10 χρόνια λογιστικές αλχημείες με ξένες πλάτες

Το σκάνδαλο με τις συνεχείς αναθεωρήσεις του δημόσιου ελλείμματος του 2009 από τις κυβερνήσεις Καραμανλή και Παπανδρέου και η όψιμη παραπομπή στον ανακριτή του προέδρου της ΕΛΣΤΑΤ κ. Γεωργίου για τεχνητή τότε διόγκωση του ελλείμματος προκειμένου να δικαιολογηθούν τα δρακόντεια μέτρα λιτότητας, αποτελούν το τελευταίο επεισόδιο μιας δεκαετούς πορείας πολιτικών παρεμβάσεων, στατιστικών μαγειρεμάτων και επαναλαμβανόμενης αμφισβήτησης των ελληνικών δημοσιονομικών στοιχείων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.





Σε τρία στάδια

Τρεις είναι οι βασικοί σταθμοί χάλκευσης των στοιχείων για τα δημόσια ελλείμματα και χρέη:

(α) η «δημιουργική λογιστική» πριν και αμέσως μετά την ένταξη στην ΟΝΕ επί υπουργίας Οικονομικών Παπαντωνίου και Χριστοδουλάκη και Γενικής Γραμματείας ΕΛΣΤΑΤ Καραβίτη,

(β) η περίφημη «απογραφή» το 2004 επί υπουργίας Οικονομικών Αλογοσκούφη και γ.γ. ΕΛΣΤΑΤ Κοντοπυράκη, που σκοπό είχε να εκθέσει τις αλχημείες των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ, και

(γ) η δραματική εκτίναξη του ελλείμματος του 2009 επί υπουργίας Οικονομικών Παπαθανασίου και Παπακωνσταντίνου και γ.γ. ΕΛΣΤΑΤ Κοντοπυράκη και Γεωργίου.

Σημειώνεται πως η Κομισιόν συχνά κάλυπτε τις ελληνικές κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ., όπως συνέβη μέχρι η Ελλάδα να «πιάσει» τα κριτήρια της ένταξης στην ΟΝΕ, αλλά και μετά το 2006, όταν η χώρα εξήλθε από την επιτήρηση, στην οποία την είχε οδηγήσει η περίφημη «απογραφή», ενώ στην περίπτωση του ελλείμματος 2009 φαίνεται να έχει συμπράξει -αν όχι καθοδηγήσει- στη διόγκωσή του από την ΕΛΣΤΑΤ.

Αλλα κόλπα...

Τα διάφορα λογιστικά τρικ που χρησιμοποιούνταν για την απόκρυψη ελλειμμάτων και χρεών από τις εκάστοτε ηγεσίες του υπουργείου Οικονομικών και της ΕΛΣΤΑΤ ήταν:

1 Το πλεόνασμα των Οργανισμών Γενικής Κυβέρνησης («άσπρη τρύπα»). Πρόκειται για τα πλεονάσματα των ασφαλιστικών ταμείων, των ΟΤΑ και άλλων ΝΠΔΔ που αφαιρούνται από το έλλειμμα του Προϋπολογισμού και προκύπτει το έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης. Οσο πιο μεγάλη είναι η «άσπρη τρύπα» τόσο μικρότερο είναι το έλλειμμα. Επειδή δεν υπήρχε τρόπος ακριβούς καταγραφής των οικονομικών στοιχείων των συγκεκριμένων φορέων, το πλεόνασμα αύξανε ανάλογα με τη βούληση της κυβέρνησης να μειώσει το έλλειμμα του Προϋπολογισμού.

2 Οι ενισχύσεις προς τις ΔΕΚΟ, με τις οποίες το Δημόσιο αποκτούσε μετοχές των ήδη κρατικών επιχειρήσεων. Επειδή οι επιχορηγήσεις προς τις ΔΕΚΟ καταγράφονται στο έλλειμμα, εφευρέθηκε άλλη τεχνική. Μετατράπηκαν οι ΔΕΚΟ σε Α.Ε. και το Δημόσιο, κάθε φορά που επρόκειτο να τις επιχορηγήσει, έκανε αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου τους. Κατέβαλλε ρευστό στην εταιρεία και έπαιρνε μετοχές και εθεωρείτο ότι αύξανε την περιουσία του! Η μέθοδος καταργήθηκε το 2004.

3 Ο ετεροχρονισμός εγγραφής εσόδων και δαπανών στους κωδικούς του Προϋπολογισμού. Μεταφέρονταν έσοδα ή δαπάνες σε διαδοχικούς προϋπολογισμούς, ώστε να μειώνεται το έλλειμμα του έτους στο οποίο υπήρχε ανάγκη.

