Σχέδιο για κούρεμα στους τόκους αντί στα ομόλογα

ΣΧΕΔΙΟ «ανακούφισης του χρέους» (debt relief) με κούρεμα των τόκων αντί των ομολόγων για το 2012 επεξεργάζονται σε Βρυξέλλες και Βερολίνο. Το σενάριο προβλέπει αναδιαπραγμάτευση με τους δανειστές μας των τόκων (ύψους 18 δισ. ευρώ μόνο για το 2012) που θα πρέπει να καταβληθούν και προϋποθέτει την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος ανταλλαγής των ομολόγων PSI, το οποίο όμως φαίνεται πλέον ότι καρκινοβατεί. Η εφαρμογή του σεναρίου αυτού συνδυάζεται με την πιθανολογούμενη επίσπευση της λειτουργίας του μόνιμου μηχανισμού βοήθειας (ESM) κατά ένα χρόνο, δηλ. το εξάμηνο του 2012.Υπό την πίεση που προκαλεί η η κλιμάκωση της κρίσης σε Ιταλία και Ισπανία ο μόνιμος μηχανισμός, ο οποίος θα δίνει τη δυνατότητα στις χώρες που θα ενταχθούν σε αυτόν να προχωρήσουν σε αναδιάρθρωση του χρέους τους, πιθανότατα θα τεθεί σε λειτουργία το δεύτερο εξάμηνο του 2012.Η κρίση χρέουςΠαρ' όλες τις αμφιβολίες που υπάρχουν για το κατά πόσο ο μηχανισμός αυτός, διαθέτοντας μόνο 440 δισ. ευρώ, έχει επαρκή «δύναμη πυρός», αυτή τη στιγμή προβάλλει ως η μόνη «δραστική λύση» που μπορεί να δώσει η Ευρώπη στην κρίση του χρέους. Αντιθέτως οι αποφάσεις της 21ης Ιουλίου αποδεικνύεται πλέον στην πράξη ότι δεν λύνουν το πρόβλημα.Για παράδειγμα ακόμη και αν διπλασιαστεί το υποτιθέμενο «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων από το 21% που προβλέπει η συγκεκριμένη συμφωνία στο 40%, το δημόσιο χρέος θα μειωθεί μόλις κατά 26 δισ. ευρώ. Η ελάφρυνση αυτή στον τεράστιο όγκο του χρέους, που του χρόνου θ' αγγίξει τα 400 δισ. ευρώ, κρίνεται ανεπαρκής για να δημιουργήσει μία βιώσιμη προοπτική.Το PSI κρύβει μία «σημαντική λεπτομέρεια», η οποία μπορεί να αποτελέσει τη λυδία λίθο για την αναδιάρθρωση του χρέους. Το «μυστικό» κρύβεται στα περίφημες «ρήτρες συλλογικής δράσης» οι οποίες θα διέπουν τα νέα ομόλογα. Οι όροι των νεών αυτών ομολόγων, όπως για παράδειγμα το επιτόκιό τους, θα μπορεί να μεταβληθεί αν συναινέσει μόνο το 70% των κατόχων τους. Ετσι η απαιτούμενη αναδιάρθωση μπορεί να γίνει ευχερέστερα, με συναινετικές διαδικασίες, και όχι με «συντεταγμένη χρεοκοπία», η οποία θα πυροδοτήσει τα περίφημα CDS.Αν τελικά προχωρήσει με επιτυχία το πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων αξίας 135 δισ. ευρώ, κάτι που γίνεται ολοένα και πιο επισφαλές μετά την προωθούμενη από τη Γερμανία μεταβολή των αρχικών όρων, απομακρύνεται πλέον ο εφιάλτης των χρεολυσίων ο οποίος προκαλούσε τον τρόμο της στάσης πληρωμών του Δημοσίου. Και αυτό γιατί το τμήμα του δημόσιου χρέους που θα έχει απομείνει θα αφορά τα δάνεια της τρόικας, και σε 30ετή ομόλογα, τα οποία λήγουν το 2037 και το 2040. Τα τελευταία στη δευτερογενή αγορά είναι υπό διαπραγμάτευση ήδη στο 40% της ονομαστικής τους αξίας, επομένως συμφέρει περισσότερο να επαναγοραστούν από την αγορά παρά το Δημόσιο να ζητήσει από τους κατόχους τους να διαγράψουν μέρος του κεφαλαίου τους.Αντιθέτως, όπως φαίνεται και στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού η δαπάνη για τόκους είναι εκείνη που «στραγγαλίζει» πλέον τα δημόσια οικονομικά και ναρκοθετεί κάθε διέξοδο από το τούνελ της ύφεσης.Η διελκυστίνδα των τόκων μόνο κατόπιν συμφωνίας με τους δανειστές μπορεί να ξεπεραστεί. Στο σημείο αυτό ρόλο αναλαμβάνει το σχέδιο ανακούφισης του χρέους (debt relief) το οποίο μπορεί να καλύψει ακόμη και τα ομόλογα που έχουν ανταλλαγεί με το PSI. Γι' αυτά μπορεί να επέλθει συμφωνία με τους δανειστές για μεταβολή του επιτοκίου, με αποτέλεσμα να περιοριστεί δραστικά η δαπάνη των τόκων.Η επαναδιαπραγμάτευση αυτή μπορεί ακόμη να αφορά και τα δάνεια που έχει χορηγήσει η τρόικα. Η όλη διαδικασία οδηγεί σε μία οιονεί μείωση του χρέους, το οποίο σε απόλυτα νούμερα θα παραμείνει αμετάβλητο.