Ποιες είναι οι παρενέργειες μιας αναδιάρθρωσης

Τραπεζίτες, οικονομολόγοι και ειδικοί αναλυτές, θεωρούν ότι το τίμημα της αθέτησης των δανειακών υποχρεώσεων της χώρας θα είναι βαρύ, με οδυνηρές επιπτώσεις.Οι τραπεζίτες παραπέμπουν σε μελέτες και αναλύσεις διεθνών οίκων για το επιζήμιο της αναδιάρθρωσης.



Τον κώδωνα του κινδύνου κρούουν διεθνείς αναλυτές μιλώντας στο πρακτορείο Bloomberg υπογραμμίζοντας ότι μια ενδεχόμενη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους θα προκαλέσει επίσης επιδείνωση της κρίσης σε όλη την Ευρώπη, περιλαμβανομένης της Ισπανίας, και μάλιστα λίγες μόλις εβδομάδες μετά τα «μνημόνια» διάσωσης της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας. Είναι χαρακτηριστική η επισήμανση του πρακτορείου ότι «οι επενδυτές και πολιτικοί στην Ευρώπη που ασκούν σχεδόν αδιάκοπές πιέσεις προς την Ελλάδα να προχωρήσει σε αναδιάρθρωση του χρέους της, ίσως τελικά να το μετανιώσουν πικρά, και να έρθει μια στιγμή που θα εύχονται να μην το είχαν κάνει».

Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, τραπεζίτες, οικονομολόγους και ειδικούς αναλυτές, το τίμημα της αθέτησης των δανειακών υποχρεώσεων της χώρας θα είναι βαρύ, με οδυνηρές επιπτώσεις στην αξιοπιστία και στην ανάπτυξη της οικονομίας για πολλές δεκαετίες, δημιουργία κλίματος φόβου και αναταραχής στην κοινωνία και υποβάθμιση της αξιοπιστίας και του κύρους της χώρας.

Οι βασικότερες παρενέργειες της αναδιάρθρωσης είναι:

Αναγκαστική σκλήρυνση της δημοσιονομικής πολιτικής με επιβολή προγράμματος παρατεταμένης και αιματηρής λιτότητας που θα περιλαμβάνει δραστικές περικοπές σε μισθούς, συντάξεις, κοινωνικές παροχές, περίθαλψη και ασφάλιση.
Ελεύθερη πτώση της οικονομικής δραστηριότητας που θα οδηγήσει σε περίοδο μακράς και βαθιάς ύφεσης με αρνητικές επιπτώσεις στην απασχόληση και τα εισοδήματα.
Ισχυροί κλυδωνισμοί σε δημόσιες και ιδιωτικές επιχειρήσεις, καθώς και σε τράπεζες.
Πλήγμα βιωσιμότητας στα ασφαλιστικά ταμεία και τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης.
Πιστωτική ασφυξία στην αγορά και στα νοικοκυριά και άνοδος των επιτοκίων.
Απαξίωση της δημόσιας περιουσίας και του εγχώριου παραγωγικού δυναμικού.
Κύμα φυγής από το ελληνικό Χρηματιστήριο με περαιτέρω πτώση των μετοχών των εισηγμένων εταιρειών.
Αποκλεισμός της χώρας από τις διεθνείς αγορές και νέοι γύροι υποβαθμίσεων από οίκους αξιολόγησης.
Καλλιέργεια κλίματος φόβου και ανασφάλειας στην αγορά και τους πολίτες και κινήσεις πανικού που θα επιτείνουν το πρόβλημα.

Τραπεζικά στελέχη εξορκίζουν την αναδιάρθρωση τονίζοντας ότι θα ήταν καταστροφική για τη χώρα και ότι η μακροπρόθεσμη και ανεπανόρθωτη βλάβη από ένα τέτοιο ενδεχόμενο είναι απείρως μεγαλύτερη από οποιαδήποτε αντίληψη βραχυπρόθεσμου οφέλους και θεωρούν μονόδρομο για την έξοδο από την κρίση και την επάνοδο της χώρας σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης την ταχεία προώθηση των διαρθρωτικών αλλαγών.

Οι τραπεζίτες παραπέμπουν σε μελέτες και αναλύσεις διεθνών οίκων για το επιζήμιο της αναδιάρθρωσης.

Σύμφωνα με την ιαπωνική τράπεζα Nomura, μια ελληνική αναδιάρθρωση θα κόστιζε συνολικά 61,4 δισ. δολάρια (εκ των οποίων 21,4 δισ. δολ. για τις γαλλικές τράπεζες και 15 δισ. δολ. για τις γερμανικές), ενώ αν γίνει αναδιάρθρωση εκτός από την Ελλάδα και στην Ιρλάνδία και στην Πορτογαλία, οι συνολικές απώλειες σε διεθνές επίπεδο θα φτάσουν τα 365 δισ. δολάρια, εκ των οποίων 235 δισ. δολ. εντός της Ευρωζώνης.

Μικρή ταμειακή ανάσα, σύμφωα με το "ΕτΚ" που δεν λύνει το δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας αλλά απλά το μεταθέτει χρονικά, θα προσφέρει ακόμα και ένα μεγάλο κούρεμα της τιμής των ομολόγων της τάξης του 40%. Κι αυτό γιατί μια τέτοια κίνηση θα έχει σαν αποτέλεσμα από το συνολικό χρέος της χώρας, ύψους 340 δισ., να διαγραφεί ποσό 136 δισ. ευρώ και συνεπώς, αν ληφθεί υπόψη ότι το μέσο επιτόκιο είναι 4%, τότε προκύπτει μείωση της δαπάνης του Δημοσίου για τόκους κατά 5,4 δισ. ευρώ.

Ομως σύμφωνα με τους αναλυτές το δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας παραμένει, ενώ ενδεχόμενο κούρεμα της τιμής των ομολόγων θα οδηγήσει στην υποδούλωσή της στους δανειστές μέσα από την εφαρμογή αυστηρών ρητρών σε κάθε νέα έκδοση ομολόγων, που θα εξασφαλίζουν τον κάτοχό τους έναντι κάθε μελλοντικής αθέτησης πληρωμής. Αυτό σημαίνει ότι τα ομόλογα θα περιέχουν όρους για εμπράγματες εγγυήσεις και αποζημιώσεις.

Στο ερώτημα αν η αναδιάρθρωση του χρέους θα επιτρέψει τη χαλάρωση της οικονομικής πολιτικής ακόμη κι αν υπάρξει μια πολύ σοβαρή μείωση του χρέους, η απάντηση των αναλυτών είναι αρνητική, επισημαίνοντας ότι το πρόβλημα σε χώρες με υψηλά ελλείμματα και χρέη δεν είναι τόσο οι δαπάνες για τόκους και χρεολύσια αλλά το γεγονός ότι έχουν υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα. Δηλαδή οι δημόσιες δαπάνες τους μετά την αφαίρεση των πληρωμών για την εξυπηρέτηση του χρέους είναι υψηλότερες από τα έσοδα.

Συνεπώς το κλειδί για τη δημοσιονομική εξυγίανση βρίσκεται στη συνέχιση της περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής με περικοπές δαπανών και αυξήσεις εσόδων, έτσι ώστε να επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα στον προϋπολογισμό. Σε έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι η αναγκαία δημοσιονομική προσαρμογή δεν πρόκειται να είναι σημαντικά μικρότερη ακόμη και με ένα μεγάλο κούρεμα. Κι αυτό γιατί το πρόβλημα στις αναπτυγμένες οικονομίες σήμερα είναι το μεγάλο πρωτογενές έλλειμμα, όχι τα υψηλά επιτόκια και οι δαπάνες.

Ποιοί θα πληρωσουν τον «λογαριασμό»

1. Εισοδήματα
Θα υπάρξουν νέες οριζόντιες μειώσεις μισθών και συντάξεων, φορολογικές επιβαρύνσεις και απολύσεις προσωπικού στο Δημόσιο, καθώς το «κούρεμα των ομολόγων» θα συνοδευτεί από ένα σκληρότερο και μακροχρόνιας διάρκειας μνημόνιο από την πλευρά της τρόικας, η οποία θα αποτελεί τον βασικό πιστωτή, με δεδομένο τον εξοβελισμό της χώρας από τις αγορές. Πέραν αυτού το κλίμα αβεβαιότητας και φόβου στην αγορά για την πορεία της οικονομίας σε συνδυασμό με την καθίζηση της κατανάλωσης θα προκαλούσε δραστικές περικοπές αμοιβών και κύμα απολύσεων, πράγμα που θα οδηγούσε χιλιάδες νέα νοικοκυριά στην οικονομική ανέχεια και τη φτώχεια.

2. Τράπεζες
Κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος θα φέρει μια ενδεχόμενη αναδιάρθρωση, τόσο από την απόπειρα των καταθετών να προστατεύσουν τις καταθέσεις τους με μια μαζική απόσυρση κεφαλαίων, όσο και από την ανυπαρξία πλέον χορηγήσεων, αφού οι τράπεζες δεν θα έχουν κεφάλαια και δεν θα αρκούν τα μέτρα προστασίας της πολιτείας, όπως ο περιορισμός ή το πάγωμα της κίνησης κεφαλαίων ή η εγγύησή τους. Εκτιμάται ότι οι τράπεζες θα χάσουν από 7 έως 20 δισ. ευρώ ανάλογα με το ποσοστό «κουρέματος», κεφάλαια που προστίθενται στα ήδη 40 δισ. που έχουν αποσυρθεί από καταθέτες, ενώ δεν μπορεί να εκτιμηθεί η ζημιά από την αύξηση των επισφαλειών που ήδη είναι στα 25 δισ. ευρώ.

3. Ανάπτυξη
Η περιοριστική δημοσιονομική πολιτική, η αδυναμία του Δημοσίου να χρηματοδοτήσει επενδυτικά έργα, το κλείσιμο της τραπεζικής στρόφιγγας, η άνοδος των επιτοκίων, η δυσπιστία και η επιφυλακτικότητα των ξένων και το ρευστό και ανασφαλές οικονομικό περιβάλλον θα ακυρώσουν οποιαδήποτε επενδυτική κίνηση και θα επιφέρουν ελεύθερη και ραγδαία πτώση της δραστηριότητας σε όλους τους κλάδους της οικονομίας. Το εγχώριο παραγωγικό δυναμικό θα συρρικνώνεται συνεχώς και η αναδιάταξη του μοντέλου ανάπτυξης θα καταστεί αδύνατη. Αποτέλεσμα η χώρα να βυθίζεται όλο και πιο βαθιά στη κινούμενη ύφεση της ύφεσης και το τούνελ της κρίσης να γίνεται μακρύτερο. Διαιώνιση του φαύλου κύκλου ύφεσης και προσαρμογής.

4. Δανεισμός
Λόγω της αναδιάρθρωσης του χρέους θα πληγεί ανεπανόρθωτα η πιστοληπτική ικανότητα και η εικόνα της χώρας στην Eυρωζώνη και στις διεθνείς αγορές με αποτέλεσμα να καταστεί απαγορευτική οποιαδήποτε προσφυγή στις διεθνείς αγορές για δανεισμό. Το κακό προηγούμενο θα διατηρήσει και θα εντείνει τις επιφυλάξεις των αγορών για την εξυπηρέτηση του χρέους, θα τροφοδοτεί κερδοσκοπικά παιχνίδια και θα κρατά σε απαγορευτικά επίπεδα το κόστος δανεισμού του δημοσίου από την ελεύθερη αγορά. Η χώρα θα βρίσκεται σε μόνιμη αδυναμία να χρηματοδοτήσει τις τρέχουσες ανάγκες της και θα αναπαράγεται το αδιέξοδο σε φαύλο κύκλο υπερχρέωσης και κρίσης.