Φραγμός στις πρόωρες συντάξεις, νέο μαχαίρι σε 89 επιδόματα

Η τρόικα έχει καταστήσει σαφές πως τον Ιούνιο θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για το εφάπαξ. Καθώς το θέμα αναμένεται να κλείσει με διαδικασίες-εξπρές, οι διοικήσεις των Ταμείων θα πρέπει να αποφασίσουν αν θα προχωρήσουν σε μείωση του βοηθήματος (κάτι που έχει ήδη γίνει στους φορείς των δημοσίων υπαλλήλων, της ΔΕΗ και της Εμπορικής) ή θα αυξήσουν τις εισφορές (δεν αποκλείεται να υπάρξει και ένας συνδυασμός των δύο προτάσεων). Στο «στόχαστρο» θα βρεθούν κατά κύριο λόγο τα ταμεία πρόνοιας του δημόσιου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα, που αντιμετωπίζουν και τα περισσότερα προβλήματα. Παράλληλα εξετάζονται εναλλακτικά σενάρια για τον ασφαλιστικό φορέα των δημοσίων υπαλλήλων, ο οποίος είναι κυριολεκτικά σε οικονομικό αδιέξοδο. Για παράδειγμα, συζητείται το ενδεχόμενο να δίνεται προκαταβολή 40% του βοηθήματος και το υπόλοιπο ποσό να καταβάλλεται σε δύο ισόποσες δόσεις. Επιπλέον θα υπάρξει συμψηφισμός των δανείων που έχουν πάρει οι δημόσιοι υπάλληλοι από το Ταμείο Παρακαταθηκών, ενώ ανάλογη συζήτηση είναι σε εξέλιξη και για τις τράπεζες. Tον Ιούνιο, h «ατζέντα» αναμένεται να περιλαμβάνει νέα περικοπή των συντάξεων, αυστηρότερα κριτήρια για τα καταβαλλόμενα επιδόματα και μείωση του εφάπαξ ή εναλλακτικά αύξηση των εισφορών. Η τρόικα έχει καταστήσει σαφές πως μια σειρά θεμάτων πρέπει να εξεταστούν εκ νέου στην «επίσκεψη» που θα κάνει στη χώρα μας τον Ιούνιο. Ουσιαστικά σε όσα Ταμεία είναι στο «κόκκινο» θεωρείται μονόδρομος η επιβολή νέων μέτρων, που κυρίως θα κινούνται στην κατεύθυνση των μειώσεων των συντάξεων και των άλλων παροχών. Συγκεκριμένα, έξι είναι τα θέματα που θα τεθούν επί τάπητος: 1 Μείωση συντάξεων στα ταμεία κύριας ασφάλισης. 2 Νέα περικοπή των επικουρικών συντάξεων. 3 Στενότερη σύνδεση εισφορών και παροχών. 4 Μείωση του εφάπαξ ή εναλλακτικά αύξηση των εισφορών. 5 Αυστηρότερα θα είναι τα κριτήρια για τη χορήγηση μιας σειράς επιδομάτων. 6 Δραστικός περιορισμός των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων. Αναλυτικότερα στο στόχαστρο θα βρεθούν για άλλη μία φορά οι υψηλές συντάξεις, κυρίως όσες υπερβαίνουν τα 1.300 ευρώ. Από το νέο ψαλίδι χαμένοι θα είναι κυρίως οι συνταξιούχοι του δημόσιου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα, καθώς και οι ανεξάρτητα απασχολούμενοι. Σημειώνεται πως εδώ και έναν χρόνο είναι σε εξέλιξη διαδοχικές περικοπές στις υψηλές συντάξεις, μέσα από την επιβολή ειδικών εισφορών. Από τις περικοπές αυτές υπάρχουν ασφαλισμένοι που έχουν χάσει μέχρι και τρεις συντάξεις, χωρίς να υπολογίζεται η περικοπή των δώρων και του επιδόματος αδείας. Νέα περικοπή προβλέπεται στις επικουρικές συντάξεις από ελλειμματικούς ασφαλιστικούς φορείς. Ο έλεγχος θα γίνεται κάθε τρίμηνο και σε όσα ταμεία έχουν οικονομικά προβλήματα θα περικόπτονται οι καταβαλλόμενες συντάξεις. Οι παρεμβάσεις θα αφορούν κατά κύριο λόγο το ποσοστό αναπλήρωσης των επικουρικών συντάξεων, το οποίο για τους «παλαιούς» ασφαλισμένους παρουσιάζει έντονες διακυμάνσεις. Με τις προωθούμενες ρυθμίσεις το ποσοστό αναπλήρωσης θα κυμαίνεται από 20% έως 45%, κάτι που εκ των πραγμάτων θα οδηγήσει σε χαμηλότερες συντάξεις σε αρκετά Ταμεία. Σήμερα η αναπλήρωση φτάνει μέχρι και το 80%. Τέλος θα υπάρξει στενότερη σύνδεση εισφορών και παροχών στα Ταμεία που είναι στο «κόκκινο», με αποτέλεσμα χαμηλότερες συντάξεις. Στα ταμεία κύριας ασφάλισης η συζήτηση αναμένεται να ξεκινήσει από τον ΟΑΕΕ, όπου μεταξύ άλλων εξετάζεται η αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού της βασικής, αλλά ακόμα και η κατάργηση των δώρων και του επιδόματος αδείας (καθώς οι ελεύθεροι επαγγελματίες καταβάλλουν εισφορές για 12 μήνες). Με βάση τον σχεδιασμό του υπουργείου Εργασίας, ο νέος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων θα τεθεί σε ισχύ το 2015 (οπότε και θα χορηγείται βασική και αναλογική σύνταξη). Ωστόσο, δεν αποκλείεται η τρόικα να ζητήσει την επίσπευση αυτών των αλλαγών, ανάλογα βέβαια με τα οικονομικά δεδομένα του ασφαλιστικού συστήματος. Αυστηρότερα θα είναι τα κριτήρια για τη χορήγηση μιας σειράς επιδομάτων από τα Ταμεία. Στο «μικροσκόπιο» βρίσκονται 89 κοινωνικά επιδόματα και βοηθήματα (π.χ. προσαυξήσεις συντάξεων, ειδικά βοηθήματα, παροχές σε χαμηλοσυνταξιούχους) και ήδη είναι σε εξέλιξη σχετική μελέτη στον ΟΟΣΑ. Σημειώνεται πως η τρόικα έχει ζητήσει μέχρι το 2015 να εξοικονομηθεί 1,2 δισ. ευρώ μόνο από τις περικοπές στα επιδόματα. Το πρώτο βήμα έγινε με τα πολυτεκνικά επιδόματα, όπου ήδη θεσπίστηκαν αυστηρότερες εισοδηματικές προϋποθέσεις. Τώρα έρχονται αυστηρότερα κριτήρια και σε άλλα επιδόματα, ενώ κάποιες παροχές θα καταργηθούν. Τέλος οι δανειστές έχουν ζητήσει να μπει φραγμός στην πρόωρη «φυγή» στη σύνταξη και σε πρώτη φάση θα επανεξεταστούν οι αναπηρικές. Στόχος είναι το ποσοστό των δικαιούχων αναπηρικών συντάξεων να πέσει σταδιακά από το 14% στο 9%, προκειμένου να φτάσει στον κοινοτικό μέσο όρο. Ωστόσο παραμένει ανοιχτό το ενδεχόμενο η τρόικα να θέσει γενικότερο θέμα ορίων ηλικίας, με δεδομένο πως σε αρκετά κράτη έχει ανοίξει ο δρόμος για σύνταξη στα 67. Σε μία τέτοια περίπτωση απειλούνται κατά κύριο λόγο όσοι ασφαλίστηκαν μετά το 1985 και δεν έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα.