Guardian: Αντιμέτωπη με ανθρωπιστική κρίση η Ελλάδα

Την Ελλάδα των ανέργων, των ανασφάλιστων και των συσσιτίων, μιας χώρας σε βαθιά ανθρωπιστική κρίση, παρουσιάζει ο βρετανικός Guardian, σε άρθρο της δημοσιογράφου Άλεξ Πολιτάκη.




Αρθρο που σύμφωνα με την εφημερίδα στηρίζεται σε στατιστικές και στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

«Οι ευρωπαϊκές κοινωνίες συνήθως υποθέτουν ότι οι ανθρωπιστικές κρίσεις λαμβάνουν χώρα μόνο στον απόηχο φυσικών καταστροφών, επιδημιών, πολέμων ή εμφυλίων συρράξεων. Το γεγονός ότι μια τέτοια κρίση θα μπορούσε να συμβεί σε μια ευρωπαϊκή χώρα, ειδικά σε μια που είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, φαίνεται εκτός πραγματικότητας για πολλούς από εμάς.

Μια σειρά, ωστόσο, από ειδικούς υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα είναι σήμερα στο κέντρο μιας ανθρωπιστικής κρίσης. Ο επικεφαλής των Γιατρών του Κόσμου, Νικήτας Κανάκης, της μεγαλύτερης και πιο σημαντικής ΜΚΟ στην Ελλάδα, ήταν από τους πρώτους που το δηλώνουν ανοιχτά. Η περιοχή του λιμανιού του Περάματος, κοντά στην Αθήνα, συγκεκριμένα, βρίσκεται εν μέσω μιας ανθρωπιστικής καταστροφής. Ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών, ο μεγαλύτερος επαγγελματικός φορέας του είδους του, έχει στείλει ακόμη και επίσημη επιστολή στον ΟΗΕ ζητώντας παρέμβαση.

Εάν αυτή η ανθρωπιστική κρίση έχει μέχρι στιγμής συζητηθεί λίγο, είναι επειδή υπάρχουν πολιτικοί λόγοι γι' αυτό. Αναγνωρίζοντας τη σοβαρότητα της κατάστασης, η ελληνική κυβέρνηση και η ΕΕ θα έπρεπε επίσης να αναγνωρίσει ότι τη σημερινή κατάσταση έχει επιφέρει η λεγόμενη οικονομική "διάσωση" της Ελλάδας. Έτσι, οι αρχές έχουν επιλέξει να σιωπήσουν.

Είναι αλήθεια ότι δεν υπάρχει καθολική συμφωνία για το τι αποτελεί ανθρωπιστική κρίση. Όμως ο ορισμός που χρησιμοποιείται από τους έχοντες εμπειρία στον τομέα είναι πρακτικός και ευθύς. Μια ανθρωπιστική κρίση συνήθως σημειώνεται από την αύξηση της φτώχειας, της ανισότητας στην εκπαίδευση και την κοινωνική προστασία και την έλλειψη πρόσβασης σε κοινωνικές υπηρεσίες. Ιδιαίτερα σημαντικές ενδείξεις είναι επίσης η έλλειψη πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες υγείας, σε ιατρικές εξετάσεις, σε νοσοκομειακή και φαρμακευτική περίθαλψη. Με άλλα λόγια: αν δεις μια κρίση, δεν είναι δυνατόν να μην περάσεις για κάτι άλλο.

Η Ελλάδα ποτέ δεν φανταζόταν ότι θα μπορούσε να έρθει αντιμέτωπη με μια ανθρωπιστική κρίση. Σύμφωνα με τον Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης του ΟΗΕ, το 2008 η Ελλάδα κατετάγη 18η στον κόσμο. Κανείς στη χώρα δεν πίστευε πραγματικά ότι αυτό θα μπορούσε να αλλάξει τόσο δραματικά.
Ήταν η ψεύτικη ασφάλεια που προσφέρονταν από τα θεσμικά όργανα και τους μηχανισμούς της ΕΕ. Τα κράτη μέλη έπρεπε να πληρώσουν γι' αυτή τη φανταστική ασφάλεια, εκπληρώνοντας απαιτητικά οικονομικά και πολιτικά κριτήρια. Το παράδοξο είναι ότι ακόμα και η ΕΕ, η υποτιθέμενη εγγυήτρια της ασφάλειας και της ευημερίας των κρατών μελών, έχει σαφώς καθορισμένους τρόπους μέτρησης της φτώχειας, τόσο απόλυτα όσο και σχετικά, που δείχνουν ότι στην Ελλάδα υπάρχει ανθρωπιστική κρίση.

Με βάση τα κριτήρια και τα δεδομένα της ΕΕ, η Ελλάδα είναι μια χώρα σε κατάσταση σοβαρής φτώχειας. Το 2011, το 31,4% του πληθυσμού, ή 3,4 εκατομμύρια άνθρωποι, ζούσαν με εισόδημα κάτω από το 60% του εθνικού διάμεσου διαθέσιμου εισοδήματος. Την ίδια στιγμή, το 27,3% του πληθυσμού, ή 1,3 εκατομμύρια άτομα, ήταν στα όρια της φτώχειας. Δεν υπάρχουν ακόμη στοιχεία για το 2012, αν και τα πράγματα έχουν σίγουρα επιδεινωθεί.

Χρησιμοποιώντας περαιτέρω δείκτες της ΕΕ, ένα μεγάλο ποσοστό των ελληνικών νοικοκυριών ζουν σήμερα σε συνθήκες «υλικής στέρησης». Λίγο περισσότερο από το 11% στην πραγματικότητα ζει σε «ακραία υλική στέρηση», το οποίο σημαίνει ότι βρίσκεται χωρίς αρκετή θέρμανση, ηλεκτρική ενέργεια και χρησιμοποιεί είτε ένα αυτοκίνητο ή τηλέφωνο. Σημαίνει, επίσης, ότι έχει κακή διατροφή, στερείται το κρέας ή το ψάρι σε εβδομαδιαία βάση, ενώ έχει και ολική ή μερική αδυναμία να καλύψει τα έξοδα έκτακτης ανάγκης ή τις πληρωμές για ενοίκιο και λογαριασμούς.

Η αναποτελεσματικότητα των ευρωπαϊκών προγραμμάτων για την επανένταξη των ανέργων στην αγορά εργασίας και η έλλειψη εθνικών προγραμμάτων κοινωνικής προστασίας έχουν ωθήσει την Ελλάδα ακόμη περισσότερο κάτω στις διαβαθμίσεις της φτώχειας. Το ενήλικο ποσοστό ανεργίας διαμορφώθηκε στο 26,8% τον Οκτώβριο του 2012. Το επίπεδο αυτό, αν και τεράστιο σε σύγκριση με το πρόσφατο παρελθόν, ακόμη δεν δίνει την πλήρη εικόνα.

Δεν δείχνει, για παράδειγμα, την ανεργία που προκύπτει από το κλείσιμο χιλιάδων μικρών επιχειρήσεων. Στους ανέργους θα πρέπει να προστεθούν και οι φτωχοί εργαζόμενοι, δηλαδή, οι εργαζόμενοι με χαμηλούς μισθούς που δεν μπορούν να καλύψουν τις βασικές ανάγκες. Με το 13% του εργατικού δυναμικού, αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο ποσοστό φτωχών εργαζομένων στην ευρωζώνη.

Υπάρχουν τρεις ακόμη ενδείξεις της ανθρωπιστικής κρίσης. Πρώτον, ο αριθμός των αστέγων έχει αυξηθεί σε πρωτοφανή επίπεδα για μια ευρωπαϊκή χώρα: ανεπίσημες εκτιμήσεις τους τοποθετούν σε 40.000. Δεύτερον, το ποσοστό των Ελλήνων που έκανε χρήση ιατρικές υπηρεσίες των ΜΚΟ σε ορισμένα αστικά κέντρα, καταγράφηκε στο 60% του συνόλου το 2012. Αυτό θα ήταν αδιανόητο ακόμη και πριν από τρία χρόνια, δεδομένου ότι οι υπηρεσίες αυτές παρέχονται συνήθως σε μετανάστες και όχι σε Έλληνες.

Τρίτον, υπήρξε εκρηκτική ανάπτυξη σε συσσίτια και γενική διανομή τροφίμων. Τα επίπεδα δεν έχουν καταγραφεί επίσημα, αλλά η Εκκλησία στην Ελλάδα διανέμει περίπου 250.000 μερίδες καθημερινά, ενώ υπάρχει άγνωστος αριθμός μερίδων που διανέμεται από τις δημοτικές αρχές και τις ΜΚΟ. Με την πρόσφατη εντολή της κυβέρνησης, οι δημοτικές μερίδες θα επεκταθούν περαιτέρω λόγω της αυξανόμενης συχνότητας λιποθυμιών των παιδιών στο σχολείο, λόγω χαμηλής πρόσληψης θερμίδων. Θα υπάρξουν επίσης ελαφριά γεύματα που θα παρέχονται στους νέους φοιτητές.

Η απόδειξη της φτώχειας, της ανισότητας και η αδυναμία στην πρόσβαση υπηρεσιών υπηρεσιών επιβεβαιώνει τις όλο και πιο απελπιστικές καταστάσεις των ανθρώπων στην πρώτη γραμμή. Η χώρα έχει γίνει ένα πεδίο ανθρωπιστικής δράσης και θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως τέτοιο. Είναι ντροπή για την ελληνική κυβέρνηση και την ΕΕ να κάνουν τα στραβά μάτια σε αυτό. Η διεθνής ανθρωπιστική κοινότητα πρέπει να απαντήσει επειγόντως».