Ευρω-ομόλογα και ταμείο απόσβεσης του χρέους

Τις προτάσεις της Επιτροπής για την εμβάθυνση της ΟΝΕ παρουσίασε ο πρόεδρός της Ζοζέ Μπαρόζο, ώστε να αποτελέσουν βάση συζήτησης στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. στις 13-14 Δεκεμβρίου





Tις προτάσεις της για την ενίσχυση της ΟΝΕ κατέθεσε χθες η Κομισιόν, η οποία επέμεινε, μεταξύ άλλων, στην ανάγκη δημιουργίας μεσοπρόθεσμα ενός ταμείου διάσωσης που να διασφαλίζει τη βιωσιμότητα και τη μείωση του δημοσίου χρέους των χωρών-μελών, καθώς και την έκδοση ευρω-ομολόγων. Οι δυο αυτές πρωτοβουλίες που θεωρούνται καίριας σημασίας για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους, απαιτούν την αλλαγή των Συνθηκών της Ε.Ε., διαδικασία η οποία θεωρείται επίπονη και χρονοβόρα. Μακροπρόθεσμα, δηλαδή σε τουλάχιστον πέντε χρόνια, η Κομισιόν τάσσεται υπέρ της κατάρτισης ενός αυτόνομου προϋπολογισμού για τη ζώνη του ευρώ, ο οποίος θα παρέχει δημοσιονομικό δυναμικό στην ΟΝΕ για τη στήριξη κρατών-μελών που πλήττονται από οικονομικούς κλυδωνισμούς.

Εισηγήσεις
Οι προτάσεις αυτές θα υποβληθούν ως συμβολή της Κομισιόν στη συζήτηση που θα γίνει στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. (13- 14 Δεκεμβρίου) για την εμβάθυνση της ΟΝΕ, ενώ με ενδιαφέρον αναμένονται και οι εισηγήσεις που θα κάνει για το ίδιο θέμα τις επόμενες ημέρες ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν Φαν Ρομπάι.
Ευρω-ομόλογα και ταμείο απόσβεσης του χρέους

Βασική φιλοσοφία αυτής της στρατηγικής, όπως ανέφερε ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, είναι η ανάγκη για «μια βαθιά και ουσιαστική Οικονομική και Νομισματική Ένωση ώστε να ξεπεράσουμε την κρίση εμπιστοσύνης που βλάπτει τις οικονομίες μας και τις δυσκολίες των πολιτών μας». Στόχος είναι η δημιουργία μιας νέας αρχιτεκτονικής της ΟΝΕ, όπου όλες οι μείζονες οικονομικές και δημοσιονομικές επιλογές πολιτικής των κρατών-μελών θα υπόκεινται σε βαθύτερο συντονισμό, έγκριση και εποπτεία σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Το σχέδιο του Ζ. Μπαρόζο καθορίζει την πορεία προς μια βαθιά και ουσιαστική ΟΝΕ, που συνεπάγεται τη σταδιακή λήψη μέτρων σε βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Μέρος αυτού του προγράμματος μπορεί να επιτευχθεί βάσει των ισχυουσών Συνθηκών, αν και όπως αναγνωρίζεται για ορισμένες πτυχές του απαιτείται τροποποίηση των ευρωπαϊκών συνθηκών.

Αναλυτικότερα, βραχυπρόθεσμα (εντός 6 έως 18 μηνών), πρέπει να δοθεί άμεση προτεραιότητα στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που αφορούν την οικονομική διακυβέρνηση, οι οποίες έχουν ήδη συμφωνηθεί ή πρόκειται να συμφωνηθούν σύντομα. Στο πλαίσιο αυτό, τα κράτη-μέλη θα πρέπει να επιδιώξουν τη σύναψη συμφωνίας για έναν Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό για τις τράπεζες έως τα τέλη του έτους. Για την Επιτροπή, μια αποτελεσματική τραπεζική ένωση όχι μόνον θα απαιτούσε τη σύσταση ενός ενιαίου εποπτικού μηχανισμού, αλλά μετά την έγκρισή του, και τη σύσταση ενός ενιαίου μηχανισμού εξυγίανσης για τις προβληματικές τράπεζες. Η Κομισιόν υποστηρίζει ότι όταν υπάρξει συμφωνία για τον κοινοτικό προϋπολογισμό της περιόδου 2014-2020, το πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης θα πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω μέσω της σύστασης ενός «εργαλείου σύγκλισης και ανταγωνιστικότητας» εντός του προϋπολογισμού της Ε.Ε., χωριστού από το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο, για τη στήριξη της έγκαιρης εφαρμογής διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που είναι σημαντικές για τα κράτη- μέλη και για την ομαλή λειτουργία της ΟΝΕ. Η στήριξη αυτή θα βασίζεται σε δεσμεύσεις που θα περιλαμβάνονται σε «συμβατικές ρυθμίσεις» που συνάπτονται μεταξύ των κρατών-μελών και της Επιτροπής.

