Έσοδα 500 εκατ. ευρώ «έχασαν» τα σούπερ μάρκετ το 2012

Οταν ξέσπασε η κρίση και άρχισαν να λαμβάνονται τα πρώτα μέτρα λιτότητας κανείς, πλην ελαχίστων, δεν μπορούσε να προβλέψει τις επιπτώσεις που θα είχαν στο οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων.




Οι περισσότεροι έκαναν λόγο για μια δύσκολη τριετία, ενώ οι πιο απαισιόδοξοι προέβλεπαν ότι η πτώση της κατανάλωσης θα σταματούσε το αργότερο μέσα σε μια πενταετία. Η πραγματικότητα αποδείχθηκε εντελώς διαφορετική, διαψεύδοντάς τους πανηγυρικά. Υστερα από έξι χρόνια, οι πωλήσεις των σούπερ μάρκετ συνεχίζουν να υποχωρούν, οι καταναλωτές γίνονται μέρα με τη μέρα πιο επιφυλακτικοί στις δαπάνες τους, ενώ η αναθέρμανση της ζήτησης μετατίθεται στην καλύτερη περίπτωση για τα τέλη του 2013. Βέβαια, τα δεδομένα άλλαζαν διαρκώς καθώς ενόσω η κρίση εξελισσόταν η κυβέρνηση αποφάσιζε απανωτές περικοπές σε μισθούς και συντάξεις και επέβαλλε διαρκώς νέους φόρους και έκτακτα χαράτσια, οδηγώντας την κατανάλωση όλο και πιο κάτω.

Αυτό συνέβη και πέρυσι, όπου σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας ερευνών Nielsen τα έσοδα στο οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων (εκτός της αλυσίδας Σκλαβενίτης) μειώθηκαν κατά 6,6% και περιορίστηκαν στα 7,2 δισ. ευρώ έναντι 7,7 δισ. ευρώ το 2011, ενώ συνολικά από το 2009 μέχρι και το 2012 οι απώλειες εσόδων ανέρχονται στο αστρονομικό ποσό των 1,3 δισ. ευρώ.

Προσφορές
Καθοριστικό βέβαια ρόλο έπαιξαν οι εκτεταμένες προσφορές που μείωσαν μεσοσταθμικά τις τιμές (όχι κατ' ανάγκην την τιμή ανά μονάδα προϊόντος) αλλά και η στροφή των καταναλωτών σε φθηνότερες λύσεις, με πρώτη την ιδιωτική ετικέτα. Παράγοντες της αγοράς, δεν κρύβουν τον προβληματισμό τους για τις απώλειες εσόδων και κυρίως για τη συρρίκνωση των περιθωρίων κέρδους. «Δεν γίνεται να χάνουμε έσοδα με αυτούς του ρυθμούς», λένε και προσθέτουν πως θα προσπαθήσουν να αναστρέψουν την κατάσταση μέσα από τη συνέχιση των προσφορών.

Ανοδος εν μέσω ύφεσης
Την ίδια ώρα, σε μεγάλο κερδισμένο της κρίσης αναδεικνύονται τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, τα οποία διατηρούν την ανοδική τους πορεία και κατακτούν μεγαλύτερο χώρο στο καλάθι της νοικοκυράς. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Nielsen, οι πωλήσεις των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας ανήλθαν σε 758,6 εκατ. ευρώ το 2012, ενώ το μερίδιό τους ξεπέρασε το 16%. Σε ορισμένες κατηγορίες τροφίμων μάλιστα όπως το ψωμί του τοστ είναι πρωταγωνιστές. Οικονομικοί αναλυτές εκτιμούν πως τα επόμενα χρόνια θα ενισχύσουν και άλλο τη θέση τους κυρίως λόγω της ελκυστικής τιμής τους (έως 30% φθηνότερα σε σχέση με τις επώνυμες φίρμες) αλλά και του εμπλουτισμού της γκάμας τους με νέους κωδικούς. Ένας ακόμη λόγος είναι ότι το οικογενειακό εισόδημα θα παραμείνει καθηλωμένο, αναγκάζοντας τα νοικοκυριά να περιορίσουν τα έξοδά τους και να στραφούν σε φθηνές λύσεις.

Δεν είναι λίγοι μάλιστα εκείνοι που εκτιμούν πως η μέση μηνιαία δαπάνη του ελληνικού νοικοκυριού που μέχρι το 2010 ανέρχονταν στα 351,6 ευρώ, να πέσει και άλλο από τα περίπου 275 ευρώ που υπολογίζεται πως είναι σήμερα.

Σκληρή μάχη
Από την άλλη πλευρά, οι επώνυμες βιομηχανίες δεν φαίνονται διατεθειμένες να χάσουν τα πρωτεία στο λιανεμπόριο. Αντίθετα εμφανίζονται αποφασισμένες να «κόψουν το βήχα» στην «ιδιωτική ετικέτα» και να αποτρέψουν πάση θυσία την απειλή της.

Έτσι, εντείνουν τις προσφορές για να κρατούν προσιτές τις τιμές τους και για να βάλουν φρένο στις διαρροές πελατών, ενώ παράλληλα δελεάζουν τα σούπερ μάρκετ με μεγαλύτερες προσφορές, προκειμένου να προωθούν τα δικά τους προϊόντα και όχι την ιδιωτική ετικέτα.

Όπως λέει επαγγελματίας του χώρου, «οι προσφορές είναι δίκοπο μαχαίρι. Παρ' ότι είναι ένα δαπανηρό σπορ, που σου προκαλεί ζημιές, ωστόσο κάτω από τις σημερινές συνθήκες δεν μπορείς να το αποφύγεις».

Παραδέχεται επίσης πως είναι ένα από τα βασικά «όπλα» των βιομηχανιών στον πόλεμο ενάντια στην ιδιωτική ετικέτα, αλλά και για να κρατήσουν τους καταναλωτές πιστούς στις φίρμες τους. Τα άλλα δύο είναι η υψηλή ποιότητα και η καινοτομία, στα οποία το αντίπαλο δέος εξακολουθεί να υστερεί.

Αυξήθηκαν οι πωλήσεις καφέ και μπίρας
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η πορεία που διέγραψαν οι πωλήσεις βασικών προϊόντων την περσινή χρονιά, όπως αυτή καταγράφηκε στην έρευνα της Nielsen. Ανοδικά κινήθηκαν ο καφές (4,8%), το αλεύρι (+1,1%), οι μπίρες (+6) και τα αναψυκτικά (+0,5%) καθώς αύξησαν τις πωλήσεις τους, ενώ στον αντίποδα βρέθηκαν το γιαούρτι (-4,3%), το συσκευασμένο τυρί (-4,8%), τα αλλαντικά (-1,2%), τα ζυμαρικά (-8%) και το ρύζι (-9,7%), χάνοντας μέρος του τζίρου τους. Αυτό βέβαια, δεν σημαίνει απαραίτητα πως οι καταναλωτές αγόρασαν λιγότερο γιαούρτι, τυρί, αλλαντικά ή ρύζι, καθώς μπορεί ο όγκος των πωλήσεών τους να παρέμεινε σταθερός ή και σε κάποιες περιπτώσεις να ενισχύθηκε. Πρωτίστως σημαίνει πως οι τιμές αυτών των προϊόντων υποχώρησαν αισθητά σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια κυρίως μέσω προσφορών, καθώς επίσης ότι οι καταναλωτές προτίμησαν τα φθηνά προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας σε αυτή την κατηγορία.