Οκτάμηνος μαραθώνιος για έξοδο στις αγορές

Σε δύο περίπου εβδομάδες, με την ολοκλήρωση των γερμανικών εκλογών, ξεκινούν να γυρίζουν τα «γρανάζια» για τη «συναρμολόγηση» ενός νέου Μηχανισμού Στήριξης για την Ελλάδα.





Ο στόχος είναι διττός: Η αύξηση των πιθανοτήτων ανάκαμψης στην Ελλάδα και μερικής επιστροφής της στις αγορές, ώστε να εξομαλυνθεί η κρίση στο ελληνικό «μέτωπο» που παραμένει «κόκκινη ζώνη» για την Ευρωζώνη και η διασφάλιση, στο μέτρο του δυνατού, των ευρωπαϊκών δανείων, έστω και σε αρκετές δεκαετίες από σήμερα.

Η πολιτικοοικονομική ελίτ στην Ευρώπη, έχοντας αποφασίσει πως η ακεραιότητα της ζώνης του ευρώ πρέπει να διατηρηθεί ανέπαφη για οικονομικούς και γεωπολιτικούς λόγους, προετοιμάζεται για νέα πολύμηνη διαβούλευση με την Ουάσιγκτον. Στο επίκεντρο βρίσκεται το ελληνικό χρέος και ο συνδυασμός λύσεων για τη διασφάλιση της βιωσιμότητάς του ώστε να ικανοποιηθεί το ΔΝΤ και να μην αποχωρήσει, απαιτώντας τα κεφάλαια που έχει διαθέσει στην Ελλάδα και να περιοριστούν οι πολιτικοί κραδασμοί στον πλούσιο ευρωπαϊκό Βορρά, που απορρίπτει ριζοσπαστικές λύσεις, όπως η συγχώρεση χρέους.

Διαπραγματεύσεις
Με τα σημερινά δεδομένα, σε λίγες μέρες ξεκινά και θα διαρκέσει τουλάχιστον έως τον Απρίλιο του 2014, πολύμηνη μάχη, ενόψει της οποίας η Αθήνα καλείται να αποφύγει λάθη και παραλείψεις, ώστε να μην υποσκάψει τη διαπραγματευτική της θέση.

Άλλωστε πέραν της επιδίωξης για μια όσο το δυνατόν πιο γενναία λύση, ο μεγάλος σκόπελος θα είναι το πακέτο των μέτρων και των εγγυήσεων που θα ζητηθούν από την Ελλάδα, καθώς όπως ξεκαθάρισε ο Μ. Ντράγκι, παράταση της στήριξης θα σημάνει και νέους όρους. Οι δαιδαλώδεις διαπραγματεύσεις που επίκεινται, και υπόσχονται πολλές άγρυπνες νύκτες στο Eurogroup, κινούνται σε τρεις άξονες:

1. Την παροχή ικανοποιητικής απάντησης στο ΔΝΤ, εντός του φθινοπώρου, για την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού της διετίας 2014 – 2015.

2. Mια νέα ελάφρυνση του χρέους, με χρονικό ορίζοντα για την οριστικοποίηση των αποφάσεων την Ανοιξη του 2014, όταν και εάν η Eurostat πιστοποιήσει επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος το 2013, ικανοποιώντας τη «συνθήκη» της συμφωνίας του Νοεμβρίου του 2012.

3. Την επιστροφή της Ελλάδας σε, οριακή έστω, ανάπτυξη στα δύο πρώτα τρίμηνα του 2014, ώστε σε συνδυασμό με πρωτογενές πλεόνασμα και βελτίωση του προφίλ του χρέους να ανοίξει ο δρόμος σταδιακής επιστροφής στις αγορές το 2014, ορόσημο για την απεξάρτηση της χώρας από τη διεθνή στήριξη.

Οι λύσεις
Για την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού, που σήμερα εκτιμάται περίπου στα 11 δισ. ευρώ στη διετία 2104 – 2015, «κλειδί» αποτελεί η χρήση αδιάθετων κονδυλίων από το κονδύλι για ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Εάν οι έλεγχοι της BlackRock δείξουν πως δεν προκύπτουν πρόσθετες κεφαλαιακές ανάγκες, κάτι για το οποίο προϊδέασε χθες ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής, θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει η Ελλάδα μέρος του αποθέματος. Εναλλακτικά θα μπορούσε να συζητηθεί και, μικρό δάνειο – γέφυρα, σε συνδυασμό με την προοπτική εξόδου της Ελλάδας στις αγορές το 2014.

Αναφερόμενος χθες στο θέμα ο Π. Χριστοδούλου εκτίμησε πως το τελικό ύψος του χρηματοδοτικού κενού θα εξαρτηθεί από το εάν θα χρησιμοποιηθούν κεφάλαια του ΤΧΣ εκτιμώντας πως θα υπάρξει συμφωνία στο τέλος του έτους. Δεν μπορούμε τώρα να μιλήσουμε για το ύψος των χρηματοδοτικών αναγκών στην Ελλάδα, εκτίμησε ο Ν. Μπάρτλε, στενός συνεργάτης της Αγκ. Μέρκελ, υποστηρίζοντας πως αυτό θα εκτιμηθεί στα μέσα του 2014 καθώς ακόμη δεν ξέρουμε πώς θα εξελιχθούν, για παράδειγμα, οι αποκρατικοποιήσεις. Απέκλεισε κούρεμα στο χρέος, καθώς και αναδρομική ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών μέσω ESM.

