Βραδυφλεγείς βόμβες για οικονομία και κυβέρνηση

Να πώς διαμορφώνεται ένα πεδίο αβεβαιότητας για την κυβέρνηση, που νιώθει το κόστος από το χάσμα ανάμεσα σε διαβεβαιώσεις ότι τα χειρότερα έμειναν πίσω ή υπεραισιόδοξες εκτιμήσεις και τη σκληρή πραγματικότητα. Αποκλίσεις που τείνουν να ακυρώσουν σημαντικές προσπάθειες σε επιμέρους τομείς. Όλα αυτά, καθώς η τρόικα πιέζει για απτά αποτελέσματα και οι κοινωνικές εντάσεις κλιμακώνονται.





Ιδιωτικοποιήσεις
«Από προκηρύξεις διαγωνισμών είμαστε εντός πλάνων. Από διαδικασίες υλοποίησης όμως βλέπω να βγαίνουμε εκτός προθεσμιών», ήταν τα λόγια κορυφαίου υπουργού, που εκτιμά ότι η έλλειψη στόχων αλλά και οι υπόγειες διαδρομές στη διαδικασία αποκρατικοποιήσεων μπορεί να κοστίσουν ακριβά στον... πολίτη αλλά και να πλήξουν καίρια τη συνοχή της τρικομματικής κυβέρνησης. Η αλήθεια είναι πως η αίσθηση αυτή διακατέχει και άλλα κυβερνητικά στελέχη, που είδαν τη σύσκεψη της περασμένης εβδομάδας υπό τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά να καταλήγει σε ευχολόγια για επιτάχυνση των διαδικασιών και σε ένα νέο ραντεβού στην έδρα του ΤΑΙΠΕΔ...

Οι φόβοι να μην επιτευχθεί ο στόχος είσπραξης των 2,5 δισ. ευρώ μέσα στο 2013 μεγαλώνουν. Και όχι μόνο γιατί οι πιέσεις από την τρόικα κλιμακώνονται -«η ρητορική περί αποκρατικοποιήσεων πρέπει να συνδυαστεί με αποτελέσματα» αναφερόταν στην τελευταία έκθεση του ΔΝΤ- αλλά γιατί παραδόξως η κυβέρνηση συμφώνησε ότι η μη επίτευξη του στόχου θα ισοδυναμεί με περικοπές δημοσίων δαπανών, κατά το ήμισυ του ποσού που δεν θα καλυφθεί. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι τα ποσά από τις αποκρατικοποιήσεις προσμετρώνται στο χρέος και όχι στο έλλειμμα.

«Βαρόμετρο» για την επιτυχία ή μη του εγχειρήματος παραμένουν η πώληση του ΟΠΑΠ -με πολλά όμως εμπόδια, με σοβαρές νομικές εκκρεμότητες, αλλά και «υπόγειες διεργασίες» των ενδιαφερομένων- αλλά και της ΔΕΠΑ-ΔΕΣΦΑ. Εδώ ο πρωθυπουργός κρατά κλειστά τα χαρτιά του τόσο για το πώς εξελίσσονται οι διαπραγματεύσεις -ώστε το αέριο να σημειώσει πτώση τιμών και να ελαφρύνει την κατανάλωση των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών- όσο και το αν θα παραδοθούν τα δίκτυα υποδομών στους κατά κύριο λόγο ενδιαφερόμενους Ρώσους, κάτι που προκαλεί ενδοκυβερνητικούς κραδασμούς. Αλλά και άλλα projects μοιάζουν ήδη βαλτωμένα. Για το Ελληνικό, μετά και την απόσυρση ενδιαφέροντος του Κατάρ, οι πιθανότητες για μια επένδυση μεγάλης εμβέλειας μειώνονται σε βαθμό ανάλογο με την απαξίωση του «φιλέτου».

Αλλά και σε άλλες περιπτώσεις, όπως στη ΛΑΡΚΟ, η απροθυμία των καθ' ύλην αρμόδιων για την αποκρατικοποίηση είναι εμφανής, ενώ συνεχώς εμφανίζονται νέα προβλήματα όπως, για παράδειγμα, η ανακάλυψη ότι θα πρέπει να γίνουν νομοθετικές αλλαγές στο μεταλλευτικό κώδικα της χώρας, κάτι που θα ρίξει πίσω την όλη διαδικασία για τη ΛΑΡΚΟ.

Η στασιμότητα έχει ως αποτέλεσμα την επιδείνωση των σχέσεων του Μαξίμου με το ΤΑΙΠΕΔ, ενώ φαίνεται πως όριο για την παραμονή του προέδρου Τ. Αθανασόπουλου θα είναι ο Ιούνιος- αν και η τρόικα πιέζει να γίνει νωρίτερα η αλλαγή φρουράς και μάλιστα με ξένη εποπτεία...

Υπερβάσεις δαπανών
Δεν ήταν τυχαία η ανησυχία κατά τη σύσκεψη του Γ. Στουρνάρα, του Χρ. Σταϊκούρα και του Γ. Μαυραγάνη, την περασμένη Τετάρτη, σχετικά με την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Ούτε οι συστάσεις του υπουργού Οικονομικών προς συναδέλφους του να περιορίσουν ακόμα περισσότερο τις δαπάνες. Το μήνυμα που εστάλη ήταν σαφές: τα λεφτά πάνε σε κάθε υπουργείο με βάση τα Μνημόνια που έχουν υπογραφεί με το υπουργείο Οικονομικών και προβλέπουν πλαφόν στις δαπάνες για να μην ξεφύγουν». Και τούτο, γιατί παρά τη βελτίωση σε επιμέρους τομείς, υπάρχουν ακόμα υπουργεία που δεν συμμορφώνονται.

Τέσσερα τουλάχιστον από αυτά κατέθεσαν ήδη τον Ιανουάριο πληθώρα οικονομικών αιτημάτων, εκτός των μνημονίων αυτών και του προϋπολογισμού. Σε άλλο υπουργείο, διαπιστώθηκε με τον έλεγχο του Ιανουαρίου πως οι υπερωρίες εξακολουθούν να παρέχονται... «δημοκρατικά» σε όλους τους απασχολούμενος, ανεξάρτητα αν τις κάνουν ή όχι! «Οι πλασματικές υπερωρίες αποτελούν άβατο για πολλούς ακόμα οργανισμούς του υπουργείου» σημειώνει στέλεχος του Μαξίμου, που θεωρεί πως σύντομα θα υπάρξει απόφαση για αυστηρό έλεγχο των υπερωριών, ώστε αυτές να μην ξεπερνούν σε καμιά περίπτωση το 10% του δυναμικού των οργανισμών αυτών.

H φορολογία και οι περικοπές
Κατά πολλούς κυβερνητικούς παράγοντες, μπορεί να είναι ο καταλυτικός παράγοντας μέσα στο πρώτο τρίμηνο του έτους για πολιτικές αναταράξεις, που θα κρίνουν πολλά για το μέλλον της κυβέρνησης. Το μπαράζ φόρων συνοδεύεται από ένα φορολογικό αλαλούμ, που φτάνει μέχρι τα υψηλά κυβερνητικά κλιμάκια. Η συμφωνία για έσοδα 3 δισ. ευρώ για τον νέο φόρο στα ακίνητα, δεν συνοδεύτηκε από μελέτη για τον επιμερισμό του ποσού στους κατόχους ακινήτων, με αποτέλεσμα να έρχεται τώρα η σειρά αλλεπάλληλων αυτοσχεδιασμών.

Ούτε προηγήθηκε κάποια συζήτηση για τον επιμερισμό σε βάθος χρόνου του ποσού που θα προκύψει από το άθροισμα παλιών και νέων φόρων. Στις εφορίες οι πολίτες βιώνουν συνθήκες καθημερινής τρέλας, με το συνεχιζόμενο «βέτο» στους συμψηφισμούς χρεών να προκαλεί ανυπέρβλητα εμπόδια στη λειτουργία επιχειρήσεων. Η φορολογική ενημερότητα έχει μετατραπεί σε τεράστιο εμπόδιο ακόμα και σε αυτούς που έχουν κάνει διακανονισμό χρεών, πληρώνουν τακτικά τις δόσεις τους, αλλά δεν τους χορηγείται η ενημερότητα αν δεν προηγηθεί η πλήρης εξόφληση των δόσεων...

Την ίδια ώρα, αναγκαία μέτρα εξορθολογισμού δεν «περπατούν». Είναι ενδεικτικές οι αντιδράσεις ακόμα και βουλευτών της ΝΔ στην καθιέρωση βιβλίου εσόδων-εξόδων στους αγρότες, αν και πάνω από ένα εκατομμύριο αγρότες δήλωσαν πέρσι εισοδήματα κάτω των 5.000 ευρώ. Δίκαια αιτήματα «πακετάρονται» με αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που δεν είναι αρεστές και μεταφέρονται με... τρακτέρ στις εθνικές οδούς.

Οι παλινωδίες αυτές κλονίζουν την εικόνα σταθεροποίησης και μια σχετική αισιοδοξία για τα πράγματα, όπως τα κατέγραψαν οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις.

Η κυβέρνηση ή θα προχωρήσει εμπρός κυρίως στον τομέα των μεταρρυθμίσεων είτε θα «υποκύψει στα τραύματα» από τις παλινωδίες και τις μικρο-πολιτικές αποφυγής του πολιτικού κόστους από την εφαρμογή τους. Το κρίσιμο δίλημμα από την αρχή της κρίσης, είναι πάλι εδώ.