Σχέδιο εκτάκτου ανάγκης 6 μηνών στις 18 Ιουνίου

Μονόδρομο αποτελεί πλέον η επαναδιαπραγμάτευση του οικονομικού προγράμματος, καθώς πέρα από πολιτικές εξαγγελίες αυτή θα υπαγορευθεί εν τέλει από τις μεγάλες αποκλίσεις που καταγράφονται ήδη στη φετινή του εφαρμογή.




Πρακτικά αυτό θα σημάνει την επίτευξη πολιτικής συμφωνίας για την κατάρτιση ενός, εξάμηνης διάρκειας, «εκτάκτου σχεδίου ανάγκης» ώστε να περιοριστούν στο μέγιστο δυνατό βαθμό οι αποκλίσεις από τους στόχους που έχουν τεθεί. Καθοριστικής σημασίας σε αυτό το εγχείρημα θα είναι και η πρόοδος που θα επιτευχθεί, ανάλογα και με τις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα στο «μέτωπο» της παροχής επιπλέον χρόνου προσαρμογής στην Ελλάδα, κατ' ένα έτος τουλάχιστον, θέμα που συζητούν πλέον ανοικτά στην τρόικα, τονίζοντας όμως πως αυτό επ' ουδενί δεν θα σημάνει ουσιαστική χαλάρωση στα πεδία περιστολής των δαπανών και των μεταρρυθμίσεων.

Διαπραγματεύσεις με τρόικα
Αμέσως μετά το σχηματισμό κυβέρνησης οι διαπραγματεύσεις με την τρόικα θα επικεντρωθούν σε αλλαγές του προγράμματος για το τρέχον έτος με το σκεπτικό ότι οι στόχοι που έχουν καθορισθεί στο Μνημόνιο είναι αδύνατον να επιτευχθούν, λένε παράγοντες του οικονομικού επιτελείου. Προσθέτουν πως η επιμήκυνση της δημοσιονομικής προσαρμογής είναι επιβεβλημένη από τα οικονομικά δεδομένα αλλά η χαλάρωση εξαρτάται από τις.... διαθέσεις Κομισιόν και ΔΝΤ. Στηρίζουν την άποψή τους στο γεγονός ότι το έλλειμμα δεν είναι δυνατόν να υποχωρήσει στα 14,13 δισ. ευρώ στο τέλος του χρόνου όταν ήδη κινείται προς τα 10 δισ. ευρώ, η ύφεση δεν μπορεί να αποκλειστεί πως θα προσεγγίσει το 6% σε ετήσια βάση, έναντι στόχου 4,7%, ενώ έχουν «παγώσει» μεταρρυθμίσεις και ιδιωτικοποιήσεις υπό το βάρος της παρατεταμένης ακυβερνησίας.

Οι αλλαγές που θα επέλθουν σχετίζονται άμεσα με τις προτεραιότητες που θα θέσει η νέα κυβέρνηση, κυρίως όμως από το πώς αυτές θα αντιμετωπιστούν από την τρόικα. Κομβικό σημείο αποτελεί ο επιπλέον δανεισμός της Ελλάδας γιατί η επιμήκυνση του χρόνου δημοσιονομικής προσαρμογής σημαίνει ότι θα χρειαστούν περισσότερα κεφάλαια για να χρηματοδοτηθούν τα υψηλότερα ελλείμματα.

Σίγουρα τα πρόσθετα μέτρα
Σύμφωνα με πληροφορίες στην τρόικα αναγνωρίζουν τις αρνητικές συνέπειες της βαθύτερης ύφεσης και δέχονται να συζητήσουν για επιπλέον χρόνο δημοσιονομικής προσαρμογής αλλά εμφανίζονται απόλυτοι όσον αφορά τις παρεμβάσεις στο Δημόσιο που έχουν περιληφθεί στο Μνημόνιο (περαιτέρω περικοπές στις αποδοχές των υπαλλήλων στις ΔΕΚΟ, μειώσεις 12% στα ειδικά μισθολόγια και αποχώρηση 15.000 υπαλλήλων έως το τέλος του έτους μέσω εφεδρείας) αλλά και την επίσπευση των διαρθρωτικών αλλαγών. Ακόμη όμως κι αν εγκριθεί επιμήκυνση ενός έτους αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα απαιτηθούν πρόσθετα μέτρα μείωσης των κρατικών δαπανών. Υπολογίζεται ότι σε μία τέτοια περίπτωση για το 2013 το συνολικό ύψος των παρεμβάσεων θα πέσει στα 5,5 δισ. ευρώ από τα 7 δισ. ευρώ που είχε υπολογιστεί αρχικά, κάτι βέβαια που θα εξαρτηθεί άμεσα από τα επίπεδα στα οποία θα «κλείσει» το έλλειμμα φέτος.

