Η ώρα της αλήθειας για την Ελλάδα και την Ευρωζώνη

H επικείμενη Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ σηματοδοτεί την ώρα της αλήθειας για την Ελλάδα και την Ευρωζώνη. Λίγες όμως ημέρες πριν από το καθοριστικό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Ευρώπη και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εξακολουθούν, με αμείωτους ρυθμούς, να διασταυρώνουν τα ξίφη τους σχετικά με τη συνταγή εξόδου από την κρίση.





Το μόνο βέβαιο είναι ότι προς το παρόν οι δύο πλευρές κάθε άλλο παρά έτοιμες φαίνονται να δώσουν πειστικές απαντήσεις, καθώς οι διαφορές μεταξύ τους σε πολλά και σημαντικά ζητήματα παραμένουν ανυπέρβλητες.

Ενδεικτικό του χάσματος απόψεων που επικρατεί είναι ότι, κατά πάσα πιθανότητα, εγκαταλείπεται ο σχεδιασμός για τη σύγκληση Συνόδου Κορυφής της Ευρωζώνης την Παρασκευή το απόγευμα, μετά την ολοκλήρωση της Συνόδου της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Και αυτό γιατί δεν υπάρχει πολιτική βούληση από τους εταίρους για λύσεις «εδώ και τώρα».

Νέο τοπίο
Παρ' όλ' αυτά, η συνεδρίαση του Eurogroup της περασμένης Δευτέρας στο Λουξεμβούργο και κυρίως η επίσκεψη της Ανγκελα Μέρκελ στην Αθήνα, συνέβαλαν αποφασιστικά στην αλλαγή του διεθνούς κλίματος έναντι της Ελλάδας.

Οι μέχρι πρόσφατα απειλές και εκβιασμοί περί αποχώρησης της Ελλάδας από το ευρώ έχουν εκλείψει. Ωστόσο, η ηθική αυτή δικαίωση και η αναγνώριση των προσπαθειών της Ελλάδας δεν επαρκούν για να δοθεί άμεσα λύση.

Στις Βρυξέλλες και στην Ουάσιγκτον έχουν συνειδητοποιήσει ότι αμέσως μετά τη συμφωνία στην Αθήνα με την τρόικα, για το επώδυνο πακέτο μέτρων, έρχεται το πραγματικό πρόβλημα που αφορά πρωτίστως τους ελεγκτές. «Το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι η αντιμετώπιση της κατάστασης από την ίδια την Ελλάδα, αλλά οι διαφωνίες εντός της Ευρωζώνης και η διαμάχη Ευρωζώνης-Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου», αναφέρουν χαρακτηριστικά πηγές της Κομισιόν.

Στο επίκεντρο της «κόντρας» των δύο πλευρών του Ατλαντικού βρίσκονται η κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού, που θα προκύψει από την επιμήκυνση, την οποία θεωρούν αναγκαία όλο και περισσότεροι, και η βιωσιμότητα του χρέους. Σε αυτό το μπρα-ντε-φερ συγκρούονται δύο σχολές σκέψης για τον τρόπο αντιμετώπισης του ελληνικού ζητήματος.

Η πρώτη βασίζεται στο γεγονός ότι η καταβολή της δόσης, το κόστος της επιμήκυνσης και η διασφάλιση της βιωσιμότητας αποτελούν ένα ενιαίο πακέτο, του οποίου οι αλληλένδετοι κρίκοι θα επιλυθούν ταυτόχρονα.

Η λύση αυτή παρουσιάζει σοβαρούς κινδύνους για αισθητή καθυστέρηση στην καταβολή της δόσης στην Ελλάδα, όπως υποστηρίζει κυρίως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, που θεωρεί ότι «τίποτα δεν μπορεί να συμφωνηθεί εάν δεν συμφωνηθούν όλα». Ωστόσο, βασικό πρόβλημα παραμένει η κάλυψη του κόστους της επιμήκυνσης λόγω της κατηγορηματικής άρνησης της Γερμανίας για κούρεμα του δημοσίου χρέους.

Η συνταγή
Η δεύτερη σχολή, που όπως όλα δείχνουν θα επικρατήσει, προβλέπει για την Ελλάδα την αποσύνδεση της δόσης από την επίλυση της επιμήκυνσης και της βιωσιμότητας του χρέους και εκταμίευσή της το συντομότερο δυνατόν. Στο πλαίσιο αυτό καταβάλλεται προσπάθεια, σε διπλωματικό επίπεδο, να υιοθετήσουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες στη Σύνοδο Κορυφής μια ισχυρή πολιτική δήλωση στήριξης των προσπαθειών της Ελλάδας και να δώσουν εντολή στο Eurogroup να προχωρήσει στη λήψη απόφασης, μόλις εκπληρωθούν όλες οι προϋποθέσεις με βάση την έκθεση της τρόικας και τις σχετικές εισηγήσεις της ομάδας εργασίας της Ευρωζώνης.

Στόχος είναι η απόφαση για την εκταμίευση της δόσης να ληφθεί στις αρχές Νοεμβρίου, κατά τη διάρκεια έκτακτου Eurogroup, όπως ανακοίνωσε την Παρασκευή ο Ολι Ρεν.

Σύμφωνα με τις δηλώσεις που έκανε από το Τόκιο μέσα στην επόμενη εβδομάδα αναμένεται να κλείσει η συμφωνία κυβέρνησης-τρόικας για το πακέτο των νέων μέτρων και μεταρρυθμίσεων που θα ανοίξει τον δρόμο για την εκταμίευση της επόμενης δόσης.

Ο ίδιος τόνισε ότι περιμένει πως «οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης θα έχουν αποφασίσει την εκταμίευση της επόμενης δόσης για την Ελλάδα στο πρώτο μισό του Νοεμβρίου».

Εξάλλου, την εκτίμηση ότι οι διαβουλεύσεις της Αθήνας με την τρόικα βρίσκονται κοντά σε συμφωνία εξέφρασε χθες ο Σάιμον Ο'Κόνορ, εκπρόσωπος του επιτρόπου Οικονομίας Ολι Ρεν.

Τόνισε ειδικότερα ότι η Επιτροπή επιθυμεί μια «καλή και ισχυρή» απόφαση για την Ελλάδα και μια συμφωνία που θα επιτρέψει στη χώρα να «προχωρήσει» το πρόγραμμα προσαρμογής.

Ερωτηθείς σχετικά με το ζήτημα της επιμήκυνσης για την Ελλάδα, ο Σ. Ο'Κόνορ αρνήθηκε επί της ουσίας να απαντήσει, υπενθυμίζοντας ότι η επιμήκυνση που δόθηκε στην Ισπανία και την Πορτογαλία ήταν αποτέλεσμα της «αποτελεσματικής δράσης» που έλαβαν οι χώρες αυτές τόσο στο δημοσιονομικό όσο και στο διαρθρωτικό σκέλος της προσαρμογής. Ανάλογες αποφάσεις λαμβάνονται κατά περίπτωση, διευκρίνισε ο εκπρόσωπος της Κομισιόν.

Πάντως, με δεδομένες τις διχογνωμίες μεταξύ των εταίρων, προς το παρόν οι προσδοκίες για συνολική απάντηση στην κρίση από τη Σύνοδο αυτής της εβδομάδας είναι ελάχιστες και οι πάντες εναποθέτουν τις ελπίδες τους για πρόοδο στο συγκεκριμένο ζήτημα, κατ΄αρχάς στο Eurogroup της 12ης Νοεμβρίου, το οποίο θα επιχειρήσει να δώσει το περίγραμμα μιας λύσης εν όψει της Συνόδου Κορυφής στις 22-23 Νοεμβρίου.

Αρνητικό σενάριο θα ήταν να μη ληφθεί καμία απόφαση ούτε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Νοεμβρίου και να παραπεμφθούν οι προσπάθειες για οριστική λύση στη Σύνοδο του Δεκεμβρίου. Η τελευταία, επί κυπριακής προεδρίας, Σύνοδος θεωρείται η τελευταία ευκαιρία για την Α. Μέρκελ να προβεί σε ορισμένες υποχωρήσεις απαλύνοντας την έως τώρα σκληρή της στάση σε ευρωπαϊκά θέματα, προς όφελος της αλληλεγγύης.

Ο λόγος είναι ότι από τον Ιανουάριο η προεκλογική εκστρατεία στη Γερμανία εκτιμάται πως θα περιορίσει αισθητά τα περιθώρια ευελιξίας της Γερμανίδας καγκελαρίου.

Η τραπεζική ένωση
Ωστόσο, οι «27» εμφανίζονται διχασμένοι και στο θέμα της τραπεζικής ένωσης που αναμένεται να κυριαρχήσει στη διάρκεια της διήμερης Συνόδου Κορυφής αυτής της εβδομάδας. Το κοινό μέτωπο Γαλλίας-Ισπανίας για την προώθηση του εγχειρήματος, έως το τέλος του έτους, προσκρούει στις αντιρρήσεις της Γερμανίας, η οποία, για εσωτερικούς λόγους, χρονοτριβεί. Το Βερολίνο αντιδρά στη δημιουργία ενιαίας εποπτικής αρχής των ευρωπαϊκών τραπεζών, ζητώντας το πρώτο αυτό βήμα για την τραπεζική ενοποίηση να μετατεθεί κατά έναν χρόνο.

Η Γερμανία επιθυμεί να περιοριστεί η εποπτεία στις συστημικές τράπεζες, ώστε να εξαιρεθούν οι περιφερειακές της τράπεζες, γνωστές ως «λάντεσμπανκεν», οι οποίες έχουν διασυνδέσεις με τα περιφερειακά κέντρα εξουσίας, τα οποία είναι ιδιαίτερα δραστήρια, όπως είναι φυσικό, εν μέσω προεκλογικής εκστρατείας.

Για την Ισπανία όμως μια παρόμοια χρονική μετάθεση θα αποτελούσε ανυπέρβλητο εμπόδιο στις προθέσεις της Μαδρίτης για απευθείας ανακεφαλοποίηση των τραπεζών μέσα από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης, που αποφασίστηκε τον περασμένο Ιούνιο και θα τεθεί άμεσα σε εφαρμογή. Ωστόσο, αρκετά κράτη-μέλη επιχειρούν, τις τελευταίες ημέρες, να επανερμηνεύσουν τις αποφάσεις αυτές, δημιουργώντας πρόσθετα εμπόδια.

Τελικά, το ζητούμενο σε αυτήν τη Σύνοδο, όπου εκ των πραγμάτων ο πήχης των προσδοκιών θα πρέπει να θεωρείται χαμηλός, είναι κατά πόσον ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ θα ανοίξει τα χαρτιά του για την «ολοκλήρωση της αλληλεγγύης» την οποία επαγγέλλεται για την Ευρωζώνη.

Τα 8 δισ. της ύφεσης
Πιέσεις για τον κουμπαρά του ΔΝΤ

Με δεδομένη την άρνηση των χωρών-μελών του ευρώ να «βάλουν το χέρι στην τσέπη», αναζητούνται λύσεις για την κάλυψη των περίπου 12 δισ. που εκτιμά η Αθήνα ότι θα είναι το κόστος της επιμήκυνσης. Σύμφωνα με πληροφορίες, η Ευρωζώνη πιέζει το ΔΝΤ να «ξεπαγώσει» τα 8 δισ. ευρώ, τα οποία το Ταμείο έχει ως αποθεματικό για το ενδεχόμενο μεγαλύτερης ύφεσης. Επίσης, εξετάζεται το ενδεχόμενο «σημαντικής» μείωσης των επιτοκίων δανεισμού στα δάνεια που χορηγούνται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας στη χώρα μας.