Επιχείρηση «νόμος και τάξη» και για τα αυθαίρετα

Στο υπουργείο Περιβάλλοντος σιωπηρά και μεθοδικά ετοιμάζεται για πρώτη φορά στα χρονικά μια συντονισμένη επιχείρηση πανελλαδικής κλίμακας κατεδαφίσεων αυθαιρέτων, που βρίσκονται σε αιγιαλό, δάση και παραλίες, για τα οποία έχουν εκδοθεί τελεσίδικα πρωτόκολλα κατεδάφισης.





Στη λίστα των αυθαιρέτων, που είναι έτοιμα να παραδοθούν στις μπουλντόζες, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου, μέχρι τώρα καταγράφονται από τις επτά γενικές γραμματείες αποκεντρωμένων διοικήσεων των περιφερειών, 2.105 σε αιγιαλούς και παραλίες και 1.200 σε δάση και δασικές εκτάσεις, δηλαδή συνολικά 3.305 κατεδαφιστέα κτίσματα. Αριθμός που ισοδυναμεί με τα κτίσματα μιας μεγάλης ελληνικής κωμόπολης αλλά ταυτοχρόνως είναι εξαιρετικά μικρός συγκριτικά με το συνολικό αριθμό των αυθαιρέτων της χώρας, που υπολογίζεται ότι ξεπερνούν το 1,5 εκατομμύριο.

Το οικιστικό

Η επιχείρηση κατεδάφισης των προκλητικών αυθαιρέτων οργανώνεται στο υπουργείο Περιβάλλοντος και αναμένεται να εκδηλωθεί από τις επόμενες εβδομάδες παράλληλα με την επεξεργασία του νέου οικιστικού νομοσχεδίου. Το νέο νομοσχέδιο θα χαρακτηρίζει εσαεί κατεδαφιστέα τα αυθαίρετα που βρίσκονται σε προστατευόμενες περιοχές (δάση, παραλίες, αρχαιολογικοί χώροι κ.λπ.), όπως επίσης και τα αυθαίρετα «νέας γενιάς», δηλαδή τα κτίσματα που ανεγέρθηκαν μετά τις 27 Ιούλιου 2011, για να τακτοποιηθούν εκ των υστέρων. Παράλληλα, το νέο οικιστικό νομοσχέδιο θα προβλέπει οριστική νομιμοποίηση τόσο για τις πολεοδομικές υπερβάσεις κτηρίων που έχουν ανεγερθεί με οικοδομική άδεια όσο και αυθαιρέτων που βρίσκονται σε περιοχές οι οποίες μπορούν να αποκτήσουν οικιστική καταλληλότητα και να πολεοδομηθούν.

Ο συνδυασμός του νέου κύκλου νομιμοποιήσεων αυθαιρέτων και της επιχείρησης παραδειγματικών κατεδαφίσεων προκλητικών αυθαιρέτων παραπέμπει σε μία νέα πολιτική του υπουργείου Περιβάλλοντος, που θυμίζει «μαστίγιο και καρότο» για τα αυθαίρετα. Τελικός σκοπός φαίνεται ότι είναι αφενός μεν να δοθεί νέα ώθηση στην εισπρακτική επιχείρηση προστίμων αυθαιρέτων υπέρ του κρατικού προϋπολογισμού, αφετέρου δε να υπάρξει μήνυμα εφαρμογής της νομιμότητας και προστασίας του περιβάλλοντος.

Σημειώνεται ότι, παρά τις έξι συνεχόμενες παρατάσεις προθεσμιών (η τελευταία λήγει στις 31 Μαΐου 2013) αλλά και τις αλλεπάλληλες ευνοϊκές ρυθμίσεις δόσεων και διακανονισμών των προστίμων για την τακτοποίηση αυθαιρέτων, οι δηλώσεις αυθαιρέτων, λόγω και της οικονομικής κρίσης που μαστίζει τα ελληνικά νοικοκυριά, κινούνται σε χαμηλά επίπεδα.

Μέχρι τώρα έχουν δηλωθεί περί τις 500.000 αυθαίρετα, που αντιστοιχούν σε έσοδα της τάξης του 1 δισ. ευρώ. Εισπράξεις που καλύπτουν μικρότερο ποσοστό από το 30% των συνολικών εσόδων που προσδοκά το κράτος να εισπράξει.

«Δεν μπορείς να κατεδαφίσεις το σύνολο των αυθαιρέτων. Κάτι τέτοιο είναι ανέφικτο και εξωπραγματικό. Πρέπει όμως κάποτε στην Ελλάδα, έστω και σημειολογικά, να γίνουν κατεδαφίσεις προκλητικών αυθαιρέτων, που βρίσκονται στον αιγιαλό και το δάσος, για να περάσει το μήνυμα και να σταματήσει το φαινόμενο. Να περάσει το μήνυμα ότι όποιος έχτισε ένα αυθαίρετο δεν το έσωσε». Αυτή την απάντηση δίνει στην «Ε» ο Μωυσής Κουρουζίδης, ειδικός γραμματέας Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας του ΥΠΕΚΑ, στο ερώτημα εάν το πρόγραμμα κατεδαφίσεων, που ετοιμάζει το υπουργείο, θα εφαρμοστεί ή θα μείνει στα χαρτιά.

Πληροφορούμαστε αρμοδίως ότι στην ίδια γραμμή κινείται σύσσωμη η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στην προετοιμασία του εγχειρήματος, ώστε η εφαρμογή του να έχει αποτελέσματα και να μην εκφυλιστεί σε επικοινωνιακό επίπεδο.