Τα έξι μέτωπα στην οικονομία που θα αντιμετωπίσει η νέα κυβέρνηση
Στο υπουργείο Οικονομικών υπολογίζουν στο 1,3 δισ. την υστέρηση εσόδων έως το τέλος του έτους

Αναλυτικά, οι αντικειμενικοί παράγοντες που καθιστούν αναπόφευκτες τις αλλαγές στο οικονομικό πρόγραμμα είναι:

Η δημοσιονομική προσαρμογή εφέτος θα αποδειχθεί πιθανότατα πολύ μικρότερη από ό,τι είχε προϋπολογιστεί. Ο στόχος για μείωση του ελλείμματος στα 14,13 δισ. ευρώ θεωρείται ανέφικτος καθώς στο τετράμηνο έκλεισε πάνω από τα 9 δισ. ευρώ και πλέον οδεύει προς τα 10 δισ. ευρώ. Και φυσικά απομακρύνεται η προοπτική επίτευξης πρωτογενούς πλεονάσματος το 2013.
Στα έσοδα καταγράφεται μεγάλη υστέρηση έναντι των στόχων. Στο υπουργείο Οικονομικών την υπολογίζουν στο 1,3 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του έτους αλλά είναι πολύ πιθανόν να αποδειχθεί τελικά κατά πολύ υψηλότερη. Αρκεί να αναφέρουμε πως από το τέλος Ιουνίου και μετά θα πέσουν μαζεμένα φορολογικά βάρη (φόρος εισοδήματος, εισφορά αλληλεγγύης, τέλος επιτηδεύματος και φόροι ακινήτων) ύψους 9 δισ. ευρώ περίπου που είναι αμφίβολο αν θα αποπληρωθούν από τα νοικοκυριά.
Στις δαπάνες είναι βέβαιο ότι θα πρέπει να αυξηθούν τα κονδύλια για επιχορηγήσεις ασφαλιστικών ταμείων τα οποία στο τέλος του πρώτου εξαμήνου θα βρεθούν σε οικονομικό αδιέξοδο.
Επίσης, μέτρα που σύμφωνα με το Μνημόνιο επρόκειτο να εφαρμοστούν εντός του Ιουλίου (π.χ. αύξηση αντικειμενικών αξιών, περικοπές στα ειδικά μισθολόγια, αυξήσεις τιμολογίων ΔΕΗ) και έχουν δημοσιονομικά οφέλη εκ των πραγμάτων μετατίθενται γι' αργότερα.
Η ύφεση, σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, θα είναι κατά πολύ βαθύτερη από την πρόβλεψη του προϋπολογισμού (4,7%), καθώς πολλοί παράγοντες εντός και εκτός Ελλάδας δεν μπορούν να αποκλείσουν βαθύτερη ύφεση, ίσως και 6% σε μέσα επίπεδα, υποχωρώντας για πρώτη φορά ύστερα από χρόνια κάτω από τα 200 δισ. ευρώ. Ενδεικτικά να αναφέρουμε πως στο πρώτο τρίμηνο του έτους με το οικονομικό κλίμα αισθητά καλύτερο από ό,τι στην παρούσα φάση το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 6,2%. Όσο παρατείνεται το καθεστώς ύφεσης τόσο πιο δύσκολη γίνεται η δημοσιονομική προσαρμογή.
Στο μέτωπο των μεταρρυθμίσεων οι καθυστερήσεις ήταν μεγάλες πριν ακόμη προκηρυχθούν εκλογές και πλέον έχουν «παγώσει». Είναι χαρακτηριστικό πως το διοικητικό συμβούλιο του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου να μην προχωρήσει τις διαδικασίες πώλησης περιουσιακών στοιχείων μέχρι τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης. Από το Ταμείο σημειώνουν ότι δεν πρόκειται να εισπραχθούν εφέτος 3 δισ. ευρώ από αποκρατικοποιήσεις αφού από την αρχή του 2012 μέχρι σήμερα δεν έχει μπει στα δημόσια ταμεία ούτε ένα ευρώ.