4 Η αποπληρωμή των εξοπλιστικών προγραμμάτων των Ενόπλων Δυνάμεων δεν εγγραφόταν στον Προϋπολογισμό και στο δημόσιο χρέος. Εγγραφόταν με την παραλαβή του υλικού. Η Ν.Δ. άλλαξε τη μέθοδο, αλλά κατόπιν υποχρεώθηκε από τη Eurostat να επαναφέρει τη μέθοδο που είχε το ΠΑΣΟΚ.

5 Οι κεφαλαιοποιήσεις τόκων που αφαιρούνται από τις δαπάνες του Προϋπολογισμού και μεταφέρονται στο χρέος. Οταν δεν μπορούσε το Δημόσιο να καταβάλει τόκους ομολόγων και εντόκων, σε συμφωνία με Ταμεία ή με τράπεζες, τους κεφαλαιοποιούσε και εξέδιδε ομόλογα έναντι αυτών. Ετσι δεν επιβαρυνόταν το έλλειμμα, αλλά το δημόσιο χρέος.

6Οι επιστροφές φόρων δεν εγγράφονταν ως δαπάνη στον Προϋπολογισμό με το πρόσχημα ότι δεν αποδόθηκαν (ισχύει και σήμερα).

7Οι εκδόσεις ανταλλάξιμων ομολόγων της Εθνικής Τράπεζας, των ΕΛ.ΠΕ., του ΟΤΕ και της Εμπορικής Τράπεζας δεν εντάχθηκαν στο δημόσιο χρέος. Από το φθινόπωρο του 2002 εντάχθηκαν στο χρέος, το οποίο και διογκώθηκε. Δεν εντάχθηκε, όμως, στο χρέος το swap (2001) με την Goldan Sachs άνω των 10 δισ. ευρώ.

8Οι καταπτώσεις των εγγυήσεων του Δημοσίου δεν εγγράφονται ως δαπάνη του Προϋπολογισμού στο σκέλος των επιχορηγήσεων, καθώς εκδίδονταν νέα ομόλογα. Η «τρόικα» υποχρεώνει πλέον την εγγραφή των εγγυημένων από το Δημόσιο δανείων των ΔΕΚΟ στο δημόσιο χρέος.

9Τα περισσότερα τρικ στα δημοσιονομικά μεγέθη γίνονταν μέσω της Δημόσιας Επιχείρησης Κινητών Αξιών, (ΔΕΚΑ), η οποία επένδυε για λογαριασμό των Ταμείων και άλλων δημόσιων φορέων, σε κρατικά ομόλογα: αφαιρείτο από το συνολικό χρέος (Κεντρικής Κυβέρνησης) και προέκυπτε το (χαμηλότερο) Χρέος Γενικής Κυβέρνησης.

10Τα χρέη των νοσοκομείων. Οι επιχορηγήσεις προς τα νοσοκομεία από τον κρατικό προϋπολογισμό δεν επαρκούσαν για να καλύψουν τα λειτουργικά τους έξοδα και, στο πλαίσιο αυτό, συσσωρεύονταν οφειλές των νοσοκομείων προς τους προμηθευτές τους, τα οποία θα έπρεπε να εγγραφούν στο έλλειμμα.

11Οι εκτός Προϋπολογισμού «Ειδικοί Λογαριασμοί», μέσω των οποίων γίνονταν εισπράξεις και πληρωμές, χωρίς να απεικονίζονται στο δημόσιο έλλειμμα. Δεν απέκρυβαν έλλειμμα, καθ' ότι συνολικά ήταν πλεονασματικοί αλλά ήταν μια πηγή αδιαφάνειας, δεδομένου ότι, μέσω αυτών, διακινούνταν ποσά έως 5 δισ. ευρώ.

12Ο κρατικός προϋπολογισμός πλήρωνε επιδόματα σε δημοσίους υπαλλήλους και επέστρεφε φόρους, αλλά τα ποσά δεν αναγράφονταν στις δαπάνες του Προϋπολογισμού. Επρόκειτο για ποσά της τάξης άνω των 5 δισ. ευρώ, αλλά το πρόβλημα περιορίστηκε, μετά τις επισημάνσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου και της Eurostat.

Το συμπέρασμα είναι πως ανεξάρτητη Ελληνική Στατιστική Αρχή δεν υπήρξε ποτέ, πως οι πολιτικές κυβερνήσεις ωραιοποιούσαν κατά βούληση την κατάσταση βγάζοντας η μία τα μάτια της άλλης εις βάρος της αξιοπιστίας της χώρας και, τέλος, πως η Eurostat γνώριζε, ανεχόταν ή και ενθάρρυνε τα παιχνίδια αυτά εις βάρος της Ελλάδας και της Ε.Ε. συνολικά.