ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Από τις πλέον ριψοκίνδυνες πλατφόρμες το YouTube σύμφωνα με τα παιδιά

Η έκθεση, που δημοσιεύεται σήμερα, Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου, παρουσιάζει τις αντιλήψεις των παιδιών σχετικά με τους διαδικτυακούς κινδύνους «με τα δικά τους λόγια». Στην έρευνα συμμετείχαν 9.904 παιδιά σε 25 ευρωπαϊκές χώρες.





Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έρευνας, οι ιστοσελίδες ανταλλαγής βίντεο, όπως το YouTube, θεωρούνται από τις πλέον ριψοκίνδυνες πλατφόρμες.

Μεταξύ των παιδιών που συνέδεσαν κινδύνους με συγκεκριμένες διαδικτυακές πλατφόρμες, το 32% ανέφερε σχετικά ιστοσελίδες ανταλλαγής βίντεο όπως το YouTube, ιστοσελίδες (29%), ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης (13%) και παιχνίδια (10%).

Από τα σχόλιά τους, φαίνεται ότι τα παιδιά βρίσκουν πως το περιεχόμενο στο YouTube μπορεί να είναι ενοχλητικό επειδή είναι πραγματικό (ή άκρως ρεαλιστικό) και μεταφέρεται με ισχυρές εικόνες και άμεσα μεταξύ συνομηλίκων. Τα λόγια τους αποκαλύπτουν σοκ ή αναστάτωση στη θέαση βαναυσότητας, κακοποίησης ζώων, ακόμη και των ειδήσεων.

Η Επίκουρη Καθηγήτρια, Λίζα Τσαλίκη, υπεύθυνη για την έρευνα στην Ελλάδα αναφέρει ότι η έρευνα του EU Kids Online διαπίστωσε ότι το 55% των παιδιών ηλικίας 9-16 ετών θεωρεί ότι υπάρχουν πράγματα στο διαδίκτυο που μπορεί να ενοχλήσουν παιδιά της ηλικίας τους. Είναι ζωτικής σημασίας, λοιπόν, για εμάς να εστιάσουμε στις ανησυχίες των ίδιων των παιδιών σχετικά με το βίαιο ή επιθετικό περιεχόμενο, μεταξύ άλλων πραγμάτων που τα ενοχλούν.

«Υπάρχουν σελίδες με κακά πράγματα, όπως αυτά που έχουν βία και σκοτώνουν ζώα!» (Αγόρι, 10 ετών)

Τα παιδιά εκφράζουν αποστροφή και φόβο

Ο φόβος φάνηκε να εκφράζεται πιο συχνά σχετικά με το τρομακτικό περιεχόμενο (23% όσων αναφέρθηκαν σε τρομακτικό περιεχόμενο εξέφρασε επίσης φόβο). Μόνο το 5% από τα παιδιά που αναφέρθηκαν σε πορνογραφικό περιεχόμενο, εξέφρασε απέχθεια. Το εμπορικό περιεχόμενο χαρακτηρίσθηκε, ως επί το πλείστον, «ενοχλητικό» (15% όσων αναφέρθηκαν στο εμπορικό περιεχόμενο, φάνηκαν να είναι ενοχλημένοι). Είναι ενδιαφέρον ότι άλλα είδη περιεχομένου (για μίσος, ρατσισμό, βία, αυτοτραυματισμό κλπ) προκάλεσαν λιγότερο έντονα συναισθήματα.

Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα, η κ. Τσαλίκη αναφέρει: “Τα παιδιά δεν είναι όλα τα ίδια. Η αντίληψη του κινδύνου διαφέρει ανάλογα με τη χώρα, την ηλικία, το φύλο και κυρίως με βάση το γεγονός ότι κάτι που θεωρείται ριψοκίνδυνο για ένα παιδί μπορεί να θεωρηθεί μη προβληματικό από άλλους. Έτσι λοιπόν, η πιο σημαντική σύσταση που έχουμε να δώσουμε είναι να ρωτάς τα ίδια τα παιδιά τι μπορεί να τα αναστατώσει στο διαδίκτυο, να ακούς τις απαντήσεις που δίνουν και να τους παρέχεις βοήθεια αναλόγως.”

Την ίδια στιγμή, ας μην ξεχνάμε ότι διάφορες εικόνες από τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης, κυρίως οι βίαιες, δημιουργούν φόβο και ανησυχία στα παιδιά. Επομένως, το διαδίκτυο φαίνεται να είναι ο χώρος όπου μεταφέρονται παλαιότερες προκλήσεις και ανησυχίες. Επιπλέον, κάποια από τα προβλήματα εκτός-διαδικτύου μπορούν να αναγνωριστούν πλέον και διαδικτυακά. Ειδικά για τα παιδιά, η διάκριση εκτός-εντός διαδικτύου γίνεται ολοένα και πιο θολή. Η πρόκληση για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικών στην αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων είναι κατά συνέπεια ιδιαίτερα σημαντική.

Άλλα ευρήματα

· Μερικοί κίνδυνοι που προκαλούν ανησυχία στους ενήλικες σπάνια αναφέρθηκαν από τα ίδια τα παιδιά. Λιγότερο από 1% ανέφερε μερικούς από τους πλέον διαδεδομένους από τα ΜΜΕ(π.χ. περιεχόμενο αυτοτραυματισμού ή πιθανό κίνδυνο από την ανταλλαγή προσωπικών πληροφοριών).

«Όταν κάποιος μπει στο Msn σου χωρίς να τον γνωρίζεις, μπορεί να σου βάλει ιό και να χαλάσει ο υπολογιστής σου!» (Αγόρι, 10 ετών).

«Κάποια βίντεο μπορεί να έχουν σκηνές βίας, σκληρότητας…που μπορεί να βρεί στο YouTube» (Κορίτσι, 13 ετών).

Παρόλα αυτά, μερικά παιδιά φάνηκε να ανησυχούν για πιθανή δυσφήμιση ή άλλου τύπου παραβιάσεις της ιδιωτικότητάς τους.

· Είναι ενδιαφέρον ότι η επαφή με άγνωστους ενήλικες, αναφέρθηκε κάπως αόριστα παρά τη σχετική ανησυχία από τα μέσα ενημέρωσης.

· Συνολικά, τα αγόρια φάνηκαν να ενοχλούνται περισσότερο από τη βία, τα κορίτσια από κινδύνους που σχετίζονται με επαφές.

Σχετικά με την έκθεση:

Η έκθεση “In their own words: What really bothers children online?” έχει συνταχθεί από τους Sonia Livingstone (Βρετανία), Lucyna Kirwil (Πολωνία), Cristina Ponte (Πορτογαλία) και Elisabeth Staksrud (Νορβηγία), και μέλη του δικτύου EU Kids Online. Παρουσιάζει ποιοτικά ευρήματα ώστε να γίνει αντιληπτό: Τι θεωρούν τα παιδιά ανησυχητικό στο διαδίκτυο και πώς το περιγράφουν; Ανησυχούν για κινδύνους που έχουν τυχόν αγνοηθεί από την ατζέντα χάραξης πολιτικών; Οι ανησυχίες τους διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία, το φύλο, το πολιτισμικό περιβάλλον ή την εμπειρία; Η έκθεση βασίζεται σε συνεντεύξεις με 25,142 παιδιά σε 25 ευρωπαϊκές χώρες. Το δείγμα ήταν τυχαίο και σταθμισμένο, ενώ χρησιμοποιήθηκε και η μέθοδος αυτό- συμπλήρωσης για τις ευαίσθητες ερωτήσεις.