Aπό 1η Σεπτέμβρη οι αιτήσεις για εξωδικαστικό συμβιβασμό των υπερχρεωμένων

Περίπου 150.000 δανειολήπτες αναμένεται να εκδηλώσουν ενδιαφέρον για να ενταχθούν στο νόμο για τη ρύθμιση οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων, ανέφερε η υπουργός Οικονομίας, Λούκα Κατσέλη, στην παρουσίαση του προγράμματος.


Ανέφερε ότι οι δανειολήπτες θα μπορούν να υποβάλλουν αιτήσεις για εξωδικαστικό συμβιβασμό από την 1η Σεπτεμβρίου, ενώ από τις αρχές του 2011 τα Ειρηνοδικεία θα κρίνουν αν ο ενδιαφερόμενος βρίσκεται ή όχι σε αδυναμία πληρωμής.



Ποιοι εντάσσονται στο σχέδιο νόμου;

Στις ρυθμίσεις του σχεδίου νόμου υπάγονται όλα τα φυσικά πρόσωπα, καταναλωτές και επαγγελματίες, που δεν έχουν πτωχεύσει και έχουν μόνιμη αδυναμία πληρωμής των οφειλών τους. Εξαίρεση αποτελούν οι έμποροι, οι οποίοι όμως τονίζεται ότι έχουν από την υφιστάμενη νομοθεσία τη δυνατότητα να προσφύγουν στη διαδικασία του πτωχευτικού κώδικα.

Ποιες οφειλές δεν ρυθμίζονται;

Δεν επιτρέπεται η ρύθμιση οφειλών που

α) έχουν αναληφθεί το τελευταίο έτος πριν την υποβολή της αίτησης για την έναρξη της διαδικασίας

β) που προέκυψαν από αδικοπραξία που διαπράχθηκε με δόλο, διοικητικά πρόστιμα, χρηματικές ποινές, φόρους και τέλη προς το Δημόσιο και τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρώτου και δευτέρου βαθμού, τέλη προς Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και εισφορές προς οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης.

Ποια χρέη αφορά;

Το σχέδιο νόμου αφορά όλα τα χρέη με εξαίρεση οφειλές από αδικοπραξία που διαπράχθηκε με δόλο, διοικητικά πρόστιμα, χρηματικές ποινές, οφειλές από φόρους και τέλη προς το Δημόσιο και εισφορές προς τους οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης. Δεν υπάγονται επίσης σε ρύθμιση οφειλές που έχουν αναληφθεί το τελευταίο έτος πριν την υποβολή της αίτησης ρύθμισης.

Τι γίνεται αν ο οφειλέτης δεν μπορεί να καταβάλει κανένα ποσό για την εξόφληση μέρους των χρεών;

Το δικαστήριο έχει τη δυνατότητα να ορίσει πολύ μικρό ποσό για καταβολή στους πιστωτές. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις μπορεί ακόμη να επιτρέψει στον οφειλέτη, ιδίως αν αυτός είναι άνεργος ή έχει σοβαρά προβλήματα υγείας να μην δίνει για ορισμένη περίοδο κανένα απολύτως ποσό.

Η απόφαση αυτή σε κάθε περίπτωση θα επανεξετάζεται από το δικαστήριο κάθε 5-6 μήνες.

Τι γίνεται με την ακίνητη περιουσία του οφειλέτη;

Αυτή ρευστοποιείται από το σύνδικο που ορίζει το δικαστήριο για να πληρωθούν χρέη προς τους πιστωτές.

Και αν ο οφειλέτης έχει μόνο μια ιδιόκτητη κύρια κατοικία;

Ο οφειλέτης έχει τη δυνατότητα να εξαιρέσει από τη ρευστοποιήσιμη περιουσία την κύρια κατοικία του, εφόσον αυτή δεν υπερβαίνει σε εμβαδόν τα όσα ορίζει ο νόμος για όριο αφορολόγητης απόκτησης πρώτης κατοικίας, προσαυξημένο κατά πενήντα τοις εκατό.

Προϋπόθεση για να συμβεί αυτό είναι να αναλάβει ο οφειλέτης με το μέσο επιτόκιο ενός στεγαστικού δανείου, για χρονικό διάστημα που μπορεί να φθάνει μέχρι 20 έτη την εξυπηρέτηση χρεών που αντιστοιχούν στο 85% της εμπορικής αξίας της κατοικίας. Αν δεν τηρήσει την εξυπηρέτηση αυτού του χρέους (εμφανίζει καθυστερήσεις μεγαλύτερες των δύο μηνών), προχωρούν οι διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης (πλειστηριασμού της ακινήτου).

Πότε επέρχεται η απαλλαγή από το υπόλοιπο των χρεών;

Όταν περάσουν τέσσερα χρόνια και έχει τηρήσει ο οφειλέτης τις υποχρεώσεις της ρύθμισης έρχεται η απαλλαγή.

Που υποβάλλεται η αίτηση για τη ρύθμιση;

Αρχικά ο οφειλέτης πρέπει να καταθέσει αίτηση στο γραμματέα του αρμόδιου δικαστηρίου η οποία θα περιέχει

α) κατάσταση της περιουσίας του οφειλέτη και των κάθε φύσης εισοδημάτων του ίδιου και του συζύγου του,

β) κατάσταση των πιστωτών του και των απαιτήσεων τους κατά κεφάλαιο, τόκους και έξοδα και

γ) σχέδιο διευθέτησης οφειλών, που να λαμβάνει υπόψη με εύλογο τρόπο και συσχέτιση τόσο τα συμφέροντα των πιστωτών, όσο και την περιουσία, τα εισοδήματα και την οικογενειακή κατάσταση του οφειλέτη.

Με την αίτηση ή μέσα σε ένα μήνα από την υποβολή της αίτησης θα πρέπει να προσκομιστούν η βεβαίωση για την διενέργεια του εξωδικαστικού συμβιβασμού, υπεύθυνη δήλωση για την ορθότητα των στοιχείων που δηλώνει και τα έγγραφα που έχει και αποδεικνύουν τις οφειλές του.

Η προσπάθεια συμβιβασμού πρέπει να έχει προηγηθεί της αίτησης. Ποιος την αναλαμβάνει;

Πριν την υποβολή της αίτησης ο οφειλέτης υποχρεούται να κάνει προσπάθεια συμβιβασμού με τους πιστωτές. Την προσπάθεια συμβιβασμού πριν την υποβολή της αίτησης για τον οφειλέτη αναλαμβάνει ο Συνήγορος του Καταναλωτή ή Επιτροπή Φιλικού Διακανονισμού που λειτουργεί ήδη σε κάθε νομαρχία ή Ένωση Καταναλωτών ή ο Μεσολαβητής Τραπεζικών Επενδυτικών Υπηρεσιών ή δικηγόρος ή άλλος δημόσιος ή ιδιωτικός φορέας μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορέας που συνδράμει καταναλωτές σε ζητήματα υπερχρέωσης.

Ο συμβιβασμός θεωρείται ότι επετεύχθει εάν συμφωνήσει το 51% των πιστωτών.

Πως γίνεται και αποδεικνύεται η προσπάθεια συμβιβασμού πριν την υποβολή της αίτησης;

Δεν υπάρχει κάποια διαδικασία που θα πρέπει απαραίτητα να ακολουθηθεί. Η προσπάθεια συμβιβασμού γίνεται προς όλους τους πιστωτές και αποδεικνύεται με βεβαίωση του φορέα που την έχει αναλάβει.

Τα μέρη είναι ελεύθερα να συμφωνήσουν ότι κρίνουν προς το συμφέρον τους. Για το συμβιβασμό συντάσσεται πρακτικό που επικυρώνεται από τον αρμόδιο Ειρηνοδίκη.

Μπορεί ο οφειλέτης να συντάξει μόνος του την αίτηση;

Τα αρμόδια υπουργεία θα εκδώσουν υποδείγματα αιτήσεων, πιστοποιητικών, δηλώσεων, καταστάσεων και σχεδίων διευθέτησης οφειλών με σκοπό να διευκολύνουν τη σύνταξή τους από τον ίδιο τον οφειλέτη.

Είναι υποχρεωτική η παράσταση δικηγόρου;

Όχι, δεν είναι. Ο οφειλέτης μπορεί να υποβάλει και να παρασταθεί μόνος στο δικαστήριο. Θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει χωρίς αμοιβή τη βοήθεια ενός από τα πρόσωπα ή τους φορείς που συνδράμουν τους καταναλωτές σε θέματα υπερχρέωσης.

Τι γίνεται με τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης (διαδικασίες πλειστηριασμού) που βρίσκονται σε εξέλιξη ή με τα οποία απειλείται ο οφειλέτης;

Δεν σταματούν αυτομάτως. Ο οφειλέτης όμως μπορεί να τα σταματήσει με αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, και εφόσον πιθανολογείται ότι η αίτηση για τη ρύθμιση των οφειλών θα ευδοκιμήσει.

Προσοχή: Στην περίπτωση των στεγαστικών δανείων, για να είναι ισχυρή η αναστολή, ο οφειλέτης θα πρέπει να καταβάλει από το χρονικό διάστημα της αίτησης και μέχρι την έκδοση της απόφασης τη δόση ενήμερης οφειλής.

Δεν υποχρεούται δηλαδή να αποπληρώσει τις ληξιπρόθεσμες δόσεις πριν την υποβολή της αίτησης.

Χρειάζεται να γίνει νέα προσπάθεια συμβιβασμού ενώπιον του δικαστηρίου;

Το σχέδιο νόμου υποχρεώνει τα μέρη (οφειλέτη και πιστωτές) σε μία νέα προσπάθεια επιδίωξης συμβιβασμού ενώπιον του δικαστηρίου.

Ο συμβιβασμός ενώπιον του Δικαστηρίου είναι δυνατόν να επιτευχθεί ακόμη κι αν δεν συμφωνούν όλοι οι πιστωτές, αλλά συμφωνούν μόνο πιστωτές με απαιτήσεις που υπερβαίνουν το ήμισυ των οφειλών. Σε κάθε περίπτωση πάντως θα πρέπει να συμφωνούν οι πιστωτές που έχουν εμπράγματες εξασφαλίσεις (υποθήκες κλπ).

Ποια είναι η διαδικασία του δικαστικού συμβιβασμού;

Στο πρώτο μήνα από την υποβολή της αίτησης, επιδίδεται η αίτηση στους πιστωτές. Στο δεύτερο μήνα οι πιστωτές απαντούν αν αποδέχονται το σχέδιο διευθέτησης (ρύθμισης) των οφειλών που προτείνει ο οφειλέτης. Οι πιστωτές μπορούν να προτείνουν τροποποιήσεις. Στο πρώτο ήμισυ του τρίτου μήνα ο οφειλέτης μπορεί να υποβάλει τροποποιημένο σχέδιο. Στις επόμενες είκοσι ημέρες, απαντούν οι πιστωτές αν αποδέχονται το τροποποιημένο σχέδιο.

Τι γίνεται σε περίπτωση που ο πιστωτής δεν υποβάλει παρατηρήσεις στο σχέδιο ρύθμισης μέσα στις προηγούμενες προθεσμίες;

Θεωρείται ότι αποδέχεται το σχέδιο ρύθμισης.

Πως παρακολουθούν ο οφειλέτης και οι πιστωτές τη διαδικασία;

Στη Γραμματεία του αρμόδιου Ειρηνοδικείου τηρείται φάκελος για τον συγκεκριμένο οφειλέτη στον οποίο έχουν πρόσβαση όλοι οι πιστωτές, και ο οποίος φάκελος ενημερώνεται με όλες τις εξελίξεις.