Τα βήματα που ακολουθούνται έκτοτε αποσκοπούν σε πλήρη τυποποίηση της διαδικασίας. Τα βήματα είναι:

1. Μεταβιβάστηκε η σχετική αρμοδιότητα με νόμο από τους αιρετούς περιφερειάρχες, στους διορισμένους περιφερειάρχες ώστε να μην υποκύπτουν στις λεγόμενες πιέσεις πολιτικού κόστους.

2. Σε συνεργασία με τις Κτηματικές Υπηρεσίες και τα δασαρχεία ξεκίνησε η καταγραφή των πρώτων 3.305 κατεδαφιστέων αυθαιρέτων και συνεχίζεται σε ενιαία βάση δεδομένων. Στη διάρκεια της καταγραφής συμπληρώνονται τα απαραίτητα στοιχεία, όπως το ΑΦΜ του αυθαιρετούντος, οι γεωγραφικές συντεταγμένες του αυθαιρέτου, η τελεσιδικία κ.ά.

3. Εντοπισμός περιοχών όπου υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση αυθαιρέτων για οργανωμένες επιχειρήσεις κατεδάφισης. Εγινε με εφαρμογή στατιστικού πακέτου τύπου «spss».

4. Καθορίστηκε «point system» των αυθαιρέτων, δηλαδή ιεράρχηση των κατεδαφίσεων με βάση 9 συγκεκριμένα κριτήρια, τα οποία αφορούν την επιβάρυνση του φυσικού και οικιστικού περιβάλλοντος, το είδος της κατασκευής.

5. Εκτίμηση του κόστους των κατεδαφίσεων αυθαιρέτου με αντικειμενικό προσδιορισμό, ο οποίος γίνεται είτε με τη χρήση των τιμολογίων που ακολουθούνται στα δημόσια έργα (αναλυτικό τιμολόγιο οικοδομικών εργασιών και έργων οδοποιίας) είτε με τη σύνταξη νέων πρωτοκόλλων εργασιών.

6. Διασφάλιση πιστώσεων από το υπουργείο Οικονομικών. Από την αρμόδια διεύθυνση του υπουργείου, Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου, έχουν ήδη εγκριθεί για την εφαρμογή του σχεδίου κατεδαφίσεων 2,9 εκατομμύρια ευρώ.

7. Επί τόπου αυτοψία και επικαιροποίηση του πρωτοκόλλου κατεδάφισης προβλέπεται για όλα τα αυθαίρετα που μπαίνουν στο στόχαστρο της νέας πανελλαδικής επιχείρησης.

Εν τω μεταξύ οι κατεδαφίσεις συνδυάζονται με την επιχειρησιακή ετοιμότητα των αποκεντρωμένων διοικήσεων περιφερειών της χώρας. Ενόψει των κατεδαφίσεων, ασφαλείς πληροφορίες μάς αναφέρουν ότι το σχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος, ως προκαταρκτικές ενέργειες, θα προβλέπει:

* Διακοπή της σύνδεσης των υπό κατεδάφιση κτηρίων με τα δίκτυα κοινής ωφέλειας (φως, νερό, ηλεκτρικό κ.λπ.).

* Ενημέρωση του ιδιοκτήτη να αδειάσει το ακίνητο εντός ρητής προθεσμίας και ακολούθως κινητοποίηση ιδιωτών μεταφορέων, που θα μεταφέρουν τις οικοσκευές, με χρέωση του ιδιοκτήτη της δαπάνης μεταφοράς και αποθήκευσης.

* Ενημέρωση του ιδιοκτήτη εντός ρητής προθεσμίας να κατεδαφίσει ο ίδιος και να διαχειριστεί τα υλικά εκσκαφής και ακολούθως ενεργοποίηση των συνεργείων κατεδάφισης που θα πληρώσει το Δημόσιο, καταλογίζοντας στον ιδιοκτήτη να πληρώσει τη σχετική δαπάνη στην Εφορία.

Εν τω μεταξύ, με το μοντέλο της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου, η οποία είναι έτοιμη να προχωρήσει σε άμεσες κατεδαφίσεις συνολικά 1.209 αυθαιρέτων στέλνει μήνυμα το υπουργείο Περιβάλλοντος στις άλλες έξι Αποκεντρωμένες Περιφέρειες να προχωρήσουν το πανελλαδικό σχέδιο κατεδαφίσεων. Εγγραφο-ντοκουμέντο της Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος καθορίζει την τυποποιημένη μέθοδο ως εξής:

α) Συμπλήρωση όλων των στοιχείων όλων των τελεσίδικων πρωτοκόλλων κατεδάφισης στον πρότυπο πίνακα που έχει αποσταλεί, με αύξοντα αριθμό.

β) Αποστολή στοιχείων για τους διαθέσιμους πόρους και συγκεκριμένα τα χρήματα, τα άτομα και ο εξοπλισμός που υπάρχει για την υλοποίηση των κατεδαφίσεων.

γ) Συμπλήρωση και επικαιροποίηση των Μητρώων Επιχειρήσεων, ώστε να περιλαμβάνουν και τις απαιτήσεις για τη νόμιμη διάθεση των αποβλήτων που θα προκύψουν.

δ) Η κατάρτιση σαφούς και συγκεκριμένου προγράμματος κατεδαφίσεων με κριτήρια ιεράρχησης.

Παράλληλα, για τη θεσμική κατοχύρωση του διαγράμματος ροής, προωθείται άμεσα η έκδοση Υπουργικής Απόφασης, στην οποία θα περιλαμβάνεται και σύστημα ιεράρχησης των κατεδαφίσεων.