Τέσσερα δισ. μείον τα έσοδα στα κρατικά ταμεία

Μεγάλες αποκλίσεις σε όλα τα βασικά μεγέθη του προϋπολογισμού, «μαύρες τρύπες» και αποτυχία του φορολογικού και τελωνειακού εισπρακτικού μηχανισμού, καθώς και πολύ χαμηλή απορροφητικότητα κονδυλίων του ΕΣΠΑ συνθέτουν το «παζλ» του απολογισμού για την προηγούμενη οικονομική χρονιά.




Σε σχετική έκθεσή του (διαδήλωση) του Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΣ) κρούει τον κώδωνα και επισημαίνει «την επιτακτική ανάγκη να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα των εισπρακτικών μηχανισμών του κράτους» αλλά και να επισπευσθούν μέτρα για την είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών και για την εκδίκαση των φορολογικών υποθέσεων.

Παρενέργειες
Η υστέρηση που εμφάνισαν τα προϋπολογισθέντα έσοδα αποδίδονται κατά ένα μεγάλο μέρος στη μείωση των εισπραχθέντων φόρων που ήλθε ως φυσική συνέπεια της μείωσης των μισθών και των συντάξεων, και που εμφάνισε ταυτόχρονα άλλη μία παρενέργεια, τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, με αποτέλεσμα να χρειαστεί να αυξηθεί η κρατική επιχορήγησή τους. Οι διαπιστώσεις αυτές μολονότι αξιολογούν απολογιστικά το τι συνέβη και τι πήγε στραβά στο προηγούμενο έτος, εντούτοις προδιαθέτουν και για την αποτελεσματικότητα των νέων μέτρων.

Στα προβληματικά σημεία της έκθεσης του ΕΣ συγκαταλέγονται τα σχόλια για την εκτόξευση του δημόσιου χρέους στις αρχές του 2012 σε 367,9 δισ. ή 176,45% του ΑΕΠ έναντι 340,3 δισ. ή 147,7% του ΑΕΠ ένα έτος νωρίτερα, με συνέπεια την αύξησή του κατά 27,6 δισ. ή 8,14% και ως ποσοστό του ΑΕΠ κατά 23,38%.

Τα καθαρά εισπραχθέντα έσοδα ήταν κατά 4,2 δισ. λιγότερα των προϋπολογισθέντων (7,09%). Τα φορολογικά έσοδα (άμεσοι και έμμεσοι φόροι) μειώθηκαν κατά 2,2 δισ. (4,9%) από το προηγούμενο οικονομικό έτος, παρουσιάζοντας υστέρηση 5,3 δισ. (10,87%) έναντι των προβλέψεων.

Σε κώμα ο εισπρακτικός μηχανισμός
Βεβαιώνονται δύο, εισπράττεται ένα ευρώ

Τα έσοδα από φόρους εισοδήματος παρουσίασαν «από τα χαμηλότερα ποσοστά εισπραξιμότητας» (79,8%) έναντι των προβλέψεων (10,5 έναντι 13,2 δισ.) αφού προβλεπόταν να αυξηθούν κατά 6,5% λόγω της κατάργησης διαφόρων φοροαπαλλαγών της, ένταξης όλων των εισοδημάτων στην ευρεία φορολογική κλίμακα και της θέσπισης νέων τεκμηρίων, κυρίως για τους ελεύθερους επαγγελματίες.

Την «παρτίδα» των εσόδων έσωσαν κατά κάποιο τρόπο το «χαράτσι» μέσω ΔΕΗ και οι ειδικές και έκτακτες εισφορές (αλληλεγγύης κ.λπ.) χωρίς πάντως να μπορέσουν να αντισταθμίσουν την υστέρηση.

Αλλά και οι φόροι προηγούμενων ετών εμφάνισαν σημαντική υστέρηση αφού εισπράχθηκε μόλις 1,56 δισ. δηλαδή το 65,5% των προβλεφθέντων (2,38 δισ.) και ενώ την προηγούμενη χρονιά είχαν εισπραχθεί 2,6 δισ.