Εως πέντε χρόνια
Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα (από 18 μήνες έως 5 χρόνια), προβλέπεται η περαιτέρω ενίσχυση της συλλογικής άσκησης δημοσιονομικής και οικονομικής πολιτικής -συμπεριλαμβανομένης της φορολογικής πολιτικής και των πολιτικών απασχόλησης- η οποία θα συμβαδίζει με τη δημιουργία «δημοσιονομικού δυναμικού» (fiscal capacity) για την Ευρωζώνη, ως πρώτο βήμα προς τη δημιουργία αυτόνομου προϋπολογισμού. Σύμφωνα με την Επιτροπή, το δυναμικό αυτό θα πρέπει να βασίζεται σε ίδιους πόρους και να παρέχει επαρκή στήριξη για σημαντικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις σε μεγάλες οικονομίες που αντιμετωπίζουν προβλήματα. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε μεν να αναπτυχθεί βάσει του «εργαλείου σύγκλισης και ανταγωνιστικότητας», αλλά θα ήταν καλό να θεμελιώνεται σε νέες και ειδικές βάσεις στο πλαίσιο των Συνθηκών.

Ταμείο
Η Επιτροπή θεωρεί ότι ένα ταμείο απόσβεσης χρέους, το οποίο θα υπόκειται σε αυστηρούς όρους και η έκδοση ευρω-ομολόγων θα μπορούσαν επίσης να εξετασθούν ως βοηθητικά μέσα για τη μείωση του χρέους και τη σταθεροποίηση των χρηματοπιστωτικών αγορών. Την παρακολούθηση και τη διαχείριση των πόρων της Ευρωζώνης και των υπολοίπων μέσων θα πρέπει να αναλάβει ένα «Ταμείο της ΟΝΕ» που θα λειτουργεί στο πλαίσιο της Επιτροπής (εν είδει υπουργείου Οικονομικών της Ευρωζώνης) υποστηρίζει η Κομισιόν.

Μακροπρόθεσμα (πέραν των 5 ετών) και εφόσον υπάρχει επαρκές πνεύμα αλληλεγγύης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Επιτροπή θεωρεί πως θα ήταν δυνατή η κατάρτιση ενός αυτόνομου προϋπολογισμού για τη ζώνη του ευρώ, ο οποίος θα παρέχει δημοσιονομικό δυναμικό στην ΟΝΕ για τη στήριξη κρατών-μελών που πλήττονται από οικονομικούς κλυδωνισμούς. Σύμφωνα με την Επιτροπή, ένα βαθιά ολοκληρωμένο πλαίσιο οικονομικής και δημοσιονομικής διακυβέρνησης θα επέτρεπε την από κοινού έκδοση δημόσιου χρέους, εξέλιξη η οποία θα ενίσχυε τη λειτουργία των αγορών και την άσκηση νομισματικής πολιτικής. Αυτά τα αποφασιστικά και καινότομα βήματα θα ήταν το τελευταίο στάδιο της ΟΝΕ, καταλήγει η Επιτροπή.

[Φραγμοί στους οίκους αξιολόγησης διά χειρός Ε.Ε.]

Τον στενότερο έλεγχο των οίκων αξιολόγησης επιδιώκει η Ευρωπαϊκή Ενωση, που σχεδιάζει, μεταξύ άλλων, να επιβάλει περιορισμούς στο πότε μπορούν να βαθμολογούν την πιστοληπτική ικανότητα ενός κράτους και να βάλει στο «μικροσκόπιο» το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς. Στόχος είναι να περιοριστεί η επιρροή του κλάδου και να παταχθούν τα φαινόμενα σύγκρουσης συμφερόντων. Το προκαταρκτικό σχέδιο που ενέκριναν χθες το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Κύπρος (που έχει την κυλιόμενη προεδρία της Ε.Ε.) δίνει επίσης το δικαίωμα στους επενδυτές να μηνύουν τους οίκους αξιολόγησης αν χάσουν χρήματα εξαιτίας κακής επαγγελματικής πρακτικής ή βαριάς αμέλειας. Ο επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς Μισέλ Μπαρνιέ έκανε λόγο για ένα «ακόμα σημαντικό βήμα προς τη χρηματοοικονομική σταθερότητα». Ο κ. Μπαρνιέ εισηγήθηκε αυστηρότερους κανόνες για τους οίκους αξιολόγησης πέρυσι, υπό την πίεση της Γαλλίας και της Γερμανίας, που τους καταλόγισαν ευθύνες για την επιδείνωση της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη.