Μύλος με τα αρχαία στη στάση Βενιζέλου

Ετσι όπως πάει το Μετρό Θεσσαλονίκης, όχι εμείς, αλλά ούτε οι αρχαιολόγοι του μέλλοντος θα το δουν, γιατί δεν θα υπάρχει. Θα υπάρχουν τα σκάμματα, τα εργοτάξια και οι σήραγγες, αλλά όχι το τρένο. Το έργο έχει κολλήσει ακόμη μία φορά. Η τύχη του βρίσκεται τώρα κάπου μεταξύ αρχαιολόγων, πρώην στρατοπέδου «Παύλου Μελά», Δήμου Παύλου Μελά, υπουργείου Εθνικής Αμυνας, UNESCO, ασφαλιστικών μέτρων και οριστικής παύσης.







Αιτία, τα πολύ σημαντικά, αλλά και πολύ ωραία ευρήματα του εργοταξίου στο σταθμό Βενιζέλου. Πανέμορφα θα 'λεγε κανείς. Μια ολόκληρη διασταύρωση της βυζαντινής λεωφόρου, κίονες, καταστήματα, σκεύη και εργαλεία. Σε κάνει να φαντάζεσαι κάρα με άλογα να περνούν, ανθρώπους να κινούνται, να πουλάνε και να αγοράζουν, να μιλούν, να γελούν, να φωνάζουν και να μαλώνουν, να ζουν την καθημερινότητά τους, χιλιάδες χρόνια πριν.

Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) αποφάσισε τη μεταφορά των ευρημάτων στο πρώην στρατόπεδο «Παύλου Μελά» στη Σταυρούπολη και τη δημιουργία ενός μεγάλου αρχαιολογικού πάρκου. Σ' αυτό όμως αντιδρά ο Δήμος Παύλου Μελά, που εδώ και 20 χρόνια διεκδικεί το χώρο από το υπουργείο Εθνικής Αμυνας για τη δημιουργία πάρκου και την απόδοσή του στους πολίτες.

Οι αρχαιολόγοι

«Ναι», λέει στη μεταφορά των αρχαίων ο δήμαρχος Παύλου Μελά, Διαμαντής Παπαδόπουλος, αλλά ενταγμένα μέσα στο συνολικό σχεδιασμό που έχει χαράξει εδώ και δεκαετίες ο δήμος για το στρατόπεδο.

Προειδοποιεί δε ότι το πρώην στρατόπεδο ανήκει μόνο στους κατοίκους των δυτικών συνοικιών και «δεν πωλείται, τεμαχίζεται, παραχωρείται, ή σαλαμοποιείται». Από την πλευρά του, το υπουργείο Εθνικής Αμυνας, που θέλει να κατασκευάσει στρατιωτικές κατοικίες στο πρώην στρατόπεδο, πάρκινγκ και άλλες δραστηριότητες που θα του αποφέρουν έσοδα, αρπάζει την ευκαιρία της μεταφοράς των ευρημάτων του Μετρό, για να πιέσει για προς όφελός του λύση στη διεκδίκηση του πρώην στρατοπέδου. Το υπουργείο Πολιτισμού, για να μεταφέρει τα ευρήματα στο πρώην στρατόπεδο, θέλει να κλείσει το «ιδιοκτησιακό καθεστώς» του.

Και πάνω εκεί, έρχονται οι Ελληνες αρχαιολόγοι, με το παράρτημα Κεντρικής Μακεδονίας του συλλόγου τους, και ζητούν διατήρηση των αρχαίων στο χώρο όπου βρέθηκαν. Να μην ξεριζωθούν, γιατί υπάρχει μια μοναδική ευκαιρία να βλέπει ο κόσμος το παρελθόν και το παρόν της πόλης. «Σας είχαμε προειδοποιήσει ότι θα βρεθούν σημαντικές αρχαιότητες. Σας είχαμε πει από παλιά να αλλάξετε τη χάραξη», λένε. Και δεν έχουν άδικο. Η χάραξη του Μετρό είναι ίσως η πιο λάθος που θα μπορούσε να γίνει. Αλλά έγινε. Και το έργο ξεκίνησε. Δηλαδή, αν γινόταν στην Τσιμισκή, δεν θα έπεφτε πάνω σε αρχαία; Μόνο στην παραλιακή λεωφόρο δεν θα έβρισκε ίσως αρχαία, αλλά εκεί θα έβρισκε τη θάλασσα. Οι αρχαιολόγοι ζητούν επανασχεδιασμό του σταθμού, ώστε να διατηρηθούν οι αρχαιότητες στο χώρο όπου βρίσκονται. Αυτό όμως σημαίνει προκήρυξη νέου διεθνούς διαγωνισμού και νέες καθυστερήσεις για το έργο. Σημειωτέον, η βασική γραμμή του Μετρό Θεσσαλονίκης, από το Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό έως την Πυλαία, επρόκειτο να παραδοθεί τον Δεκέμβριο του 2012. Κι ακόμα, 6,5 χρόνια από τότε που χτύπησε η πρώτη αξίνα, δεν έχουν μπει ούτε οι ράγες.

Τώρα η «Αττικό Μετρό» δέχεται απειλές για κατάθεση ασφαλιστικών μέτρων για τη διακοπή των εργασιών μεταφοράς των αρχαίων, ενώ στο χορό φαίνεται πως καλείται να μπει και η UNESCO, υπέρ της διατήρησης των αρχαίων στο χώρο όπου βρέθηκαν. Και τι απαντά η «Αττικό Μετρό»; Οτι θα κλείσει το εργοτάξιο. Νέα εμπλοκή και νέα καθυστέρηση, για να μην αναλογιστούμε και τις απολύσεις εργαζομένων, από τη στιγμή που δεν θα υπάρχει αντικείμενο εργασίας.

Κομματικά παιχνίδια

«Να πάψουν να παίζουν περίεργα πολιτικά και μικροκομματικά παιχνίδια εις βάρος των εργαζομένων, με αφορμή την πολιτιστική μας κληρονομιά και να καθίσουν τώρα στο τραπέζι, προκειμένου να διαμορφωθεί μία άμεση, οικονομική και συνάμα αντίστοιχη της αρχαιολογικής αξίας του ευρήματος λύση», ζητούν οι εργαζόμενοι.

Ο -ομότιμος πλέον- καθηγητής Αρχαιολογίας του ΑΠΘ, υπεύθυνος για το ανασκαφικό έργο στο Μετρό, Μιχάλης Τιβέριος -σημειωτέον, ο δεύτερος καθηγητής του ΑΠΘ που γίνεται δεκτός στην Ακαδημία Αθηνών-, είχε λοιδορηθεί από συναδέλφους του όταν, αναλογιζόμενος τις καθυστερήσεις, πρότεινε να διατηρηθούν τα αρχαία διά της κατάχωσης, ώστε να τα βρουν και να τα αναδείξουν οι αρχαιολόγοι του μέλλοντος.