Εξετάσεις εξαμήνου από τους ξένους για τις αντοχές κυβέρνησης - κοινωνίας

Για να συνεχίσει να τροφοδοτείται το επενδυτικό ενδιαφέρον απαιτούνται πλέον κινήσεις που θα δώσουν ένα ηχηρό σήμα στο εξωτερικό πως η χώρα υλοποιεί τις μεταρρυθμίσεις που προβλέπει το Μνημόνιο, με ιδιαίτερη έμφαση στις αποκρατικοποιήσεις.





Η Ελλάδα θέλει. Θα μπορέσει όμως να τα καταφέρει; Το ερώτημα αυτό πλανάται πλέον στους ξένους οίκους και στα κέντρα επενδυτικών αποφάσεων στο εξωτερικό. Αν και είναι κυρίαρχη πλέον αίσθηση πως η θέση της χώρας είναι σαφώς λιγότερο επίφοβη και αναγνωρίζονται πλήρως η βούληση του κυβερνητικού συνασπισμού να επαναφέρει το σύστημα σε λειτουργία αλλά και οι θετικές ενδείξεις που προκύπτουν από σειρά πρόδρομων δεικτών για την οικονομία, το ενδιαφέρον πλέον μετατοπίζεται στις πράξεις: Η ισορροπία παραμένει εύθραυστη και θα παραμείνει έτσι έως τις αρχές του Καλοκαιριού, διάστημα το οποίο ατύπως συνιστά για τους περισσότερους ξένους το ορόσημο για να κρίνουν ουσιαστικά εάν εξομαλύνεται η κατάσταση και έχει απομακρυνθεί οριστικά από τον ορίζοντα ο κίνδυνος εξόδου από το ευρώ.

Μία σειρά αποτελεσμάτων τόσο σε οικονομικό όσο και σε πολιτικό και κοινωνικό κοινωνικό επίπεδο, όπως η επίτευξη των στόχων του Μνημονίου αλλά και η εξαιρετικά κρίσιμη «αντοχή» της κοινωνίας, θα αρχίσουν να γίνονται γνωστά λίγο πριν από την είσοδο του Καλοκαιριού. Αυτές είναι και οι βασικές εξελίξεις που θα κρίνουν για τους ξένους, σε μεγάλο βαθμό, την πολιτική σταθερότητα αλλά και την πορεία της χώρας για την επόμενη πενταετία.
Εξετάσεις εξαμήνου από τους ξένους για τις αντοχές κυβέρνησης - κοινωνίας

Εν αναμονή...
Όπως χαρακτηριστικά λένε αρκετοί αναλυτές από το εξωτερικό, σειρά επενδυτών και επιθετικών επενδυτικών κεφαλαίων βρίσκονται αυτή τη στιγμή κυριολεκτικά έξω από την πόρτα της Ελλάδας και... αναμένουν περισσότερες σαφείς ενδείξεις για να αποφασίσουν εάν θα αυξήσουν τις θέσεις τους ή όχι.

Καταρχήν, φόβος στο εξωτερικό είναι ο κίνδυνος πολιτικής αποσταθεροποίησης εάν τους επόμενους μήνες διευρυνθεί η κοινωνική αντίδραση, ριζοσπαστικοποιώντας τη συμπεριφορά των ψηφοφόρων, καθώς θα διευρύνονται οι επιπτώσεις στα εισοδήματα από τις σωρευτικές περικοπές μισθών, συντάξεων και επιδομάτων, υπέρμετρων φόρων, υπό το βάρος μιας εκρηκτικής ανεργίας που κινείται πλέον στα επίπεδα του 27%.

Το σενάριο της χρεοκοπίας και ενδεχόμενης εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ έχει αποδυναμωθεί πάρα πολύ, αλλά δεν έχει ακόμη σβήσει οριστικά από το χάρτη λένε πολλοί διαχειριστές hedge funds στο εξωτερικό, μια επενδυτική κατηγορία που τροφοδότησε τους τελευταίους μήνες ένα αξιοσημείωτο ράλι στην αγορά ελληνικών ομολόγων, το οποίο το τελευταίο διάστημα τείνει να χάσει την ορμή του.