Μείωση υπήρξε και στην είσπραξη των έμμεσων φόρων, όπως στην είσπραξη του ΦΠΑ κατά 4,92%, του φόρου συναλλαγών (κατά 21,65%), άλλων φόρων κατανάλωσης (κατά 25%), προστίμων, προσαυξήσεων (κατά 19%). Τα βεβαιωθέντα έσοδα διαμορφώθηκαν σε 104,5 δισ. από τα οποία εισπράχθηκαν τελικά 55,2 δισ. (ποσοστό 52,87%). Το εισπρακτέο υπόλοιπο του απολογισμού της 31-12-2011 ανήλθε σε 43,9 δισ. (21% του ΑΕΠ) και αυξήθηκε έναντι του προηγούμενου έτους κατά 5,2 δισ. (13,5%).

Είναι προφανές -τονίζει το ΕΣ- ότι «στη μείωση του ελλείμματος του κρατικού προϋπολογισμού θα συμβάλει αποφασιστικά η εισροή χρημάτων στα κρατικά ταμεία που (με το ισχύον λογιστικό σύστημα) επιβάλλει τη σταδιακή μείωση των απαιτήσεων και όχι την αύξησή τους».

Το ΕΣ επισημαίνει το εισπρακτέο υπόλοιπο στην έκτακτη εισφορά, στα μεγάλα κέρδη επιχειρήσεων, αλλά και το ανείσπρακτο υπόλοιπο 3,7 δισ. των τελωνείων της χώρας, όπως εντοπίστηκε ύστερα από επιτόπιο έλεγχο που παράγγειλε ο πρόεδρος ΕΣ Ι. Καραβοκύρης, στα τέλη του περασμένου Απριλίου. Διαπιστώθηκαν σημαντικές δυσχέρειες στην εφαρμογή αποτελεσματικής εισπρακτικής πολιτικής και στον τομέα αυτόν.

Ιδιαίτερα αυξημένες (κατά 52,48% έναντι της προηγούμενης χρονιάς) είναι οι πληρωμές για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους, κατά 30,5 δισ., που ανέρχονται σε 42,5% του ΑΕΠ και αποκλίνουν από τις προβλέψεις του προϋπολογισμού κατά 23 δισ. (35,37%).

Δημόσιο χρέος
Σχετικά με την αύξηση του δημόσιου χρέους κατά το προηγούμενο οικονομικό έτος στο 176,4% του ΑΕΠ (367,9 δισ.), το ΕΣ τονίζει ότι αυτή οφείλεται στην κάλυψη του ελλείμματος της κεντρικής κυβέρνησης, στην ανάληψη των χρεών διαφόρων φορέων (ΟΑΣΑ, ΤΡΑΜ ΑΕ από δάνεια 2,09 δισ.) στην εξόφληση υποχρεώσεων παλαιοτέρων ετών (προμηθευτές νοσοκομείων, αποζημιώσεις για την πρώην Ολυμπιακή Αεροπορία).

Το ΕΣ υπογραμμίζει ότι η ονομαστική αύξηση του δημόσιου χρέους σε συνδυασμό με την ταυτόχρονη μείωση του ΑΕΠ, έχει ως αποτέλεσμα τη διαχρονική επιδείνωση της σχέσης δανεισμού / ΑΕΠ. Η σχέση αυτή μπορεί να ανατραπεί -τονίζει- εφόσον συντρέξουν δύο προϋποθέσεις: 1) Να αυξηθεί το ΑΕΠ (οικονομική μεγέθυνση) σε ρυθμούς μεγαλύτερους του μέσου πραγματικού επιτοκίου δανεισμού της χώρας και 2) να δημιουργηθούν πρωτογενή πλεονάσματα επί σειρά ετών.

ΕΣΠΑ
Χτύπησε καμπανάκι

Μολονότι το 2011 τέθηκαν σημαντικοί στόχοι για ανασύνταξη και εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης, ψηφιακή σύγκλιση, κατάρτιση ανέργων κ.λπ. τα αντίστοιχα επιχειρησιακά προγράμματα -τονίζει το ΕΣ- παρουσίασαν ιδιαίτερα χαμηλή απορροφητικότητα, με συνέπεια να μην προκύπτει σημαντική αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων. Η έκθεση κτυπά το «καμπανάκι» και για την απορροφητικότητα κοινοτικών κονδυλίων για έργα, αλλά και τον κίνδυνο να απαιτηθεί από την ΕΕ η επιστροφή χρηματοδοτήσεων, σε περιπτώσεις που δεν έχουν ολοκληρωθεί.