Με δέκα ανοιχτά μέτωπα επιστρέφει τον Σεπτέμβριο η τρόικα

Με δέκα ανοιχτά «μέτωπα» και με «καυτή» ατζέντα επιστρέφει η τρόικα το πρώτο 10ήμερο του Σεπτεμβρίου στην Αθήνα.






Ο έλεγχος από τους πιστωτές μας, τον επόμενο μήνα, με φόντο πάντα τις γερμανικές εκλογές, αναμένεται να είναι εξαιρετικά δύσκολος, όπως έχει ήδη παραδεχθεί ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας. Κλειδιά της αξιολόγησης αποτελούν η αναδιάρθρωση του στενού και ευρύτερου δημόσιου τομέα, ο ενιαίος φόρος ακινήτων, η πρόοδος των μεταρρυθμίσεων στη φορολογική διοίκηση και οι αλλαγές στα κλειστά επαγγέλματα. Στην κορυφή της σχετικής λίστας βρίσκεται το δεύτερο κύμα διαθεσιμότητας δημοσίων υπαλλήλων καθώς θα πρέπει να προσδιοριστούν επιπλέον 12.500 δημόσιοι υπάλληλοι που θα τεθούν σε διαθεσιμότητα.

Ακολουθώντας τη στρατηγική του «ένα βήμα τη φορά», η κυβέρνηση τρέχει για να καλύψει τα προαπαιτούμενα της επόμενης δόσης του 1 δισ. ευρώ με την τρόικα να θέλει να ανοίξει και το ζήτημα «νέα μέτρα» από φέτος έως το 2017.

Τις επόμενες ημέρες η κυβέρνηση καλείται να δώσει μάχη με τον χρόνο αφού «το φθινόπωρο θα είναι το πιο δύσκολο» όπως αναφέρει χαρακτηριστικά κορυφαίο στέλεχος του οικονομικού επιτελείου προσθέτοντας ότι «οι καθυστερήσεις πληθαίνουν, και αν δεν τρέξουν τα υπουργεία τότε και πάλι θα περιμένουμε να έρθουν οι δανειστές για να κλείσουμε τα μέτωπα». Η κυβέρνηση προσπαθεί να είναι όσο το δυνατόν πιο «έτοιμη» πριν από το νέο κρίσιμο ραντεβού με τους εκπροσώπους της τρόικας. Να έχει δηλαδή υλοποιήσει σχεδόν το σύνολο των μέτρων που ζητούν οι πιστωτές και ?ταυτόχρονα- να κρατήσει το έλλειμμα του προϋπολογισμού σε χαμηλή πτήση. Εάν επιτύχει τα παραπάνω, τότε ?πιστεύει- πως θα τύχει καλύτερης μεταχείρισης και πως θα αποφασιστούν ηπιότερες προσαρμογές και μεταρρυθμίσεις για τα προσεχή χρόνια.

Με τη Κομισιόν και το ΔΝΤ να έχουν διαμηνύσει στην Αθήνα ότι αν δεν προχωρήσουν οι μεταρρυθμίσεις θα έρθουν νέα επώδυνα μέτρα, το οικονομικό επιτελείο βρίσκεται αντιμέτωπο με 10 «καυτά» μέτωπα:

1. Ο προϋπολογισμός του 2014 και το νέο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα για την περίοδο 2014 - 2017. Αναμένεται να ανοίξει όλο το πακέτο μέτρων της περιόδου 2013 - 2017 με το ΔΝΤ να προειδοποιεί ότι «αν οι ελληνικές αρχές δεν αντιμετωπίσουν τα προβλήματα της φορολογικής διοίκησης με πολύ περισσότερη αίσθηση του κατεπείγοντος τους επόμενους μήνες, τότε θα απαιτηθεί να επικεντρωθούν ξανά σε επώδυνες περικοπές δαπανών προκειμένου να καταρτίσουν έναν αξιόπιστο προϋπολογισμό για το 2014». Σημειώνεται ότι το ΔΝΤ υπολογίζει «κενό» 4,3 δισ. ευρώ την τριετία 2015 - 2017, η Ε.Ε. 4 δισ. ευρώ (2015 - 2016), με πηγές του υπουργείου Οικονομικών να αναφέρουν ότι στην διαπραγμάτευση του Σεπτεμβρίου θα επιχειρηθεί από ελληνικής πλευράς το «κενό» να «κλείσει» επιδεικνύοντας στοιχεία που θα δείχνουν μεγαλύτερη απόδοση των μέτρων.

2. Τα μακροοικονομικά μεγέθη και η προοπτική εξέλιξης του ΑΕΠ. Η τρόικα έχει διατηρήσει την πρόβλεψη για ύφεση φέτος στο 4,2% την ώρα που η Τράπεζα της Ελλάδος την έχει ανεβάσει στο 4,5% και το ΙΟΒΕ στο 4,8% - 5%. Σε περίπτωση που η ύφεση είναι μεγαλύτερη τότε θα πρέπει να επανεξεταστούν τα μακροοικονομικά σενάρια αφού όσο μεγαλύτερη είναι η ύφεση τόσο εντείνεται ο κίνδυνος να υπάρξει δημοσιονομική τρύπα που μέχρι τώρα δεν είχε υπολογιστεί διότι περισσότερη εμβάνθυση της ύφεσης θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στα έσοδα και θα μειώσει την αποδοτικότητα ήδη συμφωνημένων μέτρων.

3. Ο νέος Ενιαίος Φόρος Ακινήτων. Η τρόικα αμφισβητεί προκαταβολικά την αποδοτικότητα του νέου φόρου στα ακίνητα και τάσσεται υπέρ της παράτασης του «χαρατσιού» στα ακίνητα μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ και το 2014. Μάλιστα τα στελέχη του ΔΝΤ έχουν έντονες αμφιβολίες για την ικανότητα των αρχών να εφαρμόσουν ένα σύστημα φορολόγησης της ακίνητης περιουσίας τους επόμενους μήνες το οποίο να αντικαταστήσει από το 2014 το ισχύον σύστημα χωρίς σημαντικές απώλειες εσόδων. Οι τεχνοκράτες του Ταμείου παραθέτουν ως επιχειρήματα που τους οδηγούν στην εκτίμηση αυτή τα εξής:

Η φορολογική συμμόρφωση είναι πολύ χαμηλή στη χώρα μας και πρόσθετο πρόβλημα αποτελεί η έλλειψη περιουσιολογίου.
Τα χρονικά περιθώρια θέσπισης του ΕΦΑ είναι ασφυκτικά και συμπίπτουν με μια περίοδο αυξημένου όγκου υποχρεώσεων για τη φορολογική διοίκηση, η οποία πρέπει, μεταξύ άλλων, να εφαρμόσει τον νέο Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος και να καθιερώσει τον νέο Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών το προσεχές διάστημα.
Εφόσον 5,6 εκατ. φορολογούμενοι θα κληθούν να πληρώσουν τον ΕΦΑ και προκειμένου το ποσοστό είσπραξης του φόρου να φθάσει το 85% (έναντι 67% σήμερα στον Φόρο Ακίνητης Περιουσίας ? ΦΑΠ), θα πρέπει να απασχοληθούν αποκλειστικά με την παρακολούθηση των πληρωμών επιπλέον 300 υπάλληλοι. Το νέο φορολογικό πλαίσιο για τον ενιαίο φόρο ακινήτων προβλέπει ότι:
Θα ακολουθηθεί παρόμοια μεθοδολογία με το ειδικό τέλος ακινήτων που πληρώνεται μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ, χρησιμοποιώντας την τιμή ζώνης του ακινήτου, το μέγεθος του κτιρίου, καθώς και ενός συντελεστή ηλικίας.
Αύξηση του αριθμού των ζωνών και αύξηση των συντελεστών από 9 σε 33 σε σύγκριση με το υφιστάμενο καθεστώς.
Προοδευτική κλίμακα γα τον υπολογισμό του ενιαίου φόρου ακινήτων. Οσο αυξάνεται η τιμή ζώνης τόσο θα αυξάνεται και ο συντελεστής.
Φοροελαφρύνσεις για τους οικονομικά ασθενέστερους.
Επέκταση της φορολογικής βάσης σε εμπορικά, βιομηχανικά και γεωργικά ακίνητα που θα συμμετάσχουν στη φορολογική επιβάρυνση με 25 - 30%.

4. Η αξιολόγηση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων. Στον επόμενο έλεγχο η τρόικα δεν θα έχει διάθεση να συγχωρήσει τυχόν αστοχίες και καθυστερήσεις και ήδη προαναγγέλλει ότι θα εξεταστούν «αλλαγές που ενδεχομένως να χρειαστούν στις διαδικασίες αποκρατικοποιήσεων και τις σημερινές δομές», δηλαδή αλλαγή προσώπων στο Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων ή ακόμα και πέρασμα του ελέγχου του σε ιδιώτες ή σε έναν φορέα που θα βρίσκεται εκτός Ελλάδας. Ο φετινός εισπρακτικός στόχος προσγειώνεται στο 1,5 δισ. ευρώ, αλλά το 2014 θα φθάσει τα 3,5 δισ. ευρώ. (αναλυτικό ρεπορτάζ σελ. 26 - 27).

5. Η πρόοδος των μεταρρυθμίσεων στη φορολογική διοίκηση. Η τρόικα εξακολουθεί να δείχνει «κίτρινες» κάρτες για τη σημαντική υστέρηση στις επιδόσεις της φορολογικής διοίκησης, αφού μόλις ένας από τους στόχους που είχαν τεθεί για το τέλος Ιουνίου επιτεύχθηκε. Τους αμέσως επόμενους μήνες θα πρέπει να έρθει ένα νέο κύμα παρεμβάσεων για την ανεξαρτητοποίηση της φορολογικής διοίκησης από την πολιτική ηγεσία. Ειδικότερα έως τον ερχόμενο Οκτώβριο θα τεσταριστεί η ειλικρίνεια των προθέσεων της πολιτικής ηγεσίας να ανεξαρτητοποιήσουν τον φορολογικό μηχανισμό με μέτρα όπως το «πέρασμα» στη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων όλων των υποθέσεων φοροδιαφυγής που χειρίζεται ο οικονομικός εισαγγελέας.

6. Άνοιγμα αγορών προϊόντων και υπηρεσιών: Η τρόικα διαπιστώνει καθυστερήσεις και προβλέπει την πώληση επιλεγμένων μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων εκτός φαρμακείων μέσα στο 2013, τη μείωση των περιθωρίων κέρδους των φαρμακοποιών στο 15% από την 1η-1-2014 και την επανεξέταση-κατάργηση των εκπτώσεων στις ακτοπλοϊκές μεταφορές για ειδικές κατηγορίες όπως φοιτητές κ.λπ.

7. Νέος Κώδικας Περί Δικηγόρων, (κάτι που ήδη έγινε, αλλά έχει προκαλέσει αντιδράσεις. Ο νέος Κώδικας Δικηγόρων, καθορίζει, μεταξύ των άλλων, τον τρόπο αμοιβής των δικηγορικών υπηρεσιών, επιτρέπει για πρώτη φορά με προϋποθέσεις τη διαφήμιση των δικηγόρων και δικηγορικών εταιρειών, προβλέπει Πανελλαδικές εξετάσεις υψηλού επιπέδου για την εγγραφή των ασκούμενων στους Δικηγορικούς Συλλόγους της χώρας, επεκτείνει τη θητεία των διοικήσεων των Συλλόγων από τα τρία στα τέσσερα χρόνια, καθιερώνει το ενιαίο ψηφοδέλτιο για τις δικηγορικές εκλογές, καταργώντας το μέχρι σήμερα παραταξιακό, διευρύνει αισθητά τον κύκλο των υπηρεσιών στις οποίες οι απόφοιτοι των Νομικών Σχολών μπορούν να κάνουν την άσκηση δικηγορίας, κ.λπ. Όμως, οι Δικηγορικοί Σύλλογοι της χώρας αντιδρούν σε τρία σημεία του νέου Κώδικα: 1) Στο θέμα καθορισμού των αμοιβών τους, 2) Στον τρόπο διανομής των κρατήσεων από το γραμμάτιο προείσπραξης και 3) Στην μη ύπαρξη κατώτερης αμοιβής στους έμμισθους δικηγόρους του ιδιωτικού τομέα (απασχολούμενους με παγία αντιμισθία).

8. Νέο ασφαλιστικό: Ο υπουργός Εργασίας Γ. Βρούτσης έχει εξαγγείλει την κατάρτιση ενός νέου νόμου στο τέλος του 2013, προκειμένου όπως έχει δηλώσει «να διαμορφωθούν ενιαίοι κανόνες που θα κάνουν το ασφαλιστικό σύστημα πιο δίκαιο, πιο αποτελεσματικό, πιο διαφανές».

9. «Κόκκινα» δάνεια: Μέσα στο φθινόπωρο θα γίνει, επίσης, επαναξιολόγηση των έως τώρα παρεμβάσεων για τα «κόκκινα» δάνεια. Πριν από την όποια συζήτηση για τους πλειστηριασμούς, με νέα νομοθετική πρωτοβουλία θα επιχειρηθεί το οριστικό ξεκαθάρισμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, με την εφαρμογή του ιρλανδικού μοντέλου. Το μοντέλο αυτό βασίζεται στη θεσμοθέτηση λίστας με τις αποδεκτές δαπάνες διαβίωσης ανά τύπο νοικοκυριού, αλλά και τη παροχή πλήρους εικόνας εσόδων και περιουσιακής κατάστασης από τον δανειολήπτη. Με βάση αυτή τα δεδομένα, θα γίνεται ο διακανονισμός των δόσεων ή και η διαγραφή των οφειλών στις περιπτώσεις που διαπιστώνεται ότι δεν υπάρχει εισόδημα, ούτε προοπτική δημιουργίας του. Το ΔΝΤ κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την αύξηση των «κόκκινων» δανείων το πρώτο τρίμηνο της φετινής χρονιάς (πάνω από 27% η αύξηση στα νοικοκυριά και 31% στις επιχειρήσεις).

10. Αναδιάρθρωση ΕΑΣ, ΕΛΒΟ και ΛΑΡΚΟ: Μέχρι το τέλος Αυγούστου θα πρέπει να ληφθούν οι οριστικές αποφάσεις για την αναδιάρθρωση των ΕΑΣ, ΕΛΒΟ και ΛΑΡΚΟ. Οι αποφάσεις αυτές πρέπει να γίνουν πράξη ως τα τέλη του έτους.

Η φορολογική συμμόρφωση είναι πολύ χαμηλή στη χώρα μας και πρόσθετο πρόβλημα αποτελεί η έλλειψη περιουσιολογίου.

Κλειδιά της αξιολόγησης αποτελούν η αναδιάρθρωση του στενού και ευρύτερου δημόσιου τομέα, ο ενιαίος φόρος ακινήτων, η πρόοδος των μεταρρυθμίσεων στη φορολογική διοίκηση και οι αλλαγές στα κλειστά επαγγέλματα.

Νέο φορολογικό με κίνητρα για επενδύσεις

Μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου θα πρέπει να έχει κατατεθεί στη Βουλή το νέο φορολογικό νομοσχέδιο. Το νέο σχέδιο νόμου θα προβλέπει τη χορήγηση πρότυπων φορολογικών κινήτρων για τις επενδύσεις, ενώ θα περιλαμβάνονται και τα κίνητρα που θα χορηγηθούν στους φορολογούμενους προκειμένου να ζητούν και να παίρνουν αποδείξεις για κάθε συναλλαγή τους. Στο πλαίσιο αυτό, στο υπουργείο Οικονομικών:

Σχεδιάζονται φορολογικές πριμοδοτήσεις για επενδύσεις, εκπτώσεις φόρου για επενδύσεις και επιτάχυνση των διενεργούμενων αποσβέσεων. Στόχος είναι ο εξορθολογισμός των υφιστάμενων φορολογικών κινήτρων, τα οποία περιλαμβάνονται σε διαφορετικά νομοθετικά κείμενα και η ένταξή τους στον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος.

Ειδικότερα θα δημιουργηθεί ένα ενιαίο και διαφανές πλαίσιο για όλους τους επενδυτές, Έλληνες και ξένους, οι οποίοι θα γνωρίζουν επακριβώς υπό ποιες προϋποθέσεις θα μπορούν να έχουν κίνητρα για φορολογικές εκπτώσεις. Επίσης θα υπάρξει ρύθμιση για τη δυνατότητα παραμονής στη χώρα ξένων επενδυτών οι οποίοι, εφόσον καλύπτουν τις αναγκαίες προϋποθέσεις, θα τύχουν ειδικών απαλλαγών και φορολογικών κινήτρων.

Επανεξετάζεται το μέτρο των αποδείξεων. Τα κίνητρα που εξετάζονται θα συνδεθούν με τη χρήση πιστωτικών καρτών. Δηλαδή, όσοι χρησιμοποιούν πιστωτικές κάρτες θα έχουν μπόνους (έκπτωση ή επιστροφή φόρου) σε κάθε τους συναλλαγή. Στόχος όπως αναφέρουν κυβερνητικά στελέχη είναι ο περιορισμός της φοροδιαφυγής μέσω της χρήσης πλαστικού χρήματος, όπου ελέγχονται όλες οι συναλλαγές, και κατ' επέκταση η αύξηση των δημοσίων εσόδων. Το σχέδιο προβλέπει:

Έκπτωση ή επιστροφή φόρου. Ο φορολογούμενος ο οποίος θα κάνει τις συναλλαγές του με πλαστικό χρήμα, είτε χρεωστική είτε πιστωτική κάρτα θα έχει για κάθε απόδειξη έκπτωση φόρου ενδεχομένως επί του καταβαλλόμενου ΦΠΑ.
Κληρώσεις με δώρα. Με τον κωδικό της απόδειξης οι φορολογούμενοι θα μετέχουν σε κληρώσεις που θα διενεργεί σε τακτά χρονικά διαστήματα το υπουργείο Οικονομικών με δώρα όπως για παράδειγμα αυτοκίνητα, ταξίδια ή και μετρητά. Όπως λένε αρμόδια στελέχη, για έναν καταναλωτή το ενδεχόμενο να κερδίσει 10.000 ευρώ ή ένα αυτοκίνητο είναι σημαντικό δέλεαρ, ενώ η δαπάνη για τον προϋπολογισμό είναι ανεπαίσθητη μπροστά στο όφελος που θα προκύψει από τη συλλογή αποδείξεων.