Αλλο το «κλίμα» και άλλο η πραγματική οικονομία...

Η βελτίωση του οικονομικού κλίματος για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας είναι ένα γεγονός που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί.





Η δραστική μείωση του δημόσιου ελλείμματος και του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών, η επιστροφή μέρους των διαφυγόντων καταθέσεων στις τράπεζες και η θεαματική βελτίωση των χρηματιστηριακών αποδόσεων (μετοχές, ομόλογα) πιστοποιούν την απομάκρυνση του κινδύνου χρεοκοπίας και εξόδου της χώρας από το ευρώ κι εξηγούν την έγκριση της χρηματοδότησής μας από Ε.Ε. και ΔΝΤ.

Η κυβέρνηση σχεδόν πανηγυρίζει καθώς βλέπει ήδη τα ποσοστά της να βελτιώνονται ελαφρά στις δημοσκοπήσεις. Ο υπουργός Οικονομικών όχι, αν και ενισχύσει όπως μπορεί το κλίμα αισιοδοξίας που καλλιεργείται. Οχι τόσο γιατί διαβλέπει κοινωνική έκρηξη όπως σχεδόν όλοι φοβούνται. Αλλά γιατί γνωρίζει πως αν η βελτίωση του κλίματος δεν μεταφραστεί γρήγορα σε επενδύσεις, παραγωγή και νέα απασχόληση, τότε το κλίμα όσο γρήγορα βελτιώθηκε το ίδιο γρήγορα μπορεί πάλι να κατακρημνιστεί. Για το λόγο αυτό ζητεί από τους Ελληνες κατανόηση, υπομονή και αλληλεγγύη για το 2013.

Δομική κρίση

Το πρόβλημα είναι πως η κρίση στην οικονομία δεν περιορίζεται στην ανεπαρκή ρευστότητα ή στην κακή δημοσιονομική διαχείριση του παρελθόντος, αλλά είναι κρίση δομών και κρίση του πολιτικού συστήματος γενικότερα. Ακόμη σημαντικότερο: δεν είναι μια κρίση εθνική, αλλά παγκόσμια. Η ελληνική οικονομία δεν μπορεί να γυρίσει σε ρυθμούς ανάπτυξης ανάλογους με της προ της κρίσης του 2008 περιόδου γιατί η ίδια η παγκόσμια οικονομία έχει εισέλθει σε μακροχρόνια περίοδο κρίσης και αναδιάρθρωσης με πολύ χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης.

Είναι χαρακτηριστικό πως τόσο το ΔΝΤ όσο και η Παγκόσμια Τράπεζα πρόσφατα αναθεώρησαν προς τα κάτω τις προβλέψεις τους για την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας. Για την τριετία 2013-2015 δεν προβλέπουν ανάπτυξη ταχύτερη από 3,5%, δηλαδή για τις αναπτυγμένες οικονομίες όχι ταχύτερη από 1,5% στην καλύτερη των περιπτώσεων.

Στην πραγματικότητα οι διεθνείς οργανισμοί είναι υπέρμετρα αισιόδοξοι γιατί παραβλέπουν δύο βασικά χαρακτηριστικά της νέας περιόδου. Πρώτον, ότι με τις απόπειρες διάσωσης των τραπεζών τα κρατικά χρέη αυξήθηκαν δραματικά από το 2008 ώς και το 2012 (23 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ στην Ε.Ε. 27, 20 στην Ευρωζώνη, 35 στις ΗΠΑ και 33 στη Βρετανία). Δεύτερον, ότι τράπεζες και επιχειρήσεις έχουν ξεκινήσει μια διαδικασία περιορισμού των χρεών τους με συνεχείς περικοπές δαπανών και επενδύσεων.

Περιορισμοί

Και οι δύο αυτοί παράγοντες οδηγούν στο συμπέρασμα πως τόσο η ιδιωτική όσο και η δημόσια ζήτηση τα προσεχή χρόνια θα τελούν υπό περιορισμόν αδυνατώντας να οδηγήσουν αναπτυξιακά τη διεθνή οικονομία. Καθώς, δε, όλοι θα αναζητούν την ανταγωνιστική διέξοδο των εξαγωγών κατακλύζοντας με τα προϊόντα τους τις ξένες αγορές, λογικό είναι οι περιορισμοί που ήδη προβάλλονται με τις νομισματικές υποτιμήσεις και στις ροές κεφαλαίων να ενταθούν προσθέτοντας βάρη και αφαιρώντας δυναμική από τις εξαγωγές.

Στις συνθήκες αυτές της κρίσης το πρόγραμμα βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους που κατήρτισε το ΔΝΤ είναι εντελώς στον αέρα. Προβλέπει για την εξαετία 2015-2020 μέση ετήσια αύξηση 3,2% του ΑΕΠ, 7,8% των επενδύσεων και 4,2% των εξαγωγών αντίστοιχα, με πρωτογενή πλεονάσματα 4,4% κατά μέσον όρο.

Λογική παραλόγου

Η λογική του ΔΝΤ είναι ότι αφού η Ελλάδα -όπως και άλλες χώρες- πέτυχε τέτοιου ύψους πρωτογενή πλεονάσματα την περίοδο 1998-99, μπορεί να τα πετύχει πάλι. Σαθρή λογική. Γιατί τότε το χρέος της ελληνικής οικονομίας ήταν 99% του ΑΕΠ και η ανεργία 9%, ενώ το 2013 το χρέος θα είναι διπλάσιο (179% του ΑΕΠ) και η ανεργία τριπλάσια (πάνω από 27%). Επίσης, τότε η Ε.Ε. αναπτυσσόταν με 3% ετησίως και τώρα το πολύ με 1%. Δεν είναι τυχαίο που τα πρωτογενή πλεονάσματα που πέτυχαν και οι άλλες χώρες στις οποίες αναφέρεται το ΔΝΤ ήταν της ίδιας περιόδου 1995-2002.

Το πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας δεν είνα ζήτημα μιας χρονιάς αλλά μιας δεκαετίας τουλάχιστον και δεν αντιμετωπίζεται χωρίς δραστικό κούρεμα του χρέους. Πρέπει κάποτε να καταλάβουμε πως δεν βρισκόμαστε στο 1998, ούτε καν στο 2007