130 εκατ. ευρώ χρωστούν ΠΑΣΟΚ - Ν.Δ.

Αποτυχημένοι διαχειριστές στα του «οίκου τους» αποδεικνύονται τα δύο μεγάλα κόμματα εξουσίας. Δεν είναι τυχαίο ότι έχουν ήδη «προεισπράξει» την κρατική χρηματοδότηση που δικαιούνται έως και το 2016, μέσω τραπεζικών δανείων, βάζοντας ουσιαστικά ως ενέχυρο τα ποσά που «έχουν λαμβάνειν» από τον κρατικό προϋπολογισμό. Το αποτέλεσμα; Χρωστούν σήμερα σε τράπεζες περί τα 130 εκατ. ευρώ!Επί της ουσίας, συνομολογούν ότι... έχουν «πτωχεύσει», ενώ με την εναλλακτική επιλογή του δανεισμού –πολλών εκατομμυρίων ευρώ– ως τρόπου «επιβίωσης», αντί της μείωσης των λειτουργικών δαπανών τους, αυτό που κάνουν είναι να δίνουν το κακό παράδειγμα. Οπως είναι φυσικό, υπό αυτές τις συνθήκες και υπό το βάρος των ραγδαίων εξελίξεων στο σκάνδαλο της Siemens, ανοίγει και πάλι το κεφάλαιο «πολιτικό χρήμα και διαφάνεια».

Η λογική να θωρακιστεί το πολιτικό σύστημα για να αντιμετωπίσει φαινόμενα διαπλοκής πολιτικών και επιχειρηματικών συμφερόντων, συζητήθηκε έντονα κατά τη διάρκεια της τελευταίας συνταγματικής αναθεώρησης, χωρίς, ωστόσο, να προχωρήσει η θεσμοθέτηση της κρατικής επιχορήγησης, ως μόνης πηγής χρηματοδότησης κομμάτων. Mε το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο για τη χρηματοδότηση, τον έλεγχο των οικονομικών των κομμάτων και των υποψήφιων βουλευτών, τίθενται απαγορεύσεις, προϋποθέσεις, πλαφόν και όρια εκλογικών δαπανών. Aπαγορεύεται η χρηματοδότηση των κομμάτων από νομικά πρόσωπα, αλλά επιτρέπονται μικρές χορηγίες από ιδιώτες (μέχρι 15.000 ευρώ), όπως και η χρηματοδότηση από νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, που ανήκουν αποδεδειγμένα σε... πολιτικό κόμμα! Πόσα κόμματα, όμως, έχουν ΝΠΙΔ στην κυριότητά τους;

Σύμφωνα με τον ν. 3023/2002, σε περίπτωση παράνομης χρηματοδότησης κομμάτων ή υποψηφίων βουλευτών, προβλέπεται φυλάκιση έως δύο ετών και χρηματική ποινή τουλάχιστον 30.000 ευρώ. Ομως οι έλεγχοι είναι υποτονικοί και μέχρι σήμερα δεν έχουν επιβληθεί κυρώσεις σε παραβάτες. Αρκεί να σημειωθεί ότι τα τελευταία 20 χρόνια υποψήφιοι και κόμματα έχουν δαπανήσει περίπου 7,2 δισ. ευρώ για να καλύψουν τις προεκλογικές δαπάνες τους και να προβληθούν (σύμφωνα με μελέτη που εκπονήθηκε από τον καθηγητή του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Μ. Χαιρετάκη) για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος του προβλήματος. Ο έλεγχος που γίνεται περιορίζεται στην τυπική θεώρηση των δικαιολογητικών τα οποία υποβάλλονται. Ακόμη και σε περιπτώσεις κατά τις οποίες οι δηλούμενες εκλογικές δαπάνες είναι πρόδηλα σε αναντιστοιχία με τις πραγματικές εκλογικές δαπάνες δεν γίνεται ουσιαστικός έλεγχος. Aπό τα πέντε κόμματα στη Βουλή μόνο το KKE διαφωνεί με την πρόταση για αποκλειστική επιχορήγηση από τον κρατικό προϋπολογισμό, καθώς κύρια πηγή εσόδων των ταμείων του είναι οι προσφορές των μελών του και των φίλων του κόμματος.

Οι κανόνες που προτείνει το Συμβούλιο της Ευρώπης πάντως δεν απαγορεύουν τη χρηματοδότηση κομμάτων και πολιτικών από επιχειρήσεις και ιδιώτες, αλλά θέτουν τις πολιτικές χορηγίες υπό στενή παρακολούθηση.