Τα πράγματα θα περιπλέκονται όσο θα προσεγγίζουμε τη νέα λύση για το χρέος. Η ΕΕ χαρακτηρίζει πολιτικά αδιανόητο ένα «κούρεμα» στο ελληνικό χρέος. Το ΔΝΤ, εξαιρώντας τον εαυτό του από τη διαδικασία, επιμένει σε περικοπή του χρέους με το επιχείρημα ότι έτσι μόνον θα απελευθερωθούν άμεσα πόροι για την ανάπτυξη , δίνοντας ουσιαστική ευκαιρία στην Ελλάδα να ανακάμψει.

Πρόκειται για μια θέση την οποία συμμερίζονται και οι αγορές: Οι λογιστικές ασκήσεις που επιχειρεί τα τελευταία χρόνια η Ε.Ε. στο ελληνικό χρέος, με στόχο να μην απειληθούν τα δικά της δάνεια, έφθασαν έως το σημείο του «κουρέματος» στο χρέος των ιδιωτών με το PSI και δευτερευόντως της επαναγοράς χρέους, βυθίζοντας ακόμη περισσότερο την αξιοπιστία της Ελλάδας στις αγορές. Πλέον οι ιδιώτες κατέχοντας μόλις 30 δισ. ευρώ από τα περίπου 320 δισ. στα οποία ανέρχεται το χρέος, για να ξεκινήσουν να κτίζουν πάλι θέσεις στην Ελλάδα, θέλουν διασφαλίσεις: Προοπτική ανάκαμψης και ένα βελτιωμένο προφίλ στο ελληνικό χρέος, ώστε να διασφαλίζεται η βιωσιμότητά του.

Οι Ευρωπαίοι έχουν κάνει σημαία τη συμφωνία του Νοεμβρίου του 2012 που προβλέπει πως εάν η Ελλάδα πετύχει φέτος πρωτογενές πλεόνασμα θα εξεταστεί πρόσθετη ελάφρυνση χρέους, με νέες μειώσεις επιτοκίων στα διμερή δάνεια και παράλληλη αύξηση της συγχρηματοδότησης για τα έργα του ΕΣΠΑ, ίσως και για τα επόμενα αναπτυξιακά πακέτα.

Στο σημείο ωστόσο που έχουν φθάσει τα πράγματα στην Ελλάδα, μετά από έξι χρόνια ύφεσης που διατήρησε το λόγο του χρέους προς το ΑΕΠ σε δυσθεώρητα επίπεδα, αυτό όλοι γνωρίζουν πως δεν θα είναι αρκετό.

Στο πλαίσιο αυτό, υπό την πίεση, του ΔΝΤ που εισέρχεται μαξιμαλιστικά στη συζήτηση και των αγορών που πρέπει να επενδύσουν στην Ελλάδα ώστε να παραχθεί πλούτος και να διασφαλιστεί η αποπληρωμή των δανείων, η νέα παρέμβαση για το χρέος το πιθανότερο είναι να αποδειχθεί πιο γενναία.

«Κλειδί» ο ετεροχρονισμός του χρέους

Το «κλειδί», εκτιμούν παράγοντες με πλούσια εμπειρία στα τερέν των διαπραγματεύσεων στην Ευρωζώνη, θα είναι ο περαιτέρω ετεροχρονισμός του χρέους, με σενάρια να κάνουν λόγο ακόμη και για μεταφορά χρεών σε 50 χρόνια.

Πρόσθετη στήριξη μπορεί να προκύψει εάν επιτραπεί αναδρομικά η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών από τον ESM, για μέρος έστω των περίπου 28 δισ. ευρώ που έχει διαθέσει περίπου η Ελλάδα για αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου, με τον υπουργό Οικονομικών να εκτιμά πρόσφατα πως υπάρχουν σαφή περιθώρια για κάτι τέτοιο.

Σε κάθε περίπτωση, εδώ και τρεις αιώνες, που εκδόθηκαν τα πρώτα εμπορεύσιμα ομόλογα έχουν εφευρεθεί χιλιάδες χρηματοοικονομικά εργαλεία.

Αξίζει να θυμίσουμε στιγμιότυπο από το Σεπτέμβριο του 2011, λίγους μήνες πριν εκτελεστεί το PSI. Τότε πληροφορίες που είχαν δει το φως της δημοσιότητας έκαναν λόγο για πρόταση που προέβλεπε την έκδοση στην Ελλάδα του...ομολόγου του αιώνα.Δηλαδή ενός δομημένου 100ετούς ομολόγου, στα πρότυπα των λεγόμενων perpetual bonds, που δεν θα επηρεάζονται από τις διακυμάνσεις των αγορών, θα έχουν υψηλή ρευστότητα, δίνοντας σήμα στις αγορές πως τα προβλήματα ρευστότητας και φερεγγυότητας της Ελλάδας έχουν λάβει τέλος για ένα πολύ μεγάλο διάστημα...