«Τρύπια» όλη η Ελλάδα από 200.000 γεωτρήσεις και πηγάδια

Διάτρητη από 200.000 πηγάδια και γεωτρήσεις είναι η ελληνική γη, με αποτέλεσμα να προκαλείται σοβαρή απειλή για χιλιάδες στρέμματα γης εξαιτίας της ανεξέλεγκτης διαχείρισης των υδάτινων πόρων.




Το πρόβλημα σε πολλές περιοχές της χώρας είναι μεγάλο και υπάρχει κίνδυνος να αλλάξει ριζικά ο εδαφολογικός χάρτης. Βασική αιτία είναι το γεγονός ότι οι «τρύπες» που έχουν ανοίξει σε όλη την Ελλάδα, πολλές φορές και χωρίς άδεια, προκαλούν καθίζηση του υπεδάφους, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο πλημμυρών.

Παράλληλα, η χωρίς κανέναν έλεγχο εκμετάλλευση του νερού μπορεί να οδηγήσει σε λειψυδρία, με ότι αυτό συνεπάγεται για τις αγροτικές καλλιέργειες. Σε μια προσπάθεια να βάλει «φρένο» στην κατάσταση αυτή το υπουργείο Περιβάλλοντος απειλεί με πολύ βαριά πρόστιμα.

Συγκεκριμένα, αντιμέτωποι με τσουχτερά πρόστιμα, που φτάνουν έως και 5.000 ευρώ, βρίσκονται χιλιάδες ιδιοκτήτες και χρήστες πηγαδιών και γεωτρήσεων που «ξέχασαν» να καταθέσουν τη σχετική αίτηση εγγραφής στο Εθνικό Μητρώο Σημείων Υδροληψίας (ΕΜΣΥ). Στην καταληκτική προθεσμία, που εκπνέει μετά από σειρά παρατάσεων την ερχόμενη Τρίτη 30 Σεπτεμβρίου 2014, καλούνται όσοι ιδιοκτήτες και χρήστες αδειοδοτήθηκαν για πρώτη φορά πριν από τις 20 Δεκεμβρίου 2005, καθώς και όσοι δεν έχουν λάβει ποτέ σχετική άδεια να προσφύγουν στους κατά τόπους δήμους με τα σχετικά έγγραφα δήλωσης.

Παρά τις προσπάθειες, το πρόβλημα καταγραφής των σημείων υδροληψίας παραμένει μετέωρο για πολλά χρόνια, ενώ σύμφωνα με υπολογισμούς του υπουργείου Περιβάλλοντος εκτιμάται πως συνολικά υπάρχουν στη χώρα μας 200.000 σημεία, εκ των οποίων το 20% (δηλαδή 40.000), υπολογίζεται ότι είναι παράνομα. Μάλιστα, αυτή τη φορά η διαδικασία έχει απλουστευθεί, ζητώντας μόλις γεωγραφικά στοιχεία των σημείων υδροληψίας και μια υπεύθυνη δήλωση, προκειμένου να διευκολυνθούν κυρίως οι αγρότες, που είναι και ο κύριος στόχος της προσπάθειας.

Μέχρι στιγμής το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται σε περιοχές στις οποίες διαπιστώνεται πυκνότητα γεωτρήσεων και πηγαδιών σε σχέση με την έκτασή τους.

Στην περίπτωση αυτή συγκαταλέγεται η περίπτωση της Αργολίδα, όπου σύμφωνα με εκτιμήσεις θα φτάσουν αριθμητικά στις 17.000, και ο Θεσσαλικός Κάμπος, συμπεριλαμβανομένων και τεσσάρων νομών (Λάρισας, Μαγνησίας, Τρικάλων, Καρδίτσας), που αναμένεται να κυμανθούν από 35.000 έως 38.000. Στα μεγάλα αστικά κέντρα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης το πρόβλημα αναδύθηκε μετά το 1990 και τη μεγάλη λειψυδρία, καθώς έκτοτε άρχισαν να «φυτρώνουν» γεωτρήσεις και πηγάδια, τα οποία έχουν πολύ μικρές διαστάσεις και ενδεχομένως μπορούν να διαφύγουν της καταγραφής.

Τι προβλέπεται
Η ΚΥΑ προβλέπει την υποχρέωση καταγραφής όλων των υφιστάμενων σημείων υδροληψίας στο ηλεκτρονικό μητρώο με τη μορφή συστήματος βάσης γεωχωρικών δεδομένων, που περιλαμβάνει γενικό ευρετήριο σημείων υδροληψίας, δηλαδή τις γεωγραφικές συντεταγμένες, όπως αποτυπώνεται στον ψηφιακό χάρτη της χώρας.

Σύμφωνα με την ΚΥΑ, οι πολίτες δεν χρειάζεται να ακολουθήσουν καμία περίπλοκη διαδικασία, καθώς μετά τη δήλωση οι εγγραφές γίνονται αυτεπαγγέλτως από τις Διευθύνσεις Υδάτων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων. Ταυτόχρονα, για όσους δεν δηλώσουν εμπρόθεσμα τις ιδιοκτησίες-χρήσεις προβλέπεται πρόστιμο από 1.000 έως 5.000 ευρώ, ανάλογα με το μέγεθος της απολήψιμης ποσότητας ύδατος, τη βαρύτητα και τη συχνότητα της παράβασης. Μετά την αίτηση εγγραφής στο ΕΜΣΥ, που λήγει στις αρχές της ερχόμενης εβδομάδας, απαιτείται η χορήγηση άδειας χρήσης ύδατος, η προθεσμία της οποίας έχει παραταθεί μέχρι το τέλος του ερχόμενου Ιανουαρίου.

Αδειες και πρόστιμα
Σύμφωνα με το νέο πλαίσιο, οι αιτήσεις για άδεια θα κατατίθενται στους δήμους και θα εκδίδονται από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Ολοι όσοι λαμβάνουν άδεια θα πρέπει να τοποθετήσουν στη γεώτρηση μετρητή ή υδρόμετρο. Οι παράνομες γεωτρήσεις πάντως θα αντιμετωπίζονται κατά τη δήλωσή τους ως νέες υδροληψίες, έπειτα από την καταβολή προστίμου. Το σχέδιο κοινής υπουργικής απόφασης αφορά τον ορισμό των κατηγοριών αδειών χρήσης και εκτέλεσης έργων αξιοποίησης υδάτων, προβλέποντας:

Να σημειωθεί ότι τα πρόστιμα για παράνομη χρήση νερού ή απόληψη μεγαλύτερης ποσότητας από αυτή που ορίζει η άδεια κυμαίνονται από 500 ευρώ έως 3.000 ευρώ.

ΑΠΟΦΑΣΗ
Τώρα και δήλωση στο Ε9

Σύμφωνα με πληροφορίες στο επόμενο διάστημα θα δημοσιευθεί μια νέα ΚΥΑ από το υπουργείο Περιβάλλοντος η οποία, μεταξύ άλλων, θα ρυθμίζει και το ιδιοκτησιακό ζήτημα, προκειμένου οι κάτοχοι γεωτρήσεων να προχωρήσουν στο σχετικό πλαίσιο αδειοδοτήσεων και νομιμοποίησης. Μέχρι στιγμής, ο νόμος απαιτεί συμβόλαια με πρόσφατο πιστοποιητικό ιδιοκτησίας.

Αλλαγές
Αυτό με τη νέα ΚΥΑ πρόκειται να αλλάξει, αφού ως γνωστόν υπάρχουν πολλοί κάτοχοι γεωτρήσεων σε αρκετές περιοχές της χώρας με «χρησικτησίες» ή κληρονομιές και οι κάτοχοί τους δεν έχουν συμβόλαια.

Με τα νέα δεδομένα, όλοι αυτοί οι κάτοχοι γεωτρήσεων θα μπορούν -εφόσον οι καλλιέργείες τους και οι εκτάσεις του δηλώνονται στο Ε9 ή στον Κωδικό Αριθμό Εθνικού Κτηματολογίου (ΚΑΕΚ) ή στα επενδυτικά προγράμματα του ΥπΑΑΤ- να πιστοποιούν την ιδιοκτησία χωρίς συμβόλαιο και να προχωρεί άμεσα η έκδοση της άδειας χρήσης νερού για τις γεωτρήσεις τους.

200.000 γεωτρήσεις σε όλη τη χώρα
20% είναι παράνομες, δηλαδή 40.000
50% -60% του νερού που χρησιμοποιείται στη γεωργία προέρχεται από γεωτρήσεις
5.000 ευρώ θα φτάνουν τα πρόστιμα για όσους «ξεχάσουν» να δηλώσουν την ιδιοκτησία τους
17.000 είναι οι γεωτρήσεις που βρίσκονται μόνο στον Αργολικό Κάμπο
35-38 χιλιάδες είναι οι «τρύπες» στους τέσσερις νομούς του Θεσσαλικού Κάμπου
500 έως 3.000 ευρώ τα πρόστιμα για παράνομη χρήση νερού ή απόληψη μεγαλύτερης ποσότητας από αυτή που ορίζει η άδεια