Οι ισολογισμοί

Μόνο για το 2008 τα κόμματα έλαβαν 78,4 εκατ. ευρώ (σε αυτό το ποσό περιλαμβάνεται και η έκτακτη επιχορήγηση για την κάλυψη επικοινωνιακών αναγκών λόγω ευρωεκλογών) δίχως να υπολογίζονται τα ποσά εκείνα που έφθασαν στα ταμεία τους από φίλους ή μέλη τους. Το οικονομικό έτος 2009, στα κόμματα δόθηκαν 140.231.372 ευρώ, τα οποία και μοιράστηκαν ανάλογα με την κοινοβουλευτική δύναμή τους. Το ποσό ήταν κατά πολύ αυξημένο –σε σύγκριση με τα 78,4 εκατ. του 2008– καθώς το 2009 ήταν χρονιά εκλογών.

Για το κρίσιμο και οικονομικά ασφυκτικό έτος του 2010, τα κόμματα θα λάβουν (ανάλογα με τα ποσοστά τους) 37,1 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, παρά τη χρηματοδότησή τους από τον κρατικό προϋπολογισμό, ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. παραμένουν κόμματα βυθισμένα στα χρέη, έχοντας... προεισπράξει τα ποσά που δικαιούνται έως και το 2016 μέσω δανείων, κυρίως από την Αγροτική Τράπεζα.

Στους ισολογισμούς τους καταγράφονται και τα έσοδα από τις εισφορές των μελών τους και από τα περίφημα κουπόνια. Την τελευταία δεκαετία, το ΠΑΣΟΚ εξαρτά το 80% των εσόδων του από την επιχορήγηση, ενώ η Ν.Δ. το 75%. Το ΚΚΕ στηρίζεται κατά το ήμισυ στην κρατική επιχορήγηση, καθώς και στις εισφορές των μελών του (το 2007, χρονιά εκλογών, δήλωσε περίπου τρία εκατ. ευρώ εισφορές, όταν αντίστοιχα η κρατική χρηματοδότηση ήταν 5,5 εκατ. ευρώ). Αντιστοίχως, η Ν.Δ. είχε πάρει ως κρατική χρηματοδότηση το ποσό των περίπου 28 εκατ. ευρώ, το ΠΑΣΟΚ 25 εκατ. ευρώ, ο ΣΥΡΙΖΑ σχεδόν 4 εκατ. ευρώ και το ΛΑΟΣ, 2 εκατ. ευρώ. Οι εισφορές κινούνται από 2 - 2,6 εκατ. ευρώ για τα δύο μεγάλα κόμματα, ο ΣΥΡΙΖΑ δήλωσε 683.644 ευρώ και ο ΛΑΟΣ κατά δήλωσή του στον ισολογισμό, μόλις 17.096 ευρώ.

Χορηγίες και εισφορές στις άλλες χώρες

Στη Γερμανία, ο πρώην καγκελάριος Κολ αποχώρησε από την πολιτική μετά τις καταγγελίες για παράνομες χρηματοδοτήσεις του κόμματός του, ενώ στη Βρετανία ο Τόνι Μπλερ βρέθηκε σε δύσκολη θέση όταν έπρεπε να «απολογηθεί» για τίτλους ευγενείας που εισηγήθηκε για χρηματοδότες του κόμματός του.

Η διεθνής πρακτική για τις πολιτικές χορηγίες διαφέρει από χώρα σε χώρα:

- Στη Βρετανία, τα πολιτικά κόμματα καλύπτουν τις λειτουργικές τους δαπάνες από τις εισφορές φίλων τους, των μελών και των ιδιωτών, ενώ από το κράτος χρηματοδοτούνται με 2 εκατ. στερλίνες ετησίως.

- Στη Γαλλία, το κράτος χρηματοδοτεί τα κόμματα που αντιπροσωπεύονται στη Βουλή, χωρίς να υπάρχει ανώτατο όριο εσόδων και εξόδων. Οι υποψήφιοι δεν δικαιούνται να διαχειρίζονται τα κομματικά χρήματα και να δέχονται δωρεές.

- Στο Βέλγιο, τα κόμματα λαμβάνουν ένα ποσό (125.000 ευρώ ετησίως), ενώ οι φίλοι μπορούν να δίνουν μέχρι 500 ευρώ τον χρόνο. Ομως, όποιος δωρίζει περισσότερα από 125 ευρώ θα πρέπει να γνωστοποιεί την ταυτότητά του.

- Στις ΗΠΑ, το Ρεπουμπλικανικό και το Δημοκρατικό Κόμμα λαμβάνουν δημόσια επιχορήγηση, ωστόσο τους επιτρέπεται να δέχονται δωρεές από ιδιώτες και επιχειρήσεις.

- Στην Ιταλία, τα κόμματα μοιράζονται 200 εκατ. ευρώ ετησίως από τον κρατικό προϋπολογισμό, ενώ από τις δωρεές οι ιδιώτες εξασφαλίζουν φοροαπαλλαγή της τάξης του 19%.