Αλίμονο στους νέους;

Στη μελέτη υπό τον τίτλο «Παραγωγικές Θέσεις Εργασίας για την Ελλάδα» που δημοσιοποίησε στις 24/11/2014 η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (προσφέρεται στο διαδίκτυο για ξεφύλλισμα και ανάγνωση) υπάρχουν πολλά σημεία οικονομικής ανάλυσης, όπου θα άξιζε να σταθεί κανείς.




Από αυτά, σημειώνουμε σήμερα μία επισήμανση η οποία δεν αναφέρεται στην Ελλάδα? αλλά στη Φινλανδία, και η οποία, καίτοι μόνον εμμέσως οικονομική, ορθά συμπεριελήφθη (βλ. σελ. 130, Πλαίσιο 4.2) στη μελέτη.

Ως γνωστόν η Φινλανδία, ως οικονομία και κοινωνία, έζησε το 1989-1993 μία κατάρρευση. Αιτία, αφενός η εκεί χρηματοπιστωτική κρίση, αφετέρου η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, με την οποία είχε μεγάλο εύρος οικονομικών συναλλαγών. Η κατάρρευση οδήγησε σε απώλεια του 13% του ΑΕΠ, σε ανεργία στο 20%, σε περιορισμό των δημοσίων δαπανών, σε συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους, κ.ο.κ.

Αυτό που συμπεριλαμβάνει η μελέτη της ΔΟΕ για την Ελλάδα είναι η επισήμανση φινλανδικής μελέτης (Paananen et. al. 2012) η οποία «παρακολούθησε» όλα τα παιδιά που γεννήθηκαν το έτος 1987 (60.069) από την προγεννητική περίοδο έως το 2008, χρησιμοποιώντας επίσημα μητρώα των αρχών. Εξετάζοντας όλα τα παιδιά που άρχισαν να μεγαλώνουν στις συνθήκες της φινλανδικής κατάρρευσης έδειξε ότι αν και το μεγαλύτερο μέρος αυτών των νέων βρίσκεται, δύο δεκαετίες μετά, σε καλή κατάσταση, μία σημαντική ομάδα, το 20% αυτών, που μεγάλωσε στο περιβάλλον κατάρρευσης της δεκαετίας του 1990 χρειάζεται υποστήριξη για την ανάπτυξη των δεσμών της με την κοινωνία.

Ειδικότερα, το 20% των νέων είχε δεχθεί εξειδικευμένη ψυχιατρική φροντίδα ή φαρμακευτική αγωγή για προβλήματα ψυχικής υγείας πριν από την ηλικία των 21 ετών, το 18% είχε ολοκληρώσει μόνο την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, και από αυτούς το 40% είχε σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας, είχε δεχθεί βοήθεια κοινωνικής στήριξης το 23%, ενώ το 26% είχε ποινικό μητρώο πταισμάτων ή καταδίκες, και το 3% είχε τεθεί σε καθεστώς περιορισμού και εγκλεισμού. Κι αυτά στη Φινλανδία που βγήκε εγκαίρως από την κατάρρευση, με ένα οικονομικό θαύμα μετασχηματισμού και μια επανάσταση στην εκπαίδευσή της.

Οι μακροπρόθεσμες αρνητικές επιπτώσεις για τους νέους οφείλονται στο ότι κατά το πρώτο διάστημα της παιδικής τους ηλικίας οι υπηρεσίες που απευθύνονταν σε παιδιά και οικογένειες μειώθηκαν σημαντικά και το έργο πρόληψης επηρεάστηκε αρνητικά. Οι μειώσεις αφορούσαν, μεταξύ άλλων, στους προληπτικούς ελέγχους υγείας στα σχολεία, τις επισκέψεις προγεννητικής φροντίδας, τις υπηρεσίες που παρέχονται σε οικογένειες με παιδιά, και τους πόρους για σχολεία και παιδικούς σταθμούς.

Στην φινλανδική μελέτη τεκμηριώνεται, για μία ακόμη φορά, ότι οι αρνητικοί παράγοντες και τα δυσμενή περιβάλλοντα συχνά ενδυναμώνουν τα πρόσωπα, εν προκειμένω ορισμένους νέους, ώστε με υπερβάσεις και προσαρμογές να οδηγούνται σε ατομική και οικογενειακή ευπραγία. Όμως αυτό δεν ισχύει για μεγάλες ομάδες και για ολόκληρες γενεές. Γι' αυτό η σχετική υπόμνηση στη μελέτη της ΔΟΕ για την Ελλάδα, για τις μακροπρόθεσμες αρνητικές επιπτώσεις ορισμένων επιλογών πολιτικής πρέπει να τύχει προσοχής.