Όπως εξηγούν έμπειροι αναλυτές στην αγορά ομολόγων μοιραία θα εξαντληθεί η δυναμική που προκάλεσαν οι αποφάσεις του Δεκεμβρίου για το ελληνικό χρέος και η χορήγηση αθρόας ρευστότητας στην Ελλάδα, για να μπορέσει να θέσει ξανά σε λειτουργία την αγορά.

Για να συνεχίσει να τροφοδοτείται το επενδυτικό ενδιαφέρον απαιτούνται πλέον κινήσεις που θα δώσουν ένα ηχηρό σήμα στο εξωτερικό πως η χώρα υλοποιεί τις μεταρρυθμίσεις που προβλέπει το Μνημόνιο, με ιδιαίτερη έμφαση στις αποκρατικοποιήσεις. Αυτό σημαίνει για πολλούς στην αγορά ότι μέσα στην Άνοιξη θα πρέπει να υπάρξουν καλά νέα από την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών και τις αποκρατικοποιήσεις. Πρέπει άλλωστε να σημειωθεί ότι με βάση τη νέα συμφωνία με την τρόικα, εάν υπάρξουν αποκλίσεις στους στόχους των εσόδων από αποκρατικοποήσεις αλλά και των φορολογικών εσόδων θα ενεργοποιούνται αυτόματα «ρήτρες απόκλισης» που θα φέρουν πρόσθετα μέτρα.

Το μέτωπο των εσόδων
Πέραν των κινήσεων στρατηγικού χαρακτήρα που αναμένουν οι αγορές, στους κύκλους των ξένων αναλυτών, επικρατεί προβληματισμός για την επίτευξη του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα, χωρίς να χρειαστεί η επιβολή πρόσθετων μέτρων που θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν κοινωνική και κατ' επέκταση πολιτική αστάθεια, ίσως και μια πρόωρη εκλογική αναμέτρηση.

Η μεγάλη ανησυχία εντοπίζεται στο «μέτωπο» των εσόδων. Τα βασικά στοιχήματα είναι η πάταξη της φοροδιαφυγής και η επίτευξη των προβλεπόμενων στόχων για τα έσοδα με δεδομένο ότι η φοροδοτική ικανότητα των πολιτών έχει σχεδόν εξαντληθεί, στοιχείο που αποτυπώνεται και στην εκρηκτική αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα νέα ληξιπρόθεσμα χρέη ανήλθαν στα 13,2 δισ. ευρώ το 2012, όσο δηλαδή είναι το νέο πακέτο μέτρων του Μνημονίου για τη διετία 2013 ? 2014. Οι συνολικές ληξιπρόθεσμες οφειλές -παλιά και νέα χρέη- να κινούνται περίπου στα 55 δισ. ευρώ ή περίπου 29% του ελληνικού ΑΕΠ, ενώ ιδιαίτερα επισφαλής θεωρείται η είσπραξη φόρων όπως τα 3,2 δισ. ευρώ που προβλέπονται από φόρους στην ακίνητη περιουσία. Ήδη ένας στους δύο ιδιοκτήτες ακινήτων δηλώνει αδυναμία να ανταποκριθεί.

Περιορισμένες παραμένουν την ίδια ώρα οι προσδοκίες για ενίσχυση των φορολογικών εσόδων από την πάταξη της φοροδιαφυγής. Το νέο νομοσχέδιο που θα περιλαμβάνει νέα μέτρα για την αντιμετώπισή της αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή εντός του Μαΐου. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι όποιες δράσεις δύσκολα θα ενεργοποιηθούν πριν από τα μέσα του Καλοκαιριού, δηλαδή θα έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος από το 2013, χρονιά απολύτως καθοριστική για την Ελλάδα, καθώς για να βελτιωθεί η διαπραγματευτική θέση της χώρας έναντι της τρόικας, θα ήταν καλό να παρουσιαστεί πρωτογενές πλεόνασμα ήδη από φέτος.

