000 ευρώ).

4. Υπάρχουν πληροφορίες από εξωτερική πηγή (τοπική κοινωνία, ΜΜΕ, κ.λπ.) ότι πελάτης εμπλέκεται σε δραστηριότητες που πιθανώς συνδέονται με φοροδιαφυγή ή ότι διάγει πολυτελή βίο.

5. Διενεργούνται συχνές ή σημαντικού ύψους συναλλαγές επί αγαθών μεγάλης αξίας οι οποίες δεν είναι συμβατές με το συνήθη τρόπο συναλλακτικής δραστηριότητας.

6. Χρησιμοποιείται προσωπικός λογαριασμός του ιδιοκτήτη ή του υπαλλήλου εταιρείας, αντί του εταιρικού λογαριασμού, για τη διενέργεια συναλλαγών της εταιρείας, με σκοπό την απόκρυψη πωλήσεων ή άλλων εταιρικών γεγονότων.

7. Πραγματοποιούνται αγορές αγαθών μεγάλης αξίας, όπως σκαφών αναψυχής, πολυτελών αυτοκινήτων ή έργων τέχνης, από πρόσωπα εγκατεστημένα σε περιοχή εξωχώριων δραστηριοτήτων ή χώρα χαμηλής φορολογίας, των οποίων ο πραγματικός δικαιούχος είναι φυσικό πρόσωπο με δηλούμενο εισόδημα (βάσει εκκαθαριστικού σημειώματος) που δεν δικαιολογεί τις αγορές αυτές.

8. Δικηγόρος φέρεται να χρησιμοποιεί προσωπικούς του λογαριασμούς για συναλλαγές φυσικών ή νομικών προσώπων που εκπροσωπεί.

9. Ασυνήθης νευρικότητα στη συμπεριφορά προσώπων κατά τη διεξαγωγή συναλλαγής.

10. Μη επίδειξη εύλογου ενδιαφέροντος από τον πελάτη για τους κινδύνους ή τους οικονομικούς όρους της συναλλαγής.

11. Άρνηση του πελάτη να έχει προσωπικές επαφές με την επιχείρηση.

12. Επαναλαμβανόμενες όμοιες συναλλαγές για ποσά λίγο κάτω από το ελάχιστο όριο, για το οποίο απαιτείται εφαρμογή μέτρων δέουσας επιμέλειας (15.000 ευρώ).

13. Συχνή αλλαγή διεύθυνσης του πελάτη που δεν δικαιολογείται από την επαγγελματική του δραστηριότητα.

14. Περιπτώσεις πελατών, των οποίων αλλάζει συνεχώς η εμφάνισή και η συμπεριφορά, υποδηλώνοντας αλλαγή του βιοτικού τους επιπέδου.

15. Το τηλέφωνο του σπιτιού ή της επιχείρησης του πελάτη είναι απενεργοποιημένο.

16. Η ύπαρξη υπόνοιας ή η διαπίστωση ίδρυσης εικονικών επιχειρήσεων από τον πελάτη.

17. Αγοραπωλησία ακινήτου εμφανίζεται να έχει πραγματοποιηθεί χωρίς να έχει τηρηθεί ο απαιτούμενος από το νόμο τύπος, π.χ. με ιδιωτικό συμφωνητικό.

18. Από τα στοιχεία του ακινήτου που αναφέρονται στο συμβόλαιο μεταβίβασης προκύπτει ότι το ακίνητο έχει περιέλθει στην κυριότητα του πωλητή πολύ πρόσφατα (διαδοχικές αγοραπωλησίες ακινήτων).

Οι «ύποπτοι» υπάλληλοι
Οι ενδεικτικές περιπτώσεις συμπεριφοράς υπαλλήλων υπόχρεων προσώπων που μπορεί να θεωρηθούν ως ύποπτες για πρόθεση νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες είναι οι ακόλουθες:

1. Ο υπάλληλος κάνει σπάταλο τρόπο ζωής που δεν μπορεί να δικαιολογηθεί από τον μισθό του.

2. Ο υπάλληλος παραλείπει να συμμορφωθεί με αναγνωρισμένες πολιτικές, διαδικασίες και μεθόδους.

3. Ο υπάλληλος είναι απρόθυμος να πάρει άδεια.

4. Αλλαγές στην απόδοση ή στον τρόπο συμπεριφοράς του υπαλλήλου.

5. Υπάλληλος διατηρεί κοινωνικές σχέσεις πέραν του συνήθους με πελάτες της εταιρείας.

Στην εγκύκλιο διευκρινίζεται πάντως, ότι τα προειδοποιητικά σημάδια ύποπτων συναλλαγών, δραστηριοτήτων ή συμπεριφορών, δεν υποδεικνύουν απαραίτητα παράνομη νομιμοποίηση εσόδων, αλλά αποτελούν ενδείξεις για τα υπόχρεα πρόσωπα ότι θα πρέπει να προβαίνουν σε περαιτέρω διερεύνηση των γεγονότων.