Σε περίπτωση που προκύπτει ο συμβιβασμός γίνεται η δίκη;

Όχι. Ο Ειρηνοδίκης επικυρώνει τον συμβιβασμό.

Με συμφέρει να προχωρήσω σε συμβιβασμό;

Αυτό σε κάθε περίπτωση θα το κρίνει ο καθένας ξεχωριστά, όμως σύμφωνα με το υπουργείο υπάρχουν σημαντικά κίνητρα προς αυτήν τη κατεύθυνση.

►Για τους οφειλέτες: Μπορούν να επιτύχουν πιο ευέλικτη ρύθμιση, να μειώσουν το κόστος της διαδικασίας, να αποφύγουν τα μειονεκτήματα και τους κινδύνους της δικαστικής ρύθμισης (μακρόχρονη παραμονή στον ΤΕΙΡΕΣΙΑ, δημοσιότητα της υπαγωγής σε ρύθμιση, περιορισμοί στην υποβολή νέας αίτησης, παρακολούθηση των περιουσιακών στοιχείων, τήρηση αυξημένων υποχρεώσεων, κ.ά).

►Για τους πιστωτές: Μπορούν να επιτύχουν εξυπηρέτηση μεγαλύτερου ποσοστού του χρέους, ταχύτερη έναρξη της αποπληρωμής, εξασφαλίσεις από τρίτα πρόσωπα κ.ά.

Πως γίνεται η δικαστική ρύθμιση των οφειλών σε περίπτωση που αποτύχει ο δικαστικός συμβιβασμός;

Το Δικαστήριο ελέγχει κατά τη δικάσιμο που έχει οριστεί τη συνδρομή των προϋποθέσεων για τη ρύθμιση των χρεών και κρίνει ότι δεν επαρκούν τα περιουσιακά στοιχεία και εισοδήματά του για την αποπληρωμή των χρεών προχωρά στη ρύθμιση των οφειλών.

Ο οφειλέτης αναλαμβάνει την υποχρέωση να καταβάλλει κάθε μήνα και για χρονικό διάστημα τεσσάρων ετών μέρος του εισοδήματός του στους πιστωτές.

Το ύψος των μηνιαίων καταβολών καθορίζεται από το δικαστήριο λαμβάνοντας υπόψη τα εισοδήματά του, τη δυνατότητα συνεισφοράς του συζύγου και σταθμίζοντας αυτά με τις βιοτικές ανάγκες του ιδίου και των προστατευομένων μελών της οικογενείας του.

Αναπροσαρμόζονται οι μηνιαίες καταβολές κατά τη διάρκεια της ρύθμισης;

Το δικαστήριο μπορεί να προβλέπει την αναπροσαρμογή τους με έναν αντικειμενικό δείκτη αναφοράς (π.χ. τιμάριθμο). Μπορεί όμως το δικαστήριο με αίτηση του οφειλέτη ή πιστωτή να διατάξει την αναπροσαρμογή της δόσης σε περίπτωση ιδίως που βελτιωθεί το εισόδημα του οφειλέτη.

Η αναπροσαρμογή θα ισχύσει αναδρομικά από το χρόνο υποβολής της αίτησης αναπροσαρμογής.

Τι πρέπει να κάνει ο οφειλέτης αν το εισόδημά του αυξηθεί κατά τη διάρκεια της τετραετούς περιόδου ρύθμισης;

Να το γνωστοποιήσει μέσα σε ένα μήνα στη Γραμματεία του δικαστηρίου και στους πιστωτές του, ώστε να ληφθεί υπόψη (συμβιβαστικά ή με απόφαση του δικαστηρίου) για την αναπροσαρμογή της μηνιαίας καταβολής. Αν δεν το κάνει, κινδυνεύει να εκπέσει από τη ρύθμιση και να αναβιώσουν όλα τα χρέη.

Ποιες είναι οι συνέπειες αν ο οφειλέτης δεν είναι ειλικρινής και συνεπής στις δηλώσεις του;

Ο οφειλέτης έχει την υποχρέωση να υποβάλει ειλικρινή δήλωση για τα περιουσιακά στοιχεία και εισοδήματά του και να δηλώνει κατά τη διάρκεια της ρύθμισης όλες τις περιουσιακές μεταβολές που ενδιαφέρουν τους πιστωτές.

Αν δεν το κάνει, από δόλο ή βαριά αμέλεια, θα εκπέσει από τη ρύθμιση οφειλών και την απαλλαγή που έχει ήδη αποφασιστεί. Μπορεί μάλιστα να ανακληθεί η απαλλαγή, αν αποδειχθεί η αποσιώπηση ή απόκρυψη εισοδημάτων μετά την περίοδο της τετραετίας. Η ψευδής δήλωση συνεπάγεται εξάλλου και ποινικές ευθύνες.

Πόσο καιρό μένουν τα δεδομένα του οφειλέτη για τη ρύθμιση στον ΤΕΙΡΕΣΙΑ;

Η αίτηση ρύθμισης καταχωρείται στον ΤΕΙΡΕΣΙΑ και η υπαγωγή του οφειλέτη στη διαδικασία ρύθμισης των χρεών καταχωρείται στον ΤΕΙΡΕΣΙΑ, μέχρι πέντε χρόνια μετά την απαλλαγή του από τα χρέη.

Προβλέπεται κάποια άλλη διαδικασία δημοσιοποίησης για την αίτηση και υπαγωγή σε ρύθμιση χρεών με απαλλαγή;

Στη Γραμματεία κάθε Ειρηνοδικείου, και στο Ειρηνοδικείο Αθηνών για όλη τη χώρα, τηρείται αλφαβητικό αρχείο των προσώπων που έχουν υποβάλει την αίτηση ρύθμιση χρεών με απαλλαγή. Τα ονόματα διαγράφονται από το αρχείο ένα έτος μετά την απόρριψη ή την επέλευση της απαλλαγής από τα χρέη.

Από πότε θα μπορούν να υποβάλλουν αίτηση για ρύθμιση των οφειλών τους με απαλλαγή σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου οι οφειλέτες;

Αιτήσεις θα μπορούν να υποβληθούν από τις αρχές του 2011. Στο διάστημα αυτό θα τρέχουν οι διαδικασίες του εξώδικου συμβιβασμού, όπου θα μπορούν να πραγματοποιούνται από 1ης Σεπτέμβρη του 2010. Στο ίδιο διάστημα απαγορεύεται να γίνει πλειστηριασμός ακινήτου που χρησιμεύει ως μοναδική κατοικία του οφειλέτη.

Τι συμβαίνει με τους εγγυητές, ισχύει και για αυτούς το ίδιο (μόνιμη αποδεδειγμένη ανικανότητα εξόφλησης οφειλών);

Ισχύει το ίδιο. Οι εγγυητές πρέπει να κάνουν οι ίδιοι αίτηση και να διαπιστωθεί και γι’ αυτούς μόνιμη αδυναμία. Οι εγγυητές εμπορικών χρεών, μπορούν να υπαχθούν στη ρύθμιση (όπως λ.χ. συμβαίνει με τους μετόχους μίας ΑΕ ή ΕΠΕ) αν δεν είναι οι ίδιοι έμποροι. Οι διευθύνοντες σύμβουλοι, διαχειριστές κεφαλαιουχικών εταιρειών δεν θεωρούνται έμποροι.

Δεν θεωρούνται έμποροι, επίσης, οι μικρέμποροι, αυτοί δηλαδή που έχουν περιορισμένη ή παρεπόμενη εμπορική δραστηριότητα. Πως γίνεται να πληρώνουν επί 6 μήνες τις ενήμερες οφειλές για στεγαστικά δάνεια αφού δεν μπορούν να πληρώσουν τις παρελθούσες δόσεις; Παγώνουν όλες οι άλλες οφειλές.