Οι εργαζόμενοι
Εχασαν 18,2 δισ. μέσα σε 2 χρόνια

Εισοδήματα από εργασία ύψους 18,2 δισ. έχασαν μέσα σε δύο χρόνια τα νοικοκυριά στην Ελλάδα. Σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ που προκύπτουν από τις επίσημες προβλέψεις της τρόικας, το συνολικό εισόδημα των νοικοκυριών που προέρχεται από εργασία στα τέλη του 2012 συρρικνώθηκε στα 63,5 δισ. από 81,7 δισ. που ήταν το 2010. Οι αιτίες για τη μείωση -που αντανακλάται και στη μείωση της δαπάνης για κατανάλωση- είναι η αυξημένη ανεργία και η μείωση μισθών. Η Κομισιόν προβλέπει ότι η συρρίκνωση του εισοδήματος και της κατανάλωσης των νοικοκυριών θα συνεχιστεί το 2013 και το 2014. Για τη διετία αυτή προβλέπονται δημοσιονομικά μέτρα περίπου 13,5 δισ. από τα οποία το 50% αφορά μείωση δαπανών για συντάξεις και μισθούς στο δημόσιο τομέα. Ειδικότερα, αναμένεται να εξοικονομηθούν 5,2 δισ. από συντάξεις (4,7 δισ. το 2013) και 1,4 δισ. από μισθούς (1,2 δισ. φέτος), ενώ από τις αλλαγές στο φορολογικό αναμένονται 3,8 δισ.

Για την παροχή επιπλέον μέτρων απο την Ε.Ε. για τη μείωση του χρέους
Μονόδρομος η επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων

Δεν πρέπει να υποτιμηθεί ότι προαπαιτούμενο για να συναινέσει η Ευρωπαϊκή Ενωση στην παροχή επιπλέον μέτρων μείωσης του ελληνικού χρέους, όπως έχει καταρχήν δεσμευθεί με τις αποφάσεις του Eurogroup τον Δεκέμβριο, είναι η Ελλάδα να παρουσιάσει διατηρήσιμα πρωτογενή πλεονάσματα.

Με δεδομένο ότι στα σημερινά επίπεδα το χρέος για τους ξένους παραμένει μη βιώσιμο, η επίτευξη της αναγκαίας συνθήκης για ακόμη μία μείωσή του από τους εταίρους μας στην Ευρωζώνη, χωρίς να απαιτηθεί νέο «κούρεμα» για τους ιδιώτες, θεωρείται κρίσιμη για να ξεκινήσει σταδιακά η δύσκολη επιστροφή του Δημοσίου στον δανεισμό από τις αγορές, με λογικό κόστος.

Το νέο αυτό κεφάλαιο παροχής επιπλέον μέτρων για τη μείωση του ελληνικού χρέους αναμένεται σύμφωνα με πολλούς να ανοίξει ήδη από τη φετινή χρονιά και αφού θα έχουν ολοκληρωθεί οι γερμανικές εκλογές το Φθινόπωρο. Ενδεικτική της βαρύτητας που δίνουν οι ξένοι σε αυτή τη διάσταση είναι και η τελευταία τοποθέτηση του οίκου αξιολόγησης Moody's. Ο διεθνής οίκος εκτίμησε πως η παροχή επιπλέον μέτρων μείωσης του ελληνικού χρέους, όπως δεσμεύθηκε η Ευρωπαϊκή Ενωση τον Δεκέμβριο, χαρακτηρίζεται από μεγάλο βαθμό αβεβαιότητας, σπεύδοντας μάλιστα να προειδοποιήσει τους ιδιώτες κατόχους ελληνικών ομολόγων, που εκτιμάται πως έχουν ελληνικό χρέος ύψους 86 δισεκατομμυρίων. ευρώ, ότι παραμένει υψηλός ο κίνδυνος ενός ακόμη «κουρέματος».

Στη βάση του προβληματισμού που διατύπωσε ο διεθνής οίκος, είναι ο κίνδυνος της πολιτικής αστάθειας και της κοινωνικής αναστάτωσης, εκτιμώντας πως σταδιακά θα καθίσταται ολοένα και δυσκολότερο για την ελληνική κυβέρνηση να περνά από τη Βουλή ρυθμίσεις που συνιστούν προαπαιτούμενα για την εκταμίευση δόσεων κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους.