Δεν πείθει το σχέδιο Γιούνκερ για τις επενδύσεις

Τo σχέδιο Γιούνκερ για την τόνωση των επενδύσεων στην Ε.Ε. συζήτησαν χθες οι υπουργοί Οικονομίας Γαλλίας και Γερμανίας, Μακρόν και Γκάμπριελ.




Μετά τη συνάντηση σε κοινή τους δήλωση «καλωσόρισαν το σχέδιο», αν και αμφότεροι τις προηγούμενες ημέρες διατύπωσαν επιφυλάξεις. Ο Γάλλος υπουργός ζήτησε 60-80 δισ. ευρώ «ζεστό» χρήμα, που θα μπορούσε να προκύψει από τα αδιάθετα κεφάλαια των μηχανισμών στήριξης, από αύξηση του κοινοτικού προϋπολογισμού ή από μεγαλύτερη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (EΤΕπ). Στην πρώτη περίπτωση, όμως, θα έμενε απροστάτευτη η Ευρωζώνη σε ενδεχόμενο νέο γύρο δημοσιονομικής κρίσης, τη δεύτερη δεν θέλει ούτε να ακούσει η Βρετανία και η αύξηση της συμβολής της ΕΤΕπ θα έθετε σε κίνδυνο την πιστοληπτική της αξιολόγηση (σήμερα ΑΑΑ), κάτι που δεν δέχεται το Βερολίνο.

Η γερμανική πλευρά αποδέχεται πάντως ότι τα κεφάλαια που διατίθενται «δεν είναι επαρκή» και προσθέτει ότι «επίσης δεν είναι σαφές πού θα χρησιμοποιηθούν». Τις επόμενες ημέρες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει κατάλογο με επενδυτικά σχέδια, στη βάση προτάσεων που απέστειλαν τα κράτη-μέλη τις προηγούμενες εβδομάδες. Το περιεχόμενο του καταλόγου φαίνεται ότι απασχόλησε μεγάλο μέρος της χθεσινής συνάντησης των δύο υπουργών, που εξήγγειλαν ότι θα παρουσιάσουν κοινή πρόταση για την τόνωση των επενδύσεων.

Με επιφυλάξεις υποδέχθηκαν το σχέδιο Γιούνκερ και οι περισσότεροι αναλυτές, θεωρώντας ότι θυμίζει υπερβολικά τον... θαύμα της Κανά: Προβλέπει ότι 8 δισ. ευρώ από τον κοινοτικό προϋπολογισμό θα αξιοποιηθούν ως εγγύηση για να αντληθεί χρηματοδότηση 16 δισ. ευρώ. Καθώς είναι απίθανο όλα τα επενδυτικά προγράμματα να αποτύχουν ταυτόχρονα, η προσφορά εγγύησης στο 50% του ποσού θεωρείται λογική. Τις εγγυήσεις θα αξιοποιήσει η ΕΤΕπ, προσθέτοντας η ίδια 5 δισ. ευρώ. Τα 21 δισ. ευρώ που θα προκύψουν θα χρησιμοποιηθούν και πάλι ως εγγύηση για έκδοση ομολόγων, μέσω των οποίων θα αντληθούν 60 δισ. ευρώ από την αγορά. Αυτά τα χρήματα θα χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση επενδυτικών προγραμμάτων μέσω σύμπραξης με τον ιδιωτικό τομέα, σε αναλογία «1-4».

Συνολικά, δηλαδή, θα προκύψουν περί τα 300 δισ. ευρώ από τα μόλις 8 δισ. ευρώ που θα δεσμευτούν από τον κοινοτικό προϋπολογισμό. Πρόκειται για ένα σύνθετο χρηματοοικονομικό προϊόν (synthetic CDO για τους περισσότερο μυημένους) που θα επιτρέψει να τονωθούν οι επενδύσεις χωρίς να δημιουργηθεί δημόσιο χρέος. Παρά τα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια οι ιδιώτες αποφεύγουν να χρηματοδοτήσουν επενδύσεις, με αποτέλεσμα οι σχετικές δαπάνες στην Ε.Ε. να έχουν υποχωρήσει 15% από τα επίπεδα του 2007. Το «πακέτο Γιούνκερ» φιλοδοξεί να διαλύσει τις επιφυλάξεις των ιδιωτών, με την υπόσχεση τα κεφάλαια από την ΕTEπ να είναι τα πρώτα που «κουρεύονται» σε περίπτωση ζημιών. «Πολλοί είναι δύσκολο να αποδεχθούν ότι οι ζημιές θα κοινωνικοποιούνται εις βάρος των φορολογούμενων της Ε.Ε., ενώ τα κέρδη θα ιδιωτικοποιούνται από επενδυτές και τραπεζίτες», υποστήριζε προχθές ο αρθρογράφος της Wall Street Journal, Σάιμον Νίξον.

Ερωτήματα προκύπτουν και από την απουσία ρευστού, καθώς η συμβολή του Δημοσίου περιορίζεται σε εγγυήσεις, που θα μπορούσε να μην αποδειχθούν αξιόπιστες (π.χ. εξαιτίας νομικών ή πολιτικών εμποδίων που θα προκύψουν στην πορεία). Διαφορετικό είναι να υπάρχει «ζεστό» ρευστό 1 δισ. ευρώ που θα απορροφήσει τις όποιες ζημιές και διαφορετικό να δεσμεύονται 28 κυβερνήσεις ότι θα διαθέσουν 1 δισ. ευρώ για να καλύψουν ζημίες, εφόσον προκύψουν. Για τον λόγο αυτό, θεωρείται αμφίβολο κατά πόσο τελικά τα 60 δισ. ευρώ θα προσελκύσουν ιδιωτικά κεφάλαια 240 δισ. ευρώ. Ακόμα και στην περίπτωση που τα καταφέρουν, ποτέ δεν θα μάθουμε κατά πόσο αυξήθηκαν οι ιδιωτικές επενδύσεις, αφού μέρος εκείνων που θα γίνουν μπορεί έτσι κι αλλιώς να πραγματοποιούνταν. Για όλους αυτούς τους λόγους το σχέδιο Γιούνκερ δεν θεωρείται επαρκές να... σώσει την παρτίδα και οι ελπίδες στρέφονται (και πάλι) στην αυριανή συνεδρίαση της διοίκησης της ΕΚΤ.