ΜΙΑ ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΕΝΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΟΧΙΚΟΥ ΔΑΝΕΙΟΥ Πόσα, τελικά, μας χρωστούν οι Γερμανοί

Μια τεκμηριωμένη αποτίμηση του Κατοχικού Δανείου που δόθηκε στην Γερμανία την περίοδο 1942 - 1944 επιχειρεί ο καθηγητής Νίκος Χριστοδουλάκης στο νέο του βιβλίο «Άγος Απλήρωτον».




Χρησιμοποιεί τρία εναλλακτικά μοντέλα αποτίμησης με τον μέσο όρο του οφειλόμενου ποσού προς τη Ελλάδα να οριοθετείται στα 13 δισ. ευρώ. Υπογραμμίζει πάντως πως το ποσό αυτό αφορά μόνο στο Κατοχικό Δάνειο και «όχι στο ευρύτερο ζήτημα των πολεμικών επανορθώσεων για τις εκτεταμένες ανθρώπινες, υλικές και θεσμικές καταστροφές που προκάλεσε στην Ελλάδα η Κατοχή 1941 - 1944». Βέβαια υπολογίζει και μία εύλογη αποζημίωση θυμάτων ύψους 42 δισ. ευρώ σε τιμές 2012.

Θα πρέπει να τονιστεί πως ο συγγραφέας συνδυάζει την αποτίμηση του Κατοχικού Δανείου με τη συμμετοχή της Γερμανίας στη Δανειακή Συμφωνία του 2010 για την χρηματοδότηση της Ελλάδας από την Ευρωζώνη και το ΔΝΤ.
Πόσα, τελικά, μας χρωστούν οι Γερμανοί

«Η συμμετοχή της Γερμανίας έγινε με ένα ποσό που συμπτωματικά βρίσκεται πολύ κοντά στις αποτιμήσεις της σημερινής αξίας του Κατοχικού Δανείου καθώς διαμορφώνεται στα 15,16 δισ. ευρώ», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Προχωρεί δε ένα βήμα παραπάνω και προτείνει έναν συμψηφισμό μιλώντας για μία «ευκαιρία διακανονισμού» στην παρούσα φάση. Όπως τονίζει «ο συμψηφισμός των δύο οφειλών θα άρει μια μείζονα οικονομική διαφορά μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας που επί δεκαετίες φορτίζει αρνητικά το κλίμα στις σχέσεις των δυο χωρών». Πιο αναλυτικά στο βιβλίο γίνεται αναφορά τόσο σε υπεραισιόδοξες όσο και σε εξαιρετικά χαμηλές αποτιμήσεις του Κατοχικού Δανείου για τις οποίες σημειώνεται ότι στερούνται επιστημονικής τεκμηρίωσης και χρησιμοποιούνται τρία μοντέλα για να οριοθετηθεί το τελικό ποσό.

Από τα στοιχεία της ΤτΕ
Συγκεκριμένα ως βάση υπολογισμού λαμβάνονται τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας σύμφωνα με τα οποία το αρχικό κεφάλαιο του δανείου έφθανε το 1994 στα 228 εκατ. δολάρια ΗΠΑ εκείνης της περιόδου. Επίσης αποτιμάται ως μακροχρόνιος δανεισμός με το σκεπτικό ότι η αποπληρωμή του καθυστέρησε τόσα πολλά χρόνια.

Από εκεί και πέρα η πρώτη αποτίμηση γίνεται με την απόδοση των αμερικάνικων ομολόγων που έχουν επαρκή βαθμό συνέχειας για ολόκληρη την εξεταζόμενη περίοδο. Επιλέγεται η απόδοση του δεκαετούς ομολόγου των ΗΠΑ και προσαυξάνεται με 0,5% ετησίως για να προσεγγίσει καλύτερα τις αποδόσεις της μακρύτερης διάρκειας. Το ύψος της οφειλής που προκύπτει είναι 10,5 δισ. ευρώ. Η δεύτερη αποτίμηση αφορά σε υπολογισμό με βάση το ΑΕΠ της Γερμανίας σύμφωνα με την πρόταση του καθηγητή Οικονομικής Ιστορίας Alb Ritschl.

Πρώτα υπολογίζεται τι ποσοστό του Εθνικού Προϊόντος του γερμανικού Ράιχ αντιπροσώπευε το Κατοχικό Δάνειο το 1944. Κατόπιν υπολογίζεται το ίδιο ποσοστό στο σημερινό ΑΕΠ της Γερμανίας και αυτό εκλαμβάνεται ως η σημερινή αξία του δανείου.

Χρησιμοποιώντας ο συγγραφέας ιστορικές χρονολογικές σειρές προσδιορίζει το ποσό του δανείου στο 0,454% του ΑΕΠ της τότε Γερμανίας. «Η αξία του ίδιου μεριδίου το 2012 ανερχόταν στα 12,04 δισ. ευρώ». Η τρίτη ονομάζεται «μέθοδος του ισοδύναμου μάρκου».

Λαμβάνεται υπόψη ότι το γερμανικό μάρκο έχει συνέχεια και πως η αξία του μάρκου Ράιχ παρέμεινε ισοδύναμη (και όχι 1 προς 10 ) κατά τη μετατροπή του μάρκου Γερμανίας. Με αυτή την υπόθεση εργασίας η αξία του Κατοχικού Δανείου φθάνει στα 15,87 δισ. ευρώ το 2012. Στη συνέχεια ο κ. Χριστοδουλάκης επιχειρεί στο βιβλίο του και μία προσέγγιση της εύλογης αποζημίωσης θυμάτων. Για τις περίπου 400.000 απώλειες «λόγω των συνθηκών που επικράτησαν» η σημερινή παρούσα αξία της οφειλόμενης αποζημίωσης υπολογίζεται στα 42 δισ. ευρώ.

«Συμπερασματικά το ποσό που θα μπορούσε να απαιτηθεί ως σημερινή αξία του Κατοχικού Δανείου και της εύλογης αποζημίωσης θυμάτων, ανέρχεται αθροιστικά στα 55 δισ. ευρώ σε τιμές 2012. Εάν ωστόσο υπολογιστεί και το κόστος υλικών καταστροφών τα οφειλόμενα θα ανέλθουν σε τριψήφια ποσά δισεκατομμυρίων», υπογραμμίζεται στον επίλογο και προστίθεται πως «η διεκδίκηση τους θα απαιτήσει ένα ριζικά διαφορετικό πλαίσιο διαπραγμάτευσης με πολύπλοκους και χρονοβόρους διακανονισμούς», γι΄ αυτό και είναι «κρίσιμο να υπάρξει μία αρχή που θα έχει αποτέλεσμα, αντί για ένα κύκλο ατελέσφορης πλειοδοσίας».