Εξι μύθοι για την πώληση ληγμένων προϊόντων

Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης στις 8 Οκτωβρίου παρουσίασε τους νέους Κανόνες Διακίνησης Εμπορίας Προϊόντων και Παροχής Υπηρεσιών. Πρόκειται για υποχρεώσεις που αναλαμβάνουν οι επιχειρήσεις και αυτές είναι απλοποιημένες, καθώς αντικαθιστούν παλιές και απαρχαιωμένες αγορανομικές διατάξεις. Ανάμεσα στα άρθρα είναι και το «5» το οποίο τιτλοφορείται «Διάθεση προϊόντων με περασμένη χρονολογία ελάχιστης διατηρησιμότητας».

Ο πρώτος μύθος είναι πως το άρθρο αυτό είναι καινούριο.





Η αλήθεια είναι πως το πλαίσιο σχεδόν απαράλλακτο ίσχυε εδώ και 20 χρόνια. Για την ακρίβεια, υπήρχε στις παλιές αγορανομικές διατάξεις και συγκεκριμένα ήταν στο άρθρο 31 στην παράγραφο 6.

Μειωμένες τιμές
Η αλήθεια είναι ότι με το νέο πλαίσιο ορίζεται πως τα προϊόντα αυτά θα πωλούνται υποχρεωτικά με μειωμένες τιμές. Κάτι που δεν υπήρχε στο προηγούμενο αγορανομικό καθεστώς που άφηνε ελεύθερη την τιμολογιακή πολιτική ή έδινε ακόμη και το πράσινο «φως» τα τρόφιμα που έχουν λήξει... να πωλούνται και με υψηλότερες τιμές...

Ο δεύτερος μύθος είναι πως θα επιτρέπεται να πωλούνται όλα τα ληγμένα τρόφιμα. Η αλήθεια είναι ό,τι και με το παλιό και με το νέο θεσμικό πλαίσιο δεν επιτρέπεται να πωλούνται με περασμένη χρονολογία ελάχιστης διατηρησιμότητα τα ευαλλοίωτα τρόφιμα. Και αυτά είναι π.χ. το γάλα, τα νωπά κρέατα και τα νωπά κοτόπουλα, τα γιαούρτια, τα ψάρια κλπ. Δηλαδή, όσα με βάση την εθνική και κοινοτική νομοθεσία κρύβουν τον κίνδυνο να προκαλέσουν σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του καταναλωτή. Έτσι εξαιρούνται από αυτό το άρθρο τα τρόφιμα τα οποία στη συσκευασία τους αναγράφουν «ημερομηνία λήξης».

Είναι λοιπόν μύθος ότι θα πωλούνται τα ευαλλοίωτα τρόφιμα μετά τη «λήξη» τους. Είναι αλήθεια ότι επιτρέπονται να πωλούνται και με το παλιό και το νέο αγορανομικό καθεστώς μετά το τέλος της χρονολογίας ελάχιστης διατηρησιμότητας μη ευαλλοίωτα τρόφιμα. Τέτοια είναι τα ζυμαρικά, τα αφυδατωμένα τρόφιμα, το ρύζι, οι μπίρες, τα αναψυκτικά, τα όσπρια κλπ. Αυτά σύμφωνα πάλι με τους διεθνείς κι εθνικούς κώδικες τροφίμων έχουν περισσότερους κινδύνους αλλοίωσης από τις συνθήκες αποθήκευσης και διακίνησης και όχι από την παραγωγή τους. Στις συσκευασίες αυτών αναγράφεται «ανάλωση κατά προτίμηση μέχρι...».

Περιθώριο
Δηλαδή υπάρχει το περιθώριο της κατανάλωσης και μετά την καταληκτική ημερομηνία ή χρονολογία ελάχιστης διατηρησιμότητας. Άλλωστε, στην πλειονότητά τους οι καταναλωτές έχει τύχει να έχουν αποθηκεύσει στα ντουλάπια της κουζίνας τους τέτοια τρόφιμα, αυτά να έχουν ξεχαστεί κι εν τούτοις να έχουν καταναλωθεί χωρίς κανένα πρόβλημα για την υγεία.

Ο τέταρτος μύθος είναι πως τα τρόφιμα αυτά θα πωλούνται χωρίς καμία ειδική ένδειξη στα καταστήματα.

Η αλήθεια είναι πως το άρθρο 5 του νέου πλαισίου αλλά και η παράγραφος 6 του άρθρου 31 των παλιών αγορανομικών αναφέρουν: «Επιτρέπεται η διάθεση τροφίμων περασμένης χρονολογίας ελάχιστης διατηρησιμότητας, πλην όσων προσδιορίζονται από την κείμενη νομοθεσία ως ευαλοίωτα, με τον όρο ότι αυτά θα πωλούνται σαφώς διαχωρισμένα από τα άλλα τρόφιμα και σε πινακίδα που θα αναρτάται σε αυτά, θα αναγράφεται, με κεφαλαία γράμματα, η φράση «ΤΡΟΦΙΜΑ ΠΕΡΑΣΜΕΝΗΣ ΔΙΑΤΗΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑΣ.»»

Ο πέμπτος μύθος είναι πως τα μη ευαλλοίωτα τρόφιμα θα πωλούνται χωρίς συγκεκριμένο χρονικό διάστημα μετά τη λήξη τους. Η αλήθεια είναι ότι η νομοθεσία είναι σαφής: Εν τούτοις, ο χρόνος αυτός διάθεσης των προϊόντων περασμένης διατηρησιμότητας δεν μπορεί να υπερβαίνει κατά περίπτωση.

Τη μία εβδομάδα στην περίπτωση προϊόντων των οποίων η ελάχιστη διατηρησιμότητα δηλώνεται με την αναγραφή ημέρας και μήνα.

Τον ένα μήνα στην περίπτωση προϊόντων των οποίων η ελάχιστη διατηρησιμότητα δηλώνεται με την αναγραφή μήνα και έτους.

Τους τρεις μήνες στην περίπτωση προϊόντων των οποίων η ελάχιστη διατηρησιμότητα δηλώνεται με την αναγραφή μόνο του έτους.

Την αποκλειστική ευθύνη, στις περιπτώσεις αυτές, για την καλή υγιεινή κατάσταση των προϊόντων φέρει ο πωλητής», συμπληρώνει η νέα και παλιά νομοθεσία δείχνοντας και τον υπεύθυνο για τις παραβάσεις.

Ο έκτος μύθος είναι πως τα τρόφιμα αυτά θα διατίθενται και από τα εστιατόρια, τις ταβέρνες και λοιπούς χώρους μαζικής εστίασης.

Η αλήθεια είναι ότι και η παλιά και η νέα νομοθεσία ορίζει:

«Προϊόντα περασμένης διατηρησιμότητας απαγορεύεται να διατίθενται σε χώρους ομαδικής εστίασης». Φυσικά όπως ορίζει ρητά και το καινούριο και παλιό άρθρο: «Απαγορεύεται η αντικατάσταση ή τροποποίηση της χρονολογίας ελάχιστης διατηρησιμότητας με οποιονδήποτε τρόπο και από οποιονδήποτε».

Κατανάλωση προϊόντων
Τι ισχύει σε άλλα κράτη

Μια κουβέντα που άνοιξε με το εδώ και 20 χρόνια σε ισχύ πλαίσιο είναι αν ισχύει σε άλλα κράτη-μέλη της Ε.Ε.

Υπάρχουν οι εξής τάσεις στην Ε.Ε.

Η μία θέλει αυτά τα τρόφιμα να καταναλώνονται και να πωλούνται με το ειδικό καθεστώς στην Πορτογαλία, τη Δανία, το Βέλγιο και την Αυστρία. Μπορούν δηλαδή να συνεχίζονται να πωλούνται και μετά το τέλος της ελάχιστης διατηρησιμότητάς τους.

Η δεύτερη τάση που εμφανίζεται στη Σλοβενία, τη Γερμανία, τη Σουηδία, την Πολωνία και την Ισπανία είναι αν τα τρόφιμα περασμένης διατηρησιμότητα θα πρέπει να πωλούνται για κοινωφελείς σκοπούς. Επιτρέπεται να πωλούνται δηλαδή, αλλά υπάρχει προβληματισμός για το αν θα πρέπει να διατίθενται σε ιδρύματα, σε άπορες οικογένειες κ.λπ.

Στη Μ. Βρετανία ισχύει το ίδιο ακριβώς με της Ελλάδας καθεστώς.

Σκοπός αυτής της διάταξης, η οποία παρέμεινε και στο νέο πλαίσιο μετά από έγκριση και του Ενιαίου Φορέα Ελέγχων Τροφίμων, είναι να ασκηθεί μία επιπλέον πίεση στις επιχειρήσεις να προχωρούν σε προσφορές όχι κυρίως όταν περνάει η χρονολογία της ελάχιστης διατηρησιμότητας αλλά όταν πλησιάζει. Κάτι που μπορεί να συμπαρασύρει και τις υπόλοιπες τιμές.

Μια αλήθεια είναι πως σε περιόδους σαν αυτές που βιώνουμε -οικονομικής ύφεσης- μία τέτοια διάταξη, έστω κι αν ισχύει εδώ και 20 χρόνια ανοίγει συζητήσεις και προβληματισμούς ως προς τις κοινωνικές διακρίσεις με βάση την αγοραστική δύναμη και το ύψος του εισοδήματος. Κάτι, βέβαια, που πριν το ξέσπασμα της κρίσης δεν απασχολούσε κανέναν...

Επιτρέπεται η διάθεση τροφίμων περασμένης χρονολογίας ελάχιστης διατηρησιμότητας, με τον όρο ότι αυτά θα πωλούνται σαφώς διαχωρισμένα από τα άλλα τρόφιμα και με πινακίδα που θα αναγράφεται, με κεφαλαία γράμματα, η φράση «ΤΡΟΦΙΜΑ ΠΕΡΑΣΜΕΝΗΣ ΔΙΑΤΗΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